روش تاسیس دیجیتال بانک در ایران

بر اساس این بخشنامه چارچوب مقرراتی لازم به منظور تأسیس، فعالیت و نظارت بر واحدهای دیجیتال ارایه خدمات بانکی مؤسسات اعتباری، ضوابط ناظر بر ایجاد، فعالیت و نظارت بر واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی توسط مؤسسات اعتباری به شرح زیر تدوین می گردد.

واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی، واحد عملیاتی از مؤسسه اعتباری است که صرفا مجاز به ارایه خدمات و انجام عملیات بانکی به صورت غیر حضوری از طریق اینترنت و یا سایر بسترهای دیجیتال مورد تایید بانک مرکزی می‌باشد به نحوی که تمامی فرآیند ارایه خدمات و انجام عملیات بانکی بدون نیاز به حضور مشتری انجام گیرد.

ایجاد شعب دیجیتالی

تأسیس واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی صرفاً با رعایت مفاد این ضوابط و اخذ مجوز از بانک مرکزی امکان پذیر است.

موسسه اعتباری متقاضی تأسیس واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی مکلف است تقاضای خود را به اداره مجوزهای بانکی بانک مرکزی ارایه دهد.

اداره مجوزهای بانکی بانک مرکزی پس از دریافت تقاضای مؤسسه اعتباری اقدامات زیر را انجام می دهد:

استعلام در خصوص عملکرد مؤسسه اعتباری از حیث رعایت الزامات و ضوابط مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم، مطابق قوانین و مقررات موضوعه از اداره مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم بانک مرکزی

استعلام در خصوص عملکرد مؤسسه اعتباری از حیث شاخص‌های سلامت بانکی و کفایت زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و مدیریت صحیح ریسک فناوری اطلاعات از اداره ارزیابی سلامت نظام بانکی بانک مرکزی

استعلام در خصوص رعایت ضوابط و مقررات ابلاغی مرتبط با سامانه های پرداخت از مدیریت کل نظام های پرداخت.

بانک مرکزی پس از پاسخ استعلامات نتیجه را طی گزارشی به معاون نظارت جهت اخذ تاییدیه طرح در کمیسیون مقررات و نظارت مؤسسات اعتباری ارایه می‌دهد. در صورت تأیید معاون نظارت، مراتب در کمیسیون مقررات و نظارت مؤسسات اعتباری به منظور اتخاذ تصمیم در خصوص درخواست مؤسسه اختیاری متقاضی مطرح می گردد.

در صورت موافقت کمیسیون مقررات و نظارت مؤسسات اعتباری با ایجاد واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی توسط موسسه اعتباری متقاضی، ضمن اعطای مجوز یک شناسه اختصاصی برای واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی تخصیص می دهد.

مؤسسه اعتباری صرفاً می‌تواند یک شناسه اختصاصی برای واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی دریافت نماید.

استفاده از شناسه اختصاصی واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی، تخصیص یافته در سامانه اطلاعات مجوز نهادهای پولی بانک مرکزی (سام) برای سایر واحدهای مؤسسه اعتباری مجاز نمی باشد.

فعالیت شعبه دیجیتالی

موسسه اعتباری موظف است برای فعالیت واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی، تمهیدات لازم جهت ارایه خدمات به صورت ۷*۲۴ و اموزش به مشتریان را فراهم نماید.

خدمات ارایه شده در واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی مؤسسه اعتباری صرفا باید از طریق سامانه جامع بانکداری متمرکز در بستر مرکز داده مؤسسه اعتباری ارایه شود.

استفاده از سامانه جامع بانکداری متمرکز مجزا برای ارایه خدمات از طریق واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی مطلقا ممنوع می باشد.

ارایه خدمات و انجام عملیات بانکی به صورت غیر حضوری از طریق اینترنت و یا سایر بسترهای دیجیتال تحت عناوین مختلف اعم از نئوبانک، شعبه مجازی و سایر موارد مشابه، توسط مؤسسه اعتباری صرفاً در قالب واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی و با شناسه اختصاصی مربوط به آن مجاز می باشد.

معرفی واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی در تبلیغات مؤسسه اعتباری به نحوی که واحد مذکور را به عنوان یک مؤسسه اعتباری مستقل در ذهن مخاطب متبادر سازد، مجاز نمی باشد.

مؤسسه اعتباری موظف است در تبلیغات واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی خود از نام مؤسسه اعتباری در انتهای عنوان واحد مذکور به طور برجسته استفاده نموده و در تمامی رسانه ها و تبلیغات عبارت کامل عنوان واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی نام مؤسسه اعتباری به همراه نشان تجاری مؤسسه اعتباری را درج نماید.

