از آموزش تا سیاست‌گذاری‌های درست مالی؛ همه‌چیز درباره سواد مالی
در این رویداد، کمیل رودی، هم‌بنیان‌گذار آکادمی هوش مالی که موضوع سخنرانی‌اش «سواد مالی چه هست و چه نیست» بود، توضیح داد که سواد مالی با ثروت، شهرت یا حتی موفقیت فرق دارد و نباید سواد مالی را با کار در بازارهای مالی هم اشتباه گرفت. رودی، به اهمیت برنامه‌ریزی، ارزش‌آفرینی و مدیریت دخل‌وخرج اشاره کرد و مدیریت ریسک، مدیریت بیمه و بررسی وضعیت اعتبارات و بدهی‌ها را از مهم‌ترین اصول سواد مالی دانست.
آگاه‌سازی و توجه به سواد مالی از سنین کودکی
احمد ابراهیمی، معاون مدیرعامل بلوبانک، یکی از سخنران فیناپ بیست‌ویکم بود. سخنرانی ابراهیمی با موضوع «بازی‌های کوچک، انتخاب‌های بزرگ»، به مسئله گام‌هایی اشاره می‌کرد که باید برای آگاه‌سازی افراد جامعه در حوزه سواد مالی برداشت. معاون مدیرعامل بلوبانک، نقش اپلیکیشن‌های آموزشی که کارشان خلق تجربه و تمرین سواد مالی برای کودکان است را در آگاهی‌بخشی و افزایش سواد مالی جامعه موثر دانست. عارفه آقابزرگی، مربی سواد مالی کودکان، نیز در سخنرانی خود با موضوع «سواد مالی، درسی که در مدرسه جا ماند»، از تجارب شخصی‌اش در یادگیری سواد مالی گفت.
علی جهانی، مدیرعامل بیت‌پین، یکی دیگر از سخنرانان بیستویکمین رویداد فیناپ بود. جهانی، در ارائه‌ی خود از سرمایه‌گذاری‌های هوشمند برای از دست ندادن سرمایه گفت. به گفته مدیرعامل بیت‌پین، سرمایه‌گذاری در رمزارزها با گذر زمان تغییر کرده است و افراد مختلف سعی می‌کنند هیجانی وارد بازار رمزارزها نشوند. او بر این باور است که سرمایه‌گذاری در بازار رمزارزها به مرحله‌ای رسیده که می‌توان گفت بازی بزرگان شروع شده است.
او سرمایه‌گذاری‌های خرد در بازار ارزهای دیجیتال را فرصتی برای یادگیری تجربی سواد مالی دانست و گفت: «حضور سرمایه‌گذاران نهادی در بازار رمزارزها، فرصت‌هایی را برای ورود افراد هوشمندتر و سرمایه‌گذاران خرد به حوزه سرمایه‌گذاری و ارزهای دیجیتال فراهم می‌کند.»
مدیرعامل بیت‌پین خاطرنشان کرد که سهم استخراج رمزارزها از سال ۲۰۲۱ تاکنون کاهش چشمگیری داشته و سرمایه‌گذاری در این زمینه افزایش یافته است. او از سرمایه‌گذاران خرد و کلان حوزه رمزارزها خواست تا به‌جای پذیرش ریسک‌های بزرگ و غیرمنطقی، به سمت سرمایه‌گذاری‌هایی آگاهانه باشند.
در اولین پنل گفتگوی فیناپ با موضوع «هوشمندی مالی مشتریان؛ فرصت رشد یا تهدید برای کسب‌وکارها؟»، نیما نامداری، مدیرعامل کارنامه به اهمیت آموزش سواد مالی اشاره کرد و گفت: «من موافق آموزش سواد مالی هستم اما بعید می‌دانم که این کار باعث تحول در اکوسیستم مالی ما شود.» هومن مسگری، مدیرعامل بلوط نیز از چالش‌هایی گفت که نهادهای قانون‌گذار بر سر راه شرکت‌های فین‌تکی قرار می‌دهند. او بر این باور است که رگولاتوری باعث افزایش هزینه‌ی تامین مالی برای فین‌تک‌ها شده است و نهادهای سیاست‌گذار را مسئول افزایش سواد مالی جامعه دانست.
شاهین رفیع‌پور، مدیرعامل زرپاد در پنل هوشمندی مالی مشتریان، بسترسازی و دوری از اقتصاد دستوری را ارکان اصلی بالا رفتن سواد مالی جامعه عنوان کرد و گفت: «هوشمندی مالی گردهم آوردن داده‌های مختلف مالی در ساحت فردی اما در بستر جامعه است.»
