در ایران درگیر فناوری‌های آینده شده و از مگاترندها غافل مانده‌ایم!
دکتر شهاب جوانمردی در دوازدهمین رویداد «چامه» که روز پنجشنبه ۱۱ اسفندماه جاری با رویکرد «آینده تکنولوژی» در باغ بهشت برگزار شد، گفت: تغییرات فضای پیرامون وفضای کسب‌وکار و همچنین ظهور تکنولوژی‌های جدید در چند دهه اخیر، این باور را در ذهن ایجاد می‌کند که مهم‌ترین امری که باید دغدغه‌مان باشد صرفا موضوعی به اسم «آینده فناوری» نیست.
وی توضیح داد: به‌طور قطع خوب است بدانیم که افق‌های پیش‌رو چه ارمغان و دستاوردهای جدیدی برای ما دارند و یا اینکه خوب است منتظر این خبر باشیم که در سال ۲۰۳۰ و حتی نزدیکتر از آن پرینت ۳بعدی اعضای بدن،جای اهدای عضو را بگیرد و یا حتی باور کنیم که در دهه‌های آینده در کرات دیگری زندگی کنیم؛ اما در صورتی‌که قدری نسبت به زندگی واقع‌بین‌تر باشیم می‌دانیم که اگر صرفا سرگرم مظاهر فناوری و بروز و ظهورهای فناورانه باشیم از موضوعات اصلی جا خواهیم ماند.
دکتر جوانمردی با اشاره به اینکه امروزه شاهد هستیم که فرزندان‌مان به جای جستجوگری، مشغول اموری هستند که اهمیت و فایده اندکی دارد، ادامه داد: ما در یک سیکل اشتباه قرار گرفته و گمان‌مان این است که حتما در این سیکل از مدرسه تا دانشگاه موضوعات خوبی را یاد خواهیم گرفت و موفقیت بیشتری کسب خواهیم کرد. اما نتیجه زندگی زیسته‌‌ی من نشان می‌دهد که ما در هر حوزه‌ای از جمله حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و … با یک سری ابرروند روبرو هستیم که ظهور و بروز آن ملموس نیست و مورد غفلت واقع شده است؛ برای مثال زندگی لحظه به لحظه ما به‌دلیل غفلت‌های محیط‌زیستی در سال‌های گذشته با تهدید روبرو است؛ یا اینکه ابرروندی مثل «سالمندی» به‌سرعت پای خود را روی گلوی ما می‌فشارد و شرایط خود را به ما دیکته می‌کند. مسائل اقلیمی، آب‌وهوایی و اجتماعی نیز همینطور است و ما از شرایط و دغدغه‌ها غافل هستیم.
نایب رییس کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال اتاق بازرگانی تهران اضافه کرد: وقتی که جدی‌ترین بودجه‌های پژوهشی در دنیا به موضوع انرژی، آب، غذا و سلامت اختصاص پیدا می‌کند ما هم باید در کشور به این دغدغه پاسخ دهیم که چه میزان از وقت، انرژی، منابع و همت ما مصروف این موضوع شده است؟ این درحالی است که در کشور تا زمانی که با بحران ریزگرد مواجه نشده‌ایم احساس می‌کنیم که وضعیت آب‌وهوا قابل کنترل بوده و باور نداریم که این موضوع روی آینده زندگی تک تک ما اثرگذار خواهد بود و یا اینکه تبعات مصرف بد انرژی چه زمانی زندگی مردم این کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد. حواسمان نیست که ما یکی از بزرگترین واردکننده‌های مواد غذایی در دنیا به نسبت سرانه جمعیت هستیم و خوراک دام یکی از بزرگترین واردات کشور ما است.
وی گفت: در دنیا ابرروندها، راهبردها را برای کشورها شکل می‌دهد و راهبردها نیز برنامه‌ها را تعیین می‌کند اما ما به عنوان فعالان کسب‌وکاری، فعالان علمی و اقتصادی و اجتماعی تنها در حال جانمایی این برنامه‌ها هستیم. این موضوع زمانی که در یک کشور توسعه‌یافته نشسته باشیم قابل توجیه است و آن موقع قابل فهم خواهد بود که از متاورس صحبت کنیم و به‌عنوان یک محصول و بازار و ایده آن را به فروش برسانیم. اما در کشورهای درحال توسعه، فشار تکنولوژی سرنوشت کشورها را مشخص نمی‌کند، بلکه نیاز بازار با یک عمق مشخص لازم است که بگوید ما روی چه چیزی باید کار کنیم، چه چیزهایی در اولویت‌مان قرار گیرد و چه فناوری‌هایی را استخدام و یا روی آن سرمایه‌گذاری کنیم.
