پنج نکته شگفت‌آور هوش مصنوعی و فناوری‌های در حال ظهور
علیرضا ماهیار، مدیرعامل شرکت ملی انفورماتیک در یادداشتی نوشت:بیش از 50 سال است که در ماه ژانویه و همزمان با آغاز سال جدید میلادی، سران کشورهای مختلف جهان به همراه روسای شرکت‌های بزرگ چند ملیتی در شهر داووس سوئیس حاضر شده و در مجمع جهانی اقتصاد شرکت می‌کنند. این نشست محل بحث و گفت‌وگو درباره مسائل مهم جهانی است و امسال در کنار چالش‌هایی مانند حمله رژیم صهیونیستی به غزه، جنگ اوکراین، تغییرات اقلیمی و امنیت غذایی، موضوع مهم تنظیم‌گری هوش مصنوعی و نحوه مواجهه با فناوری‌های در حال ظهور هم یکی از محورهای اصلی به شمار می رفت.
موضوع محوری گفت‌وگوی سران کشورها و مدیران شرکت‌های فناوری، درباره استفاده از هوش مصنوعی و تنظیم‌گری آن و ارتباط این فناوری با سایر فناوری‌های در حال ظهور بود.
در قلب گفت‌وگو درباره هوش مصنوعی در داووس 2024، این آگاهی فزاینده وجود داشت که نباید درباره آینده این فناوری، دیدگاهی افراطی وجود داشته باشد. هرچند تمامی بحث‌ها به تنهایی پیرامون هوش مصنوعی نبود.
همگرایی مهم در دیدگاه‌ها، از این موضوع مهم ناشی می‌شد که دولتمردان و مدیران کسب‌وکارها به درک دقیق‌تری از ضرورت حکمرانی و تنظیم مقررات برای فناوری‌های نوین به ویژه هوش مصنوعی دست یافته‌اند.
رهبران فناوری نیز به این توافق رسیدند که گرچه ممکن است اختلالی درباره تطبیق وجود داشته باشد اما در حال حاضر باید تمرکز بر روی یک رویکرد آگاهانه و تعهدی تزلزل ناپذیر برای اولویت قرار دادن مردم در هر فرآیند دگرگون‌کننده باشد.
پنج نکته مهم درباره بحث‌های جدی انجام شده در داووس 2024 در خصوص درک واقعی پیرامون فناوری‌های در حال ظهور و مراحل بعدی را باید مد نظر قرار داد:
1-بخش بزرگی از دنیا همچنان آنالوگ است
هر چند معمولا مدت زمانی که ما برابر صفحات نمایش خود می‌گذارنیم از یاد می‌بریم که در دنیایی فیزیکی در حال زندگی هستیم که گهگاه با دیجیتال در تعامل است اما افزایش مقیاس این ارتباطات به سطحی که اساساً نحوه زندگی و کار ما را تغییر دهد، یک فرآیند پیچیده و زمان‌بر است.
این درک که همه‌چیز را نمی‌توان فوراً و به طور یکپارچه با فناوری‌های همتای آن جایگزین کرد، روایت‌های ساده‌تر را به چالش می‌کشد. به همین ترتیب در بین فناوری‌ها، دسترسی عادلانه همچنان یک چالش است. اتحاد EDISON، انجمن بازیگرانی از مخابرات و صنعت اطلاعات، ارتباطات و فناوری گسترده‌تر را گردهم آورده تا سرمایه‌گذاری در مشارکت دیجیتالی را با بازیگران مراقبت‌های بهداشتی، خدمات مالی، آموزش و پرورش و جامعه تقویت کند.
(اتحاد ادیسون چیست؟ در سال 2021 و همزمان با شیوع گسترده کووید-19، مشخص شد که دسترسی به فناوری در سطح جهانی با یک شکاف جدی روبه‌روست و بیش از 2.9 میلیون نفر آفلاین هستند. این اتحاد برای از بین بردن این شکاف و تسهیل دسترسی به بخش‌های مهم اقتصادی تشکیل شد.)
اتحاد ادیسون در داووس 2024 اعلام کرد که این اتحاد به پیشرفت چشمگیری در کاهش شکاف دیجیتالی دست یافته به نحوی که تا ژانویه 2024 (دی-بهمن 1402)، این اتحاد زندگی 784 میلیون نفر در 127 کشور جهان را از طریق 320 ابتکار فناورانه بهبود بخشیده است. این رقم 75 درصد بیشتر از هدف تعیین شده برای سال 2025 این اتحاد بود.
2-ما باید برای اقتصاد کوانتومی آینده آماده شویم
در حالی که ما از محاسبات کوانتومی به عنوان یک فناوری در حال ظهور یاد می‌کنیم اما بسیاری از برنامه‌های کاربردی اقتصاد کوانتومی در سنجش، ناوبری و ارتباطات از قبل عملیاتی شده‌اند. می‌توان انتظار داشت که اقتصاد کوانتومی حداکثر تا سال 2030 مانند روش‌های هوش مصنوعی بر اقتصاد جهانی تاثیر بگذارد. کسب‌وکارها و دولت‌ها از هم‌اکنون می‌توانند برای اطمینان از در اختیار داشتن نیروی کار ماهر و بین‌رشته‌ای بر روی این فناوری سرمایه‌گذاری کنند.