مصطفی اکرمی، مدیرعامل میلی‌گلد نیز همانند سایر پنلیست‌ها، نسبت به سواد مالی جامعه اظهار نگرانی کرد. اکرمی معتقد است درصورت عدم توجه به سواد مالی، در آینده با بحران مواجه می‌شویم. امیرحسین داوودیان، معاون مدیرعامل بانک تجارت معتقد است زمانی که تورم بالاست، موضوع سواد مالی بالا می‌رود. سواد مالی این نیست که در کوتاه مدت چطور دارایی‌ها را تبدیل کنیم، بلکه موضوع در بلندمدت اهمیت پیدا می‌کند. داوودیان بر این باور است که باید به ابعاد مختلف سواد مالی به خصوص سرمایه‌گذاری صحبت کنیم.
تغییر سبک زندگی مردم با مدیریت مالی
صادق رضایی، معاون توسعه محصول شرکت ارتباط فردا، نقش وام‌های خرد را در تغییر سبک زندگی مالی موثر دانست و گفت: «من در فیناپ قبلی گفتم که پیشنهاد وام‌های خرد ۴۲ درصدی به مردمی که حقوق ماهانه‌ی ۱۰۰ دلاری دارند، چندان کار هوشمندانه‌ای نیست. چون پارادایم‌های زندگی مالی سالم در رهایی از شیوه‌ی فکری قلکی خلاصه می‌شود و اکنون زمان مناسبی برای مدیریت درست منابع مالی است.»
رضایی در ادامه تاکید کرد که اگرچه مدیریت مالی توسط هر فرد، راه حل مناسبی برای حفظ سرمایه است با این حال نباید آن را تنها در سطح یادگیری و یا یک ابزار نگه‌داشت. معاون توسعه محصول شرکت ارتباط فردا توضیح داد که سواد مالی و مدیریت دارایی‌ها باید تبدیل به «سبک زندگی» مردم شود.
مهدیه نوروزیان، معاون برنامه‌ریزی و توسعه داتین گفت که تسلط روی مفاهیمی مثل تنوع سرمایه‌گذاری، مدیریت ریسک، تورم، محاسبه درصد سود و سود مرکب برای مدیریت دارایی‌ها ضروری است. نوروزیان نسبت به وضعیت سواد مالی مردم ایران اظهار نگرانی کرد و گفت: «فقط ۲۰ درصد از مردم ایران با مفاهیم مرتبط با سواد مالی آشنا هستند. این آمار از میانگین جهانی پایین‌تر است.»
سعید صادقی، عضو هیئت‌مدیره و معاون بازاریابی میلی‌گلد از نگاه دیگری به مسئله سواد مالی پرداخته بود. موضوع سخنرانی معاون بازاریابی میلی‌گلد، «تورم، سواد مالی و سرمایه‌های خرد» بود. صادقی توضیح داد که هرساله تعداد زیادی از متخصصان اقتصادی در حال مبارزه با تورم هستند. توسعه و نوآوری در حوزه اقتصاد از موضوعاتی است صادقی روی آن‌ها تاکید می‌کند و معتقد است که تورم یکی از موانع توسعه اقتصادی است. به گفته معاون بازاریابی میلی‌گلد، سرمایه‌گذاران خرد و کلان باید بازارهای هدف خود را به دقت بررسی کنند.
او با بررسی طلا، دلار، بورس، مسکن و دیگر بازارهای مالی گفت: بازارهای سرمایه در دسترس کسانی است که سرمایه بیشتری در اختیار دارند و سرمایه‌گذاران خرد دسترسی زیادی به این بازارها ندارند برای همین باید راهکارهای نوآورانه‌ای برای دسترسی حداکثر افراد جامعه به بازارهای سرمایه ایجاد شود.
آرش ملکی، مدیرعامل الگوراک در بیستویکمین رویداد فیناپ به مدیریت ریسک و چالش‌ها و فرصت‌های آن اشاره کرد. براساس گفته‌های آرش ملکی، ریسک انواع گوناگونی دارد و برای کنترل آن می‌توان سبد سرمایه‌گذاری را گسترش داد. او همچنین توضیح داد که هنگام چیدمان سبد سرمایه‌گذاری‌مان باید انتخاب‌هایمان را به‌گونه‌ای ترتیب دهیم که با یکدیگر رابطه مستقیمی نداشته باشند. او شخصی‌سازی در سرمایه‌گذاری را راهکاری برای مدیریت ریسک دانست.
نقش اقتصاد دستوری در سواد مالی جامعه انکارناپذیر است
در پنل «سواد مالی؛ بلیت طلایی برای دنیای دیجیتال» نیز مسئله تورم و راهکارهایی که دولت می‌تواند برای بهبود آن انجام دهد، صحبت شد.
