چالش پزشکیان برای انتخاب وزیر اقتصاد
دو اقتصاددان با بیان ویژگی‌های مورد نیاز برای وزیر اقتصاد آینده، تجربه فرد در موضوع شرکت‌داری، مدیریت بانک‌ها و سیاستگذاری کلان را از مهم‌ترین ویژگی‌ها برای انتخاب وزیر اقتصاد برشمردند.
برخی اخبار منتشر شده حاکی از آن است که دولت قصد ارد هفته آینده وزیر پیشنهادی اقتصاد را به مجلس معرفی کند.سخنگوی دولت سید علی مدنی‌زاده، رئیس دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه شریف، را یکی از گزینه‌ها عنوان کرده بود با این حال گفته می‌شود حمید پاداش، معاون هماهنگی و نظارت اقتصادی معاون اول رئیس‌جمهور در دولت سیزدهم و چهاردهم نیز یکی دیگر از گزینه‌ها برای سکانداری وزارت اقتصاد است. پیش از این نام علی طیب‌نیا، سیدکامل تقوی‌نژاد و شمس‌الدین حسینی، و سیدمحمدهادی سبحانیان نیز به عنوان گزینه‌های پیشنهادی مطرح شده بود.حالا با جدی شدن بحث دو گزینه از موارد بالا موضوعی در فضای رسانه‌ای مطرح شده است و آن اقتصاد خوان بودن وزیر اقتصاد است.
قرار بود وزیر اقتصاد فرمانده اقتصادی باشد نه تدارکاتچی
علی سعدوندی، اقتصاددان، در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در خصوص ویژگی‌های وزیر اقتصاد و اینکه آیا وزیر اقتصاد حتما باید اقتصاد خوانده باشد گفت: بله قطعا مهم است اما بستگی دارد که چقدر مهارت داشته باشد. وزیر اقتصاد قرار بود فرمانده اقتصادی باشد، اما در این سال‌ها فقط نقش اجرایی و بیشتر تدارکاتچی داشته است تا سیاستگذاری. وی افزود: ما نه سیاستگذاری پولی داریم نه مالی و بودجه‌ای و 50 سال است که سیاستگذاری نداریم بعد تعجب می‌کنیم که چرا علم اقتصاد در کشور ما کارایی ندارد. دلیلش این است که اصولاً اجرا نمی‌شود.سعدوندی با بیان اینکه انتخاب بین دو نفر بیشتر از آنکه شایسته‌سالاری حاکم باشد، موضوع آشنایی و دوستی مطرح است، بیان کرد: اینکه فلانی ریاضی خوانده یا اقتصاد یک بحث فرعی است. یکی می‌گوید که فرد موردنظر فارغ‌التحصیل دانشگاه معتبری است، که واقعاً هم چنین است. دیگری می‌گوید آن فرد اصلاً مدرک کارشناسی اقتصاد ندارد، که این نیز درست است. اما این‌ها مسائل فرعی هستند.
تجربه مهم‌تر از مدرک دانشگاهی
سعدوندی با بیان اینکه تجربه یک فاکتور مهم است، گفت: باید نگاه کرد این دوستان چقدر تجربه دارند. آن دانشگاهی که این دوستان درس خواندند الان چه رتبه‌ای در دنیا دارد.این اقتصاددان اضافه کرد: فرد باید دید خوبی نسبت به موضوع بانک، شرکت‌های دولتی و سیاستگذاری اقتصاد کلان داشته باشد. فردی که تجربه گسترده داخلی و بین‌المللی داشته باشد نه اینکه فقط درس خوانده باشد. وی با اشاره به اینکه علم اقتصاد از سال ۱۹۸۰ به بعد به‌طور کامل تغییر کرده است، خاطرنشان کرد: اگر فردی هنوز اقتصاد قبل از ۱۹۸۰ را تدریس و ترویج می‌کند، و اگر دو سه دانشگاه اول کشور همین مدل قدیمی را آموزش می‌دهند، در حالی که این دیدگاه‌ها در هیچ جای دنیا دیگر مورد تأیید نیستند، چگونه می‌توان از آن‌ها انتظار داشت که اقتصاد کشور را پیش ببرند؟
وزارت اقتصاد ابزارهای سیاستگذاری را ندارد