شهاب جوانمردی با تاکید براینکه اگر این روند در کشور اصلاح نشود ما به‌طور مداوم درحال انجام هزینه‌های بسیار زیاد در عرصه‌های مختلفی خواهیم بود که دستاوردهای لازم را برای ما ندارد و گفت: لازم است با توجه به ابرروندها (مگاترندها) وضعیت فعلی خود را ارزیابی کرده و تصویر دقیقی از شرایط و وضعیت‌مان به‌دست آوریم.
وی با بیان اینکه ما از تاثیر ابرروندها غافل مانده‌ایم و نگاهمان شبیه کسانی است که آرزو دارند در یک مکانی باشند و آن آرزو را زندگی می‌کنند، ادامه داد: مهم‌ترین درایور فناوری‌ها در دنیا، نیاز نیست بلکه ارزش‌ها است. فناوری‌ها می‌آیند که ارزش‌ها را در تاروپود یک جامعه ببافند. برای مثال فناوری بلاک‌چین ناشی از یک تفکر بالادستی و ارزشی است که به دنبال نظام توزیع در یک اجتماع است. اما ما در مواجهه با این فناوری فقط مصرف‌کننده رمز ارزها هستیم و نمی‌دانیم که منشا این فناوری چیست.
مدیرعامل گروه شرکت‌های فناپ گفت: ما اگر ندانیم که ارزش‌های ما کجاست و از کجا آمده و به کجا خواهیم رفت، در اینصورت هر روز مشغول یک بازیچه و سرگرمی جدید هستیم. ما برای ورود متفاوت نسل جدید به عرصه کسب‌وکار در حوزه اقتصاد نوآوری در دهه گذشته روزهای خوبی را پشت‌سر گذراندیم اما دستاوردهای‌مان به آنچه که باید، متصل نشد و در یک سطحی از رویکردمان به کسب‌وکارهای جدید باقی ماندیم که اثرگذاری آن کمرنگ بود.
به باور دکتر جوانمردی، زمانی به یک شور و شوق و انگیزه نیاز داشتیم که بچه‌های ما باور کنند به جای استخدام در دولت و کارمند شدن می‌توانند آینده دیگری را برای خودشان متصور شوند اما درحال حاضر دیگر ماندن در این مرحله خطرناک است. این درحالی است که ما شاهد هستیم که هنوز خیلی از تیم‌ها همچنان در گذشته باقی مانده‌اند، برخی هم درحال کار روی دست خارجی‌ها هستند و قفل بخش جدی‌تری هم از این بازار باز نشده است. نسل قدیمی‌تری هم وجود دارد که با فناوری و دانش روز و نیز سیل تغییرات آشنایی ندارد و ما این بخش را آشنا نکرده‌ایم.
وی با طرح این سوال که چندنفر از فرزندان مستعد این سرزمین اگر به آینده نگاه می‌کنند این امید را دارند که قرار است یک مساله از مسائل کشور را حل کرده و به بازارهای دیگر عرضه کنند؟ ادامه داد: اگر درست متوجه نباشیم و وضعیت و شرایط‌مان را درست فهم نکنیم، به بیراهه می‌رویم؛فرصت‌ها، منابع مالی و سرمایه انسانی و کار تضییع می‌شود و ناامیدی عمیق‌تری در درون ما رخنه کرده و تبدیل به بحران می‌شود.
نایب رییس کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال اتاق بازرگانی تهران نگاه به آینده را بسیار مثبت و مبارک و ماندن در این نقطه را خطرناک دانست و گفت: آینده، روندها، جایگاه‌ها، موقعیت‌ها، کاستی‌ها و فرصت‌ها را بشناسیم و هرکدام به‌عنوان افراد توانمند به سمت آن حرکت کنیم؛ به‌طور قطع یک بخشی از این حرکت‌ها معطوف به نتیجه خواهد بود و موفق است.
وی افزود: من معتقدم که در مسیر درست، شکست‌خوردن عین موفقیت است. به همین دلیل خواهش می‌کنم یک‌بار دیگر به خودمان مراجعه کرده و ببینیم چقدر محیط پیرامون و ابرروندها را می‌شناسیم و به کجا می‌خواهیم برویم.