مؤسسه اعتباری مجاز به ایجاد یا تملک شرکت مستقل برای فعالیت واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی خود نمی باشد.

نظارت شعبه دیجیتالی

در صورتی که مؤسسه اعتباری برای فعالیت واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی خود، قصد برون سپاری بخشی از خدمات فناوری اطلاعات را داشته باشد صرفا می تواند از طریق قرارداد مستقیم با شرکتها و پیمانکاران برون سازمانی مشروط به رعایت مفاد حداقل الزامات ناظر بر ریسک فناوری اطلاعات، اقدام نماید.

ترتیبات ناظر بر شناسایی و احراز هویت مشتریان و همچنین نحوه ارائه خدمات پایه از طریق واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی تابع دستور العمل حدود و چگونگی ارائه غیر حضوری خدمات پایه به ارباب رجوع در بانکها و مؤسسات اعتباری غیربانکی، اصلاحیه های پس از آن و ضوابط اجرایی مربوطه می باشد.

مؤسسه اعتباری مسئول امنیت سلامت و پشتیبانی خدمات و سامانه هایی است که واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی به مشتریان ارائه می دهد.

در صورتی که پس از صدور مجوز و طی فعالیت واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی، احراز گردد که مؤسسه اعتباری شرایط لازم موضوع ماده (۴) را از دست داده است اداره نظارت ذی ربط بانک مرکزی طی اخطاری به مؤسسه اعتباری آن مؤسسه اعتباری را ملزم به انجام اقدامات اصلاحی به منظور ادامه فعالیت واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی می نماید.

در صورتی که پس از سه ماه از اخطار اداره نظارت ذی ربط، اقدامات اصلاحی مناسب توسط مؤسسه اعتباری انجام نشود، بانک مرکزی میتواند مؤسسه اعتباری را از برخی عملیات و خدمات بانکی در واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی و نیز جذب مشتریان جدید از طریق واحد مذکور منع نماید.

در صورت تداوم نقض مقررات و عدم انجام اقدامات اصلاحی مناسب توسط مؤسسه اعتباری اداره نظارت ذی ربط موظف است مراتب را طی گزارشی جهت طرح در کمیسیون مقررات و نظارت مؤسسات اعتباری به منظور تصمیم گیری در خصوص تعلیق فعالیت واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی مؤسسه اعتباری مربوطه ارایه نماید.

در صورت اتخاذ تصمیم در کمیسیون مقررات و نظارت مؤسسات اعتباری مبنی بر تعلیق فعالیت واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی مؤسسه اعتباری پیشنهاد تعلیق فعالیت واحد مذکور جهت تأیید نهایی به هیأت عامل بانک مرکزی ارسال می شود.

در صورت تایید هیات عامل بانک مرکزی مبنی بر تعلیق فعالیت واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی اداره مجوزهای بانکی تا زمان رفع تمامی ایرادات و تأیید آن از سوی اداره نظارت ذی ربط، مجوز واحد مذکور را تعلیق می نماید.

در صورت تعلیق مجوز واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی مؤسسه اعتباری موظف است به مشتریان واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی خود خدمات لازم را از طریق سایر بسترهای بانکداری الکتروتیک یا به صورت حضوری ارایه نماید.

مؤسسه اعتباری موظف است در فعالیت واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی خود تمامی مقررات و بخشنامه های ابلاغی بانک مرکزی و سایر ضوابط مربوط را رعایت نماید.

مؤسسه اعتباری موظف است تمامی اطلاعات و مستندات مورد درخواست بانک مرکزی در خصوص واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی را به صورت ادواری و یا موردی در قالب فرم‌ها و جداول ابلاغی به بانک مرکزی ارایه نموده و همکاری لازم را با بازرسان بانک مرکزی به انجام رساند.

موسسه اعتباری که در زمان ابلاغ این ضوابط دارای واحد مشابه با واحد دیجیتال ارایه خدمات بانکی است. موظف می باشد حداکثر ظرف ۶ ماه از ابلاغ این ضوابط مجوز واحد مربوطه را اخذ نماید. در غیر این صورت هرگونه ارایه خدمات از سوی واحدهای مذکور مجاز نبوده و مشمول مقررات نظارتی و انضباطی مقرر در این ضوابط خواهد شد.

تشخیص موارد تخلف از مفاد این ضوابط با بانک مرکزی است و با متخلفین مطابق قوانین و مقررات مربوط رفتار خواهد شد.

این ضوابط در (۲۶) ماده و (۳) تبصره در بیست و هشتمین جلسه مورخ ۱۴۰۲٫۷٫۲۳ کمیسیون مقررات و نظارت مؤسسات اعتباری به تصویب رسید و از تاریخ ابلاغ لازم الاجراء می باشد.