رمزارزها: رویکرد کشورهای مختلف و ایران در سال 2018
رمزارزها از انواع ارزهای دیجیتال هستند و ارزش آنها را میزان تقاضا و اصل محدودیت تعداد آنها، تعیین می‌کند.
عصر بانک؛افراد برای انتقال رمزارزها به یکدیگر، نیاز به واسطه‌گری بانک‌ها ندارند و هیچ‌کس آنها را کنترل نمی‌کند. این ارزها مانند پول رایج نیستند که پشتوانه‌شان بانک مرکزی باشد. با رمزارزها می‌توان انواع کالا و خدمات را خرید اما بسیاری از دارندگان این ارزها به آنها به دید سرمایه‌گذاری نگاه می‌کنند. نکته دیگر امنیت است؛ رمزارزها با رمزنگاری و تبدیل اطلاعات به کدهای امن، از جعل آنها جلوگیری می‌کنند، آنها همچنین بربستر فناوری زنجیره بلوکی هستند که مثل یک دفترکل، سوابق همه تراکنش‌ها در آن ذخیره می‌شود و یک رونوشت از هر تراکنش روی تمام رایانه‌های عضو ذخیره می‌شود پس درمقابل هک ایمن‌تر می‌مانند؛ با این روش کسی نمی‌تواند پولش را بیش از یک‌بار خرج کند. به‌علاوه هر کاربر یک کلید اختصاصی مثل رمزعبور دارد که پرداختی و واریزی باید با آن تایید شود. رمزارزها را می‌توان در کیف‌پول دیجیتال گذاشت که در صرافی‌های آنلاین نگهداری می‌شوند. با همه این‌ها بعضی از این روندها ممکن است هک شوند و اگر کسی هک شود هیچ راهی برای بازگرداندن پولش نیست. ازجمله آنها بیت‌کوین است که ازطریق فرآیندی که به آن استخراج می‌گویند، به‌وجود می‌آید، استخراج‌کننده‌ها تراکنش‌ها را پردازش و زنجیره بلوکی را به‌روزرسانی می‌کنند و پس از حل مساله‌های پیچیده رمزارز جدید به‌دست می‌آورند. همچنین می‌توان با پرداخت پول رایج ازطریق صرافی‌های آنلاین مشخص بیت کوین خریداری کرد.
تنظیم مقررات برای رمزارزها، یکی از بزرگ‌ترین مسائل قانون‌گذارها درسال 2018 است. کشورهای بسیاری به‌دنبال انتشار دستورالعملی برای مسائل نظارتی و قانونی درانجام معاملات با این نوع ارزها هستند. درحال‌حاضر، به‌دلیل عدم وضع قانون، فعالیت‌های معاملاتی، اغلب غیرقانونی انجام می‌شوند، درنتیجه مقامات کشورها مجبور به ممنوعیت آنها شده‌اند یا استفاده از آنها را برای مقاصد غیرقانونی ممنوع کرده‌اند، درحالی‌که برخی کشورهای دیگر، که ریسک خروج سرمایه را نمی‌پذیرند، اجازه می‌دهند تا کسب‌وکارها قبل از وضع قانون، فعالیت کنند. بااین‌حال در سال 2018 دربرخی کشورها پیشرفت‌هایی درتنظیم مقررات وجود دارد که درادامه مقررات رمزارزها در برخی کشورها ارائه می‌شود.
ایالات‌متحده آمریکا در مورد قوانین و مقررات رمزارزها کمی سخت‌گیر است و بستگی به هر ایالت دارد، یعنی در بعضی ایالت‌ها مبادلات رمزارزها مجاز است درحالی‌که سایرین آن را ممنوع کرده‌اند. سازمان بورس و اوراق بهادار، سکه‌های دیجیتال را به‌عنوان اوراق بهادار به رسمیت می‌شناسد و مقررات دشواری برای عرضه اولیه سکه‌ها در نظر گرفته است. کمیته بازرگانی معاملات آتی کالا نسبت به رمزارزها کمی ملایم‌تر است و انجام معاملات باهمه مشتقات رمزارزها را مجاز اعلام‌کرده که موجب پذیرش مردم و افزایش قیمت آنها شده است. خزانه‌داری اشتیاق چندانی ندارد و برای مسائل پولشویی و نیاز به مقررات، بارها درخواست تجدیدنظر کرده است. سازمان مالیاتی آمریکا رمزارزها را به‌عنوان دارایی شناخته و دستورالعمل‌های مربوط را نیز صادر کرده است، به‌این‌ترتیب که باید سودوزیان صاحبان این دارایی‌ها محاسبه شوند، اما ازآنجاکه معاملات بر بسترهای گوناگونی انجام می‌شوند، محاسبات دشوار است. در چین مبادلات رمزارزها، عرضه اولیه سکه‌ها، دسترسی به وب‌‌سایت‌ها و برنامه‌های تلفن همراه وابسته به این ارزها غیرقانونی است. ژاپن یکی از لیبرال‌ترین مناطق در آسیا در معاملات رمزارزهاست و یکی از معدود کشورهایی است که بیت‌کوین را به‌عنوان پول قانونی می‌شناسد و یک روش مشخص برای معاملات وجود دارد. البته هک اخیری که در مبادلات این ارزها در ژاپن صورت پذیرفته است، بیش از نیم میلیارد دلار به سرمایه‌گذاران هزینه تحمیل کرده است و درنتیجه قانون‌گذارها ناچار شده‌اند روش‌های اتخاذشده قبلی را بازنگری کنند. در انگلستان یک چارچوب قانونی وجود دارد، بااین‌حال لازم است که رمزارزها مرتبط با کسب‌وکارها با استانداردهای مشابه در بازارهای مالی متناسب شوند. همچنین باید