ریسک افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی از سر بورس برداشته شد

یکی از ریسک‌هایی که سایه‌ آن همواره بر سر بازار سرمایه سنگینی می‌کند، افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی است. جذاب‌تر شدن بازار پول به عنوان اصلی‌ترین رقیب بازار سرمایه، می‌تواند سبب کاهش جذابیت بازار سرمایه شود.

ریسک افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی از سر بورس برداشته شد

بدیهی است که افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی به دلیل سود بدون ریسکی که به سپرده‌گذاران می‌دهد، باعث می‌شود تا سرمایه‌گذاران بیشتری را از سایر بازارهای مالی که به‌طور طبیعی ریسک بیشتری دارند، دور و به سوی خود جذب کند.

با روی کار آمدن تیم جدید مدیریتی در بانک مرکزی و تعویض سکان‌دار اصلی آن، زمزمه‌هایی مبنی بر تغییر سیاست‌های کلان پولی در گوشه و کنار شنیده می‌شد. سیاست‌هایی که هر کدام مستقیم و غیرمستقیم بر بازار سرمایه اثرگذاری خاص خود را خواهند داشت.

یکی از سیاست‌هایی که انتظار می‌رفت در دوره‌ی ریاست «فرزین» در بانک مرکزی دستخوش تغییر شود، چیزی جز تغییر نرخ سود سپرده‌های بانکی نبود. اتفاقی که اگرچه در اواخر دوره «صالح آبادی» رییس پیشین بانک مرکزی صحبت‌هایی پیرامون آن مطرح بود، اما هیچگاه عملیاتی نشد.

اما بانک مرکزی بالاخره پس از چند ماه گمانه‌زنی، نرخ جدید سود بانکی را اعلام کرد که بر این اساس، نرخ سود سپرده بلندمدت سه‌ساله ۲۲.۵ درصد و نرخ سود تسهیلات، حداکثر ۲۳ درصد اعلام شد.

چرا خیال سهامداران آسوده شد؟

۱- با توجه به این نکته که نزدیک به یک ماه پیش اوراق گواهی سپرده عام، با نرخ ۲۳ درصد (۲.۵ درصد بالاتر از نرخ سود جدید سپرده سالیانه بانکی) منتشر شد، افزایش نرخ سود سالیانه از ۱۸ درصد به ۲۰.۵ درصد در عمل تهدیدی برای بازار سرمایه به حساب نمیامد، زیرا بدیهی است با توجه به انتشار اوراق گواهی سپره عام در هفته‌های گذشته با نرخ سود بالاتر نسبت به سپرده یک‌ساله بانکی، جذابیت‌های سپرده‌گذاری در بانک‌ها به‌شدت کاهش می‌یابد. در واقع این‌طور می‌توان گفت که ابلاغیه جدید بانک مرکزی اتفاق جدیدی برای بازار سرمایه به حساب نمی‌اید و به‌طور مشخص شوک جدیدی به بورس وارد نمی‌کند.

۲- از سویی دیگر با توجه به نرخ‌های بالای تورم در شرایط فعلی اقتصاد کشور، شاید انتظارات فعالان اقتصادی این بود که نرخ سود بانکی افزایش چشم‌گیری داشته باشد، حتی در محافل کارشناسی نرخ سودهای ۲۷ و حتی ۳۰ درصدی نیز به گوش می‌رسید، که در صورت بروز این اتفاق بازار سرمایه به شدت تحت الشعاع قرار می‌گرفت. اما ابلاغیه شب گذشته بانک مرکزی تقریبا به طور کامل خیال سهامداران بازار سرمایه را از این بابت آسوده کرد، زیرا تا قبل از ابلاغیه رسمی افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی (که سالیانه حداکثر به ۲۰.۵ درصد رسید)، صندوق های با درآمد ثابت بورسی (فیکس اینکام) این میزان از سود را اکثرا به راحتی محقق می‌کردند و به صورت روزشمار در اختیار سهامدارنی که واحدهای آنها را خریداری کرده بودند، پرداخت می‌کردند. بنابراین می‌توان گفت افزایش رسمی نرخ سود سپرده‌های بانکی، در عمل ریسک جدیدی را به بازار سرمایه تحمیل نمی‌کند.

۳- همچنین طبق آخرین آمارهای پولی منتشر شده توسط بانک مرکزی، نسبت پول به شبه پول افزایش پیدا کرده است،؛ به بیانی دیگر با توجه به افزایش نرخ تورم در سال‌های اخیر، جذابیت سپرده‌گذاری‌های بلند مدت در بانک‌ها نزد فعالان اقتصادی کاهش چشمگیری پیدا کرده است و از همین رو در عمل سپرده‌های جاری و کوتاه مدت با رشد روبه‌رو بوده‌اند.

طبق ابلاغیه جدید بانک مرکزی و کاهش بهره بانکی کوتاه مدت به پنج درصد، در واقع بهای تمام شده پول برای بانک‌ها با کاهش همراه شده است.

از طرفی با توجه به افزایش نرخ تسهیلات به ۲۳ درصد، در عمل شاهد افزایش سودآوری بانک‌ها خواهیم بود که به‌طور مستقیم بهبود ترازنامه ی آنها را در پی دارد و خود عاملی برای تحریک این صنعت در بازار سرمایه خواهد بود.