مدیرعامل به‌پرداخت: زیرساخت‌های پرداخت کشور آماده اتصال به شبکه جهانی نیست
سال ۱۴۰۳ برای «به‌پرداخت ملت» به عنوان یکی از بزرگترین شرکت‌های پرداخت، سالی سرنوشت‌ساز بود؛ سالی که با وجود محدودیت‌های نقدینگی و پیچیدگی‌های فنی، با تلاش شبانه‌روزی تیم فنی و مدیریتی شرکت به نقطه‌ای مهم در نوسازی سامانه‌ها و ارتقای عملکرد رسید.
ما در گفت‌وگو با مهدی تقی‌پور، مدیرعامل به‌پرداخت، علاوه بر مرور تجربه تحصیل و زندگی او خارج از ایران، چالش‌های سال گذشته شرکت‌های پرداخت بویژه “به پرداخت ملت” را بررسی کردیم و گریزی به مذاکرات اخیر ایران و آمریکا و شرایط کشور در صورت رفع احتمالی تحریم ها زدیم.
مهدی تقی‌پور، مدیرعامل جوان شرکت به پرداخت ملت همواره لبخند به لب دارد و سعی می‌کند از هر تهدیدی، فرصت بسازد. اگر چه تقی‌پور بخشی از تحصیلات خود را در خارج کشور به پایان رسانده اما به گفته خودش تمایلی به ماندن در کشور دیگر نداشت و به ایران بازگشت . او سعی دارد در شرکت تحت مدیریتش شرایط را به نحوی برای کارمندان جوان آماده کند که نیازی به مهاجرت نداشته باشند.
از مهاجرت تحصیلی تا بازگشت به ایران
تقی‌پور در ابتدا با اشاره به اینکه دوران کوتاهی را در خارج کشور سپری کرده است، توضیح داد: من مدرک کارشناسی را در ایران گرفتم و برای دریافت مدرک کارشناسی ارشد به انگلستان رفتم و در حوزه مخابرات تحصیل کردم. پس از آن در حدود یک سال به عنوان دستیار آموزشی دانشگاهی در کانادا مشغول بودم. اما همیشه هدفم بازگشت به ایران و فعالیت در حوزه کارآفرینی بود. در سال ۱۳۹۰ به ایران برگشتم و یک شرکت نرم‌افزاری تأسیس کردم که در آن شرکت پروژه های بزرگی مانند پروژه‌های مرتبط با مرکز توسعه تجارت الکترونیک و وزارت صمت اجرا شد. وی همچنین یادآور شد که مدرک دکتری خود را در رشته مهندسی صنایع از دانشگاه تربیت مدرس اخذ کرده است. وی با اشاره به دغدغه مهاجرت در میان نیروهای متخصص گفت: سعی‌مان این بوده که در به پرداخت محیطی فراهم کنیم که نیروهای متخصص احساس تعلق و تأثیرگذاری داشته باشند. وقتی پروژه‌های جذاب و مفید تعریف شود، بسیاری از دلایل مهاجرت کمرنگ می‌شود.
پدرم کمترین تأثیر را در ورودم به صنعت پرداخت داشت
تقی پور در پاسخ به این سؤال عصربانک که آیا پدر وی نقشی در ورود او به صنعت پرداخت داشته یا خیر، گفت: پدرم در حوزه مخابرات فعال بود و کمترین تأثیر را در ورود من به صنعت پرداخت داشت. من از سال ۱۳۹۶ وارد صنعت پرداخت شدم و ابتدا در جیرینگ و EBCOM مشغول بودم. بعد هم مدتی معاون سرویس‌های مالی ایرانسل بودم و در همان زمان کیف پول ایرانسل راه‌اندازی شد. سال ۱۴۰۱ به شرکت یاس پیوستم و از سال ۱۴۰۲ در به پرداخت مشغولم.
مدیرعامل به پرداخت سیاستمدار است یا فعال اقتصادی؟
مدیرعامل به‌پرداخت در این باره افزود: خودم را یک فعال اقتصادی می‌دانم تا سیاسی. علاقه‌مندم به دولت و مجلس مشورت بدهم، اما نه به شکل فعالیت حزبی یا سیاسی. تمرکز من بر کارهای فنی و اقتصادی است.
مدیرعامل به‌پرداخت در پاسخ به این سؤال که اگر وارد صنعت بانکی و پرداخت نمی‌شد، چه مسیری را انتخاب می‌کرد، گفت: دوست داشتم استاد دانشگاه شوم. علاقه زیادی به تدریس دارم و محیط آکادمیک برایم جذاب بود اما اکنون درگیر اجرای پروژه‌ها شده‌ام و فرصتی برای آن نمانده است.
از نوسازی ناوگان تا تفکیک شبکه به‌پرداخت و بانک ملت
تقی‌پور، در ادامه با مرور تحولات سال گذشته صنعت پرداخت و شرکت متبوعش گفت: سال گذشته ، سال بسیار سختی برای ما بود چنانکه هم از لحاظ مالی و هم فنی با چالش‌های زیادی روبرو بودیم، اما توانستیم گام‌های مهمی در زمینه نوسازی زیرساخت‌ها برداریم.