قوانین مبارزه با پولشویی رعایت شوند، به‌طوری‌که کسب‌وکارها باید اطلاعات خود را در سامانه مربوط ثبت کنند تا بتوانند به‌صورت قانونی فعالیت کنند. به‌دلیل فقدان ویژگی‌های پول سنتی، رمزارزها در انگلیس به‌عنوان پول قانونی تلقی نمی‌شوند. کانادا نیز رمزارزها را به‌عنوان یک پول قانونی تلقی نمی‌کند. بااین‌وجود، در قوانین و مقررات مربوط به آن پیشرفت‌هایی ایجادشده است، زیرا کانادا اولین کشوری است که قانون ملی را برای ارزهای دیجیتال ارائه کرده و این سند از سال 2014 به تصویب دولت کانادا رسیده است. کانادا همچنین در فناوری بلاک‌چین فعال بوده است و بانک مرکزی کانادا در نظر دارد برای پرداخت‌های کلان از آن استفاده کند. کره‌جنوبی یکی از مهم‌ترین کشورهای انجام مبادلات ارز مجازی است. البته دولت کره‌جنوبی در یک مقطع زمانی قصد توقف فعالیت‌های این مبادلات را داشت، اما به‌دلیل محبوبیت رمزارزها و فشار اعمال‌شده توسط مردم، تاکنون این امر محقق نشده است. سوئیس فعالانه تلاش می‌کند تا خود را به‌عنوان کشوری امن برای انجام پروژه‌های مرتبط با رمزارزها معرفی کند. این کشور به قطب عرضه اولیه سکه‌ها تبدیل‌شده است. دراین کشور، یک کارگروه برای این‌منظور وجود دارد که هدف آن افزایش اطمینان قانونی، حفظ یکپارچگی مرکز مالی و اطمینان از نظارت بر فناوری است. سنگاپور از فناوری‌های جدید استقبال می‌کند و همانند کانادا قصد دارد روند پرداخت‌های بین‌بانکی را از طریق بلاک‌چین انجام دهد. دولت روسیه در مرحله تصمیم‌گیری در مورد چگونگی رعایت قوانین رمزارزهاست. در استرالیا درحال‌حاضر هیچ دستورالعمل واضحی برای رمزارزها وجود ندارد و این نوع ارز به‌عنوان پول تلقی نمی‌شود؛ درنتیجه نمی‌تواند قانون مالیاتی مشخصی برای کسب سود حاصل از انجام معاملات توسط آن ارزها را در نظر بگیرد.
در ایران درحال‌حاضر، مساله قانون‌گذاری بیت‌کوین و سایر رمزارزها مطرح است. اردیبهشت‌ماه سال‌جاری، روابط‌عمومی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به‌کارگیری بیت‌کوین و سایر ارزهای مجازی را درتمام مراکز پولی و مالی کشور ممنوع اعلام کرد و ازآنجایی‌که انواع ارزهای مجازی ممکن است به ابزاری برای پولشویی، تأمین مالی تروریسم و جابه‌جایی منابع پولی مجرمان بدل شوند، حوزه نظارت بانک مرکزی برای پیشگیری از وقوع جرائم، موضوع ممنوعیت به‌کارگیری ارزهای مجازی را به بانک‌ها ابلاغ کرده است. اکنون‌که چند ماه از اعلام بانک مرکزی در رابطه با ممنوعیت رمزارزها گذشته است، همچنان صرافی‌ها اجازه فعالیت درزمینه این‌قبیل ارزها را ندارند. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تاکنون در باب ماهیت رمزارزها نظری ارائه نداده است چون معتقد است که در داخل کشور مشکل ارزی برای خریدوفروش وجود ندارد پس استفاده از رمزارز در مبادلات داخلی، از لحاظ منطقی بی‌معناست، چراکه همه اشخاص جامعه با «ریال» می‌توانند به‌راحتی معاملات خود را انجام دهند. بااین‌حال اخیرا رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس از بانک مرکزی اعلام ضوابط و تعیین تکلیف وضعیت رمزارزها و همچنین پروژه ایجاد رمزارز ملی را پیگیری کرده‌اند چراکه این پدیده مالی به وضعیت اقتصادی کشور در زمان تحریم کمک خواهدکرد و بااستفاده از رمزارزها می‌توان از سیطره دلار جدا شد و تاثیر غلبه دلار را در اقتصاد و تجارت کشور کاهش داد. تولید رمزارز مشترک ایران با کشورهای دارای روابط تجاری دوست از دیگر مسائل موردتاکید مجلس است. درحالی‌که کمیسیون اقتصادی با طرح الزام دولت به انعقاد پیمان‌های پولی دوجانبه و چندجانبه در تجارت خارجی، مخالف است از سوی دیگر برخی نمایندگان مجلس معتقدند که با رسمی‌شدن فعالیت رمزارزها ازجمله بیت‌کوین در نظام اقتصادی کشور، در کنار تمامی مزایای تجارت برای بازرگانان ایرانی، ممکن است مشکل مسدود کردن حساب‌های آنان را ایجاد کند. رئیس‌کل بانک مرکزی ایران اعلام کرده که در مورد رمزارزها بحث‌های مفصلی در بانک مرکزی، دولت و مجلس در جریان است، درحال‌حاضر نیز در کمیسیون اقتصادی دولت موضوع رمزارزها به‌طورجدی موردبحث و بررسی است و نتایج آن درصورتی‌که به جمع‌بندی برسد به مردم اطلاع داده خواهد شد.
/دنیای اقتصاد