3-فناوری فضایی برای سیاره زمین حیاتی است
چهار خطر بزرگ جهانی در 10 سال آینده مربوط به تغییرات اقلیمی است. برای مقابله با این خطرات می‌توان از فناوری‌های انقلاب صنعتی چهارم استفاده کرد به ویژه، آنهایی که نقش مهمی در فناوری فضایی دارند. ویلیام مارشال یکی از بنیانگذاران شرکت Planet Labs PBC شرح داد که چگونه سیستم‌های تصویربرداری از زمین، داده‌های انقلابی را تولید می‌کنند که ما را قادر می‌سازد به یک اقتصاد پایدار دست یابیم.
کاربردهای ناوبری‌های فضایی از ردیابی جنگل‌زدایی تا پیش‌بینی و پاسخ به بلایای طبیعی را شامل می‌شود. افزودن هوش مصنوعی به این فناوری، این قابلیت‌ها را توسعه داده و امکان شبیه‌سازی سناریوهای آینده را برای ما فراهم می‌سازد. جوزف اشباکر، مدیرکل آژانس فضایی اروپا در یکی از نشست‌ها اظهار داشت: ما می‌توانیم هوش مصنوعی را با مدل‌های سیستم زمین و محاسبات با عملکرد بالا برای شبیه‌سازی موقعیت‌های خاص و خطرات اقلیمی ترکیب کنیم.
همچنین در داووس 2024، بحثی در مورد پایداری در خود فضا وجود داشت زیرا انتظار می‌رود تا سال 2030 بیش از 1.7 میلیون ماهواره در فضا حضور داشته باشند. خوشبختانه، چارچوب‌ها و آژانس‌هایی مانند اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) در مدیریت امور در فضا مؤثر بوده‌اند.
4-هوش مصنوعی به ما کمک می‌کند تا انسانیت خود را در اولویت قرار دهیم
هوش مصنوعی مسیرهای جدیدی را برای آموزش و خدمات عمومی ایجاد کرده است. سم آلتمن، مدیر اجرایی OpenAI می‌گوید: هوش مصنوعی به انسان‌ها اجازه می‌دهد تا به ابزارهای بهتر و قابلیت‌های بیشتری نسبت به گذشته دسترسی داشته باشند.
با آگاهی از اینکه مراقبت‌های بهداشتی برای زنان می‌تواند تا سال 2050، یک تریلیون دلار به اقتصاد جهانی کمک کند، ابتکاری تاثیرگذار برای سلامت زنان در داووس 2024 آغاز شد.
استفاده متحول کننده از هوش مصنوعی در سناریوهای مختلف مراقبت‌های بهداشتی که در آن هوش مصنوعی به افزایش کارایی‌ها منجر می‌شود، تعاملات همدلانه بین متخصصان پزشکی و بیماران را تسهیل خواهد کرد. ظرفیت‌های بسیاری برای راه‌حل‌های شخصی‌تر نیز وجود دارد به ویژه اگر هوش مصنوعی با سایر فناوری‌ها مانند کوانتوم ترکیب شود.
5-گفت‌وگوی مستمر مزایایی را به همراه خواهد داشت
در داووس 2024، نیاز به تفاوت‌های ظریف فراتر از روایت‌های قطبی، موضوعی فراگیر بود زیرا رهبران خواستار گفت‌وگوهای سنجیده، متفکرانه و جامع بودند که تعامل پیچیده بین فناوری، حکومت و رفاه اجتماعی را در بر بگیرد.
تنها حکمرانی هماهنگ می‌تواند تضمین کند که هوش مصنوعی مزایایی را به طور فراگیر و اخلاقی به ویژه در زمان تشدید بی‌ثباتی ژئوپلیتیک ارائه خواهد کرد.
عزم قابل توجهی بین سران کشورها و شرکت‌های بزرگ بین‌المللی در داووس 2024، در حصول اطمینان از اینکه فناوری‌های نوین توانایی‌های ما را برای مهار و رسیدگی به برخی از مهم‌ترین چالش‌های حال حاضر جهان مانند تغییرات اقلیمی و نابرابری‌های دیجیتال افزایش می‌دهند، وجود داشت.
البته در «نشست اتحاد مدیریت هوش مصنوعی» از سه نشریه جدید رونمایی شد که می‌تواند سیاستگذاران و رهبران تجاری را درباره حکمرانی مسئولانه و عادلانه هوش مصنوعی از طریق توسعه و کاربرد این فناوری راهنمایی کند. با توجه به سرعت پیشرفت‌های فناوری، کلید دستیابی به این امر گفت‌وگوهای مستمر عمومی و خصوصی خواهد بود. مفهوم «حکومت چابک» و یک گفت‌وگوی مستمر و سازگار که با فناوری تکامل پیدا می‌کند، بسیار مهم خواهد بود.
برای مواجهه با این چالش، مرکز انقلاب صنعتی چهارم به گسترش کار خود ادامه خواهد داد. در سال 2024، این مرکز تفاهم‌نامه‌ای را برای راه‌اندازی یک مرکز در اوکراین، سه مرکز در آلمان، قطر و ویتنام امضا کرد. این قراردادهای مشترک گامی مهم به سمت همکاری جهانی خواهد بود.