علی سعدوندی، موسس کلینیک اقتصاد، در بیستویکمین رویداد فیناپ، نقش نظام آموزشی را در رشد یا عدم رشد سواد مالی پررنگ دانست. سعدوندی گفت: «در کشورهای توسعه یافته، مفاهیم ساده سواد رسانه‌ای از سنین کم به کودکان آموزش داده می‌شود.» او با انتقاد از تصمیم‌گیری‌های عجولانه و اقتصاد دستوری ادامه داد: «مردم در کشور ما حتی برای بالاترین مراتب اقتصادی و تصمیم‌گیری دولتی نیز ناآشنا هستند.» او سواد مالی را یک دانش کمتر توجه شده عنوان کرد و توضیح داد که به زعم من بزرگترین نقصان دانشی ایرانیان داخل و خارج از کشور در زمینه اقتصاد و سواد مالی است. چون سواد مالی جزو آن دست از دانش‌هایی نیست که بتوان با تجربه کسب کرد و نیازمند آموزش است.
امیرحسین راد، مدیرعامل نوبیتکس در پنل این رویداد نقش رگولاتور را در ایجاد فضای مناسب برای یادگیری سواد مالی پررنگ ارزیابی کرد. او گفت که نهادهای قانون‌گذار ایران با تاخیر و بدون شناخت کافی از فناوری وارد عمل می‌شود و همین موضوع به مانع‌تراشی مسیر رشد کسب‌وکارها می‌انجامد. او با اشاره به بسته شدن درگاه‌های پرداخت پلتفرم‌های تبادل رمز دارایی‌ها، اقدامات دستوری نهادهای تنظیم‌گر را عامل حذف بازیگران داخلی این حوزه دانست.
امیرحسین مردانی، هم‌بنیان‌گذار بیت‌پین، از سواد مالی کاربران حوزه رمزارزها گفت. براساس گفته‌های مدیرعامل بیت‌پین، مردم در حوزه رمزارزها به بلوغی نسبی رسیده‌اند و هرگونه اقدام ناشناخته در این حوزه را درک می‌کنند. مردانی در صحبت‌های به حمله سایبری صرافی بای‌بیت، پوشش رسانه‌ای بلافاصله آن و شبهه‌هایی که به وجود آمده بود گفت: فضایی به وجود آمده که یک حرکت فریبکارانه یا کلاهبرداری بسیار سریع‌تر از آن‌چه فکرش را بکنید افشا می‌شود.
احمد جانجان، کارشناس اقتصاد سیاسی، با اشاره به نقش پررنگ نهادهای تنظیم‌گر در افزایش یا کاهش سواد مالی مردم و تحولات اقتصادی کشور، گفت: «تا زمانی که افراد فعال در حوزه تنظیم‌گری، در بخش خصوصی فعالیت نکنند، متوجه تاثیر اقدامات ناگهانی‌شان مانند بستن درگاه‌های پرداخت صرافی‌های رمزارز نمی‌شوند.»
محمدحسن فرازمند، معاون بازاریابی دیجی‌پی نیز به بررسی نقش کسب‌وکار فین‌تکی در بیست و یکمین رویداد فیناپ پرداخت. فرازمند، کسب‌وکارهای حوزه فین‌تک را به‌عنوان نقاط تماس کاربران با فناوری‌های نوین مالی دانست و تاکید داشت که فین‌تک‌ها، نقشی کلیدی در توسعه سواد مالی دارند چون از ارتقای سواد مالی نفع می‌برند و آموزش در توسعه کسب‌وکارشان موثر است.
معاون بازاریابی دیجی‌پی توضیح داد که بر اساس آمارهای سازمان‌هایی مانند OECD، حدود ۵۲ درصد بزرگسالان در کشورهای مختلف جهان، مهارت‌های مالی را به‌صورت حداقلی می‌دانند.
او کمبود سواد مالی در کشورهایی مثل ایران را یک بحران دانست و گفت: در کشورهای جهان سوم مانند ایران، مسئله‌ی پایین بودن سطح سواد مالی مردم شدیدتر است. به دلیل کم بودن سواد مالی، افراد نمی‌توانند آنالیز کنند که با چه موقعیت‌هایی روبه‌رو هستند و این موضوع باعث می‌شود دچار انفعال شوند یا تصمیمات اشتباه بگیرند.»
طبق گفته‌های فرازمند، کسب‌وکارهای فین‌تکی ظرفیت‌های آموزشی بسیاری را برای افرادی که سواد مالی حداقلی دارند، فراهم کرده است. او نداشتن سواد مالی توسط شرکت‌های کوچک و متوسط را از دیگر چالش‌های حوزه فین‌تک دانست چون این شرکت‌ها، دانش مالی کافی ندارند و به سادگی نمی‌توانند از ابزارهای فناورانه مالی استفاده کنند.
/ روابط‌عمومی فیناپ