همچنین حسین درودیان، اقتصاددان، در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در خصوص ویژگی‌های مورد نیاز برای وزیر اقتصاد گفت: وزیر اقتصاد باید ویژگی‌های متفاوتی نسبت به بقیه وزرا و مسئولان اقتصادی داشته باشد. اسم وزارت اقتصاد غلط‌انداز است؛ یعنی وقتی کسی به این نام نگاه می‌کند، ممکن است تصور کند که این وزارتخانه، اقتصاد کشور را مدیریت می‌کند.وی افزود: البته ما بندی قانونی در قانون تأسیس این وزارتخانه داریم که بر اساس آن، سیاستگذاری اقتصادی در اختیار این وزارتخانه است؛ اما واقعیت این است که وزارت اقتصاد ابزارهای لازم برای سیاستگذاری را در اختیار ندارد. سیاست‌های اصلی اقتصادی شامل سیاست مالی، سیاست پولی، سیاست ارزی و سیاست تجاری هستند.این اقتصاددان بیان کرد: سیاست مالی، به‌طور کلی در اختیار سازمان برنامه است و سپس در مجلس بررسی می‌شود، سیاست پولی به‌طور کامل در اختیار بانک مرکزی است. و سپس در مجلس بررسی می‌شود. سیاست پولی نیز به‌طور کامل در اختیار بانک مرکزی است و همین‌طور سیاست ارزی. سیاست‌های تجاری نیز در اختیار وزارت صمت قرار دارد. نرخ‌های کلیدی اقتصاد مانند نرخ سود بانکی، نرخ ارز، نرخ رشد نقدینگی و پایه پولی، همگی در اختیار بانک مرکزی هستند. نرخ تعرفه‌ها نیز در اختیار وزارت صمت است.
پاکدستی شرط لازم برای وزیر اقتصاد
درودیان با بیا اینکه وزارت اقتصاد هیچ‌کدام از نرخ‌های کلیدی اقتصادی را در اختیار ندارد و صرفاً یک‌سری امور بروکراتیک را انجام می‌دهد، گفت: وظایف این وزارتخانه شامل مدیریت گمرکات، اخذ مالیات، مدیریت شرکت‌های دولتی، مدیریت بانک‌های دولتی، مدیریت بدهی‌های دولت و دارایی‌های دولت است. بنابراین، وزیر اقتصاد باید یک بوروکرات کاردان و توانا باشد؛ فردی که سابقه‌ی اجرایی در بدنه‌ی اداری دارد و با جزئیات امور آشناست.وی ادامه داد: همچنین، باید فردی سالم و پاک‌دست باشد؛ چرا که در این وزارتخانه پست‌های زیادی وجود دارد و روابط سیاسی و باندبازی می‌توانند در بسیاری از تصمیمات تأثیر مخرب داشته باشند.
اهمیت یک مشاور اقتصاد خوانده کنار وزیر اقتصاد
این اقتصاددان در پاسخ به این سوال که آیا اهمیتی دارد که وزیر اقتصاد، تحصیلات دانشگاهی در رشته‌ی اقتصاد داشته باشد، اظهار کرد: به‌نظر من، تجربه‌ی فرد در حوزه‌ی مدیریت دارایی‌ها، بدهی‌های دولت و امور مرتبط با بروکراسی اقتصادی دولت، اهمیت بیشتری از تحصیلات دانشگاهی در رشته‌ی اقتصاد دارد. من فکر می‌کنم دانش اقتصادی، ضرورت حیاتی ندارد.درودیان افزود: البته در برخی جلسات کارشناسی، دانش اقتصادی وزیر اهمیت پیدا می‌کند. درست است که تصمیمات کلیدی اقتصادی توسط بانک مرکزی و سازمان برنامه گرفته می‌شود، اما دولت در موارد زیادی جلساتی اقتصادی برگزار می‌کند که وزیر اقتصاد در آن‌ها حضور دارد و اظهار نظرش می‌تواند مؤثر باشد. یعنی اگرچه مستقیماً تصمیم‌گیر نیست، اما می‌تواند بر دیگر تصمیم‌گیران اثر بگذارد. در چنین مواردی، وزیر اقتصاد باید از یک مشاور اقتصادی توانمند در جایگاه قائم‌مقام خود بهره بگیرد تا آن نقش کارشناسی را ایفا کند.