نقش کاهش شکاف دلار نیمایی و آزاد در بازار سرمایه

بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد، کاهش فاصله میان نرخ ارز نمیایی و بازار غیر رسمی، باعث تثبیت و رشد شاخص هم وزن در بازار سرمایه می‌شود و افزایش فاصله میان نرخ ارزهای نیمایی و بازار غیر رسمی، بر عدم‌النفع شرکت‌های بورسی و کاهش سودآوری شرکت‌ها اثر گذار است و نزدیک شدن نرخ دلار آزاد (بازار غیر رسمی) به دلار نیمایی، می‌تواند برای صنایع بورسی مثبت و تعیین‌کننده باشد.

عدم‌النفع شرکت‌های بورسی از اختلاف دلار نیما و بازار غیر رسمی به طور مستقیم خود را در سودآوری شرکت‌های صادرات محور و کوچک بازار سرمایه نشان می‌دهد. به عبارتی، عدم رشد سودآوری شرکت‌های بزرگ و کوچک بازار سرمایه، نقش پررنگی در افت ارزش بازار دلاری بورس تهران از سالیان گذشته داشته است.

جدول فوق نشان می‌دهد که به هر میزان نرخ دلار نیمایی به ارز در بازار آزاد و غیر رسمی نزدیک‌تر باشد، عدم سوددهی شرکت‌های بورسی در بازار سرمایه کاهشی می‌شود.

برخی از صنایع بورسی تحت‌تاثیر قیمت دلار نیمایی قرار دارند و محصولات خود را در زمان فروش در بازارهای داخلی و خارجی با نرخ این دلار معامله می‌کنند. البته گفتنی است که افزایش قیمت دلار در بازار آزاد، ارزش دارایی‌های شرکت‌های بورسی را نیز تحت‌تاثیر قرار می‌دهد؛ چراکه شرکت‌های بزرگ بازار سرمایه، تحت‌تاثیر دلار نیمایی هستند که ارزی کنترل‌شده و در اختیار دولت است و معمولا قیمت ارز نیمایی با تغییرات زیادی روبه‌رو نیست و تحت‌نظارت دولت است.

تاثیر محسوس نرخ دلار نیما بر شرکت‌های کوچک و صادرات محور بازار سرمایه خود را در روند تغییرات شاخص کل هم‌وزن نمایان می‌کند و با افزایش فاصله دلار نیما و آزاد با کاهش سود و در نتیجه افت قیمت سهام آن شرکت‌ها مواجه هستیم.

در نمودار فوق، روند تاریخی تغییرات دلار با نرخ نیمایی و بازار آزاد (غیر رسمی) از بهار سال ۱۴۰۱ تا تیرماه سال جاری قابل ملاحظه است و در نمودار ذیل نشان داده شده که به هر میزان، فاصله میان دلار نیمایی و بازار آزاد (غیر رسمی) افزایش داشته باشد، شاهد افت و ریزش در شاخص هم وزن هستیم و به هر میزان که فاصله و شکاف میان این دو نرخ کاهش داشه باشد، رشد و افزایش شاخص هم وزن در بازار سرمایه را تجربه می‌کنیم.

همچنین، قیمت دلار و ارز با هر نوسان، جوی از ترس یا امیدواری در دل سهامداران ایجاد می‌کند و این ترس یا امیدواری اگر به میزان بیشتری رخ دهد، رفتارهای هیجانی نیز در بازار بیشتر می‌شود. به‌طور کلی می‌توان گفت دلار نیمایی یک ملاک و معیار برای بازار سرمایه به‌حساب می‌آید و تغییرات آن از سوی بسیاری از سهماداران و شرکت های بازار سرمایه، رصد می‌شود.

گفتنی است؛ یکی از اثراتی که افزایش شکاف میان نرخ ارز نیمایی با بازار غیر رسمی در بازار سرمایه ایجاد می‌کند، میل به سرمایه گذاری به سمت بازارهای تورم‌زایی مثل ارز، طلا، مسکن و خودرو است که به میزان قابل توجهی در خروج سرمایه از بورس، اثرگذار است. به عقیده بسیاری از کارشناسان و متخصصان بازار سرمایه، کاهش شکاف و فاصله میان، نرخ ارز نیمایی و ارز در بازار غیر رسمی، می‌تواند میل به خروج سوداگرایانه سرمایه از بورس را به میزان قابل توجهی کاهس دهد که در افزایش شاخص‌های بازار سرمایه نقش مهمی دارد.

/ایسنا