ما در دو حوزه اصلی متمرکز بودیم؛ یکی نوسازی زیرساخت‌های فنی شرکت و دیگری تقویت ساختارهای داخلی. نوسازی سامانه‌ها و ناوگان قدیمی، هم پیچیدگی‌های فنی داشت و هم تأمین مالی آن دشوار بود. با این حال، موفق شدیم پروژه‌هایی چون جداسازی شبکه به‌پرداخت از بانک ملت را تقریباً به‌طور کامل به سرانجام برسانیم
تقی‌پور در ادامه گفت: در اسفندماه، یکی از پربارترین ماه‌های کاری‌مان را پشت سر گذاشتیم. با ثبت رکوردهای متعدد در تعداد تراکنش‌ها و کمترین میزان قطعی در شبکه، عملکردی بی‌سابقه را رقم زدیم. تنها در اسفندماه بیش از ۳۰۰ هزار میلیارد تومان ورودی منابع داشتیم.
وی با اشاره به نوسازی ناوگان دستگاه‌های کارت‌خوان بیان کرد: سال گذشته حدود ۳۷۰ هزار نصب جدید داشتیم که ۱۷۰ هزار عدد آن مربوط به نوسازی و باقی مربوط به توسعه بازار بود. اکنون بیش از ۷۰ درصد ناوگان ما قابلیت NFC دارند و حدود ۶۰۰ هزار پایانه نیز به‌روزرسانی شده‌اند.
او تأکید کرد: تمرکز ما در شش‌ماهه دوم سال گذشته روی نصب و توسعه بود، اما در شش‌ماهه اول امسال تلاش خواهیم کرد با جمع‌آوری پوزهای قدیمی و تمرکز بر بهره‌وری، کیفیت خدمات را ارتقا دهیم.
مدیرعامل به‌پرداخت ملت خاطرنشان کرد: در حوزه فین‌تک و پرداخت‌یارها نیز تعاملات گسترده‌ای با شرکت‌های فعال داشتیم و توانستیم سهم بازار خود را در حوزه اینترنتی تثبیت کنیم. در بخش پایانه‌های فروشگاهی، ناچار شدیم برنامه بازاریابی خود را بازطراحی کنیم. این برنامه‌ها با اندازه کوچک‌تر و چابک‌تری ادامه یافتند تا بتوانیم در شرایط ناپایدار بازار عملکرد موثرتری داشته باشیم. این مسیر را در سال جاری نیز دنبال خواهیم کرد.
وی ادامه داد: در سال گذشته، چند پروژه جدید نیز در دستور کار قرار گرفت؛ از جمله پروژه ریال دیجیتال و اتصال به شبکه پرداخت “میر” روسیه که در قالب همکاری با شتاب تعریف شد.
چالش‌های شبکه پرداخت
مدیرعامل به‌پرداخت با اشاره به ساختار هزینه‌ای شرکت‌ها گفت: یکی از مهم‌ترین چالش‌های ما، اختلاف شدید میان هزینه‌های دلاری و درآمدهای ریالی است. این در حالی است که کارمزدهای پرداختی سال‌هاست تغییر نکرده و علیرغم وعده بانک مرکزی مبنی بر بازنگری سالانه، در سال گذشته نیز این مهم محقق نشد.
وی با اشاره به دو راهکار موجود اظهار داشت: اولین راهکار، اصلاح تعرفه‌ها و افزایش سقف آن‌هاست که باید مطابق با نرخ تورم و شرایط اقتصادی کشور بازبینی شود. دومین راهکار، واگذاری پروژه‌های جدید به PSP هاست. به عنوان مثال، پروژه کالابرگ که اکنون در حال راه‌اندازی است، می‌توانست با مشارکت فعال PSPها درآمدزایی ایجاد کند؛ در حالی که با وجود تأمین بیش از ۹۰ درصد زیرساخت فنی توسط شرکت‌های پرداخت، سهمی از این پروژه به آن‌ها اختصاص نیافت.
وی با اشاره به محدودیت‌های ساختاری تأکید کرد: در حال حاضر PSPها از تأسیس TSP منع شده‌اند. این محدودیت، مسیر توسعه فعالیت‌های نوآورانه را دشوار کرده است. از طرف دیگر، با وجود ظرفیت‌های متعدد در حوزه‌هایی مانند باشگاه مشتریان، پرداخت‌های اعتباری و سرویس‌های فین‌تک، به دلیل نبود شفافیت و فضای خاکستری حاکم، امکان ورود مطمئن و مؤثر به این حوزه‌ها فراهم نیست.
تقی‌پور خاطرنشان کرد: نقدینگی، امروز به یکی از جدی‌ترین معضلات شرکت‌ها تبدیل شده است. نقدینگی مانند خون در رگ‌های شرکت عمل می‌کند و نبود آن، ادامه حیات سازمان را به خطر می‌اندازد. حتی اگر شرکت‌ها بازار جدیدی شناسایی کنند، بدون سرمایه اولیه و سودآوری مناسب، امکان ورود به آن بازار را نخواهند داشت.
وی تصریح کرد: شرکت‌های PSP امروز بیش از آن‌که به رسالت اصلی خود بپردازند، تبدیل به بازوی تأمین منابع برای بانک‌ها شده‌اند. نبود بانک‌های قدرتمند پشتیبان برای برخی شرکت‌های پرداخت، آن‌ها را با بحران مواجه کرده است و این موضوع به روشنی نشان می‌دهد که فعالیت پرداخت‌یارانه دیگر جذابیت و کارایی گذشته را ندارد.
برنامه‌های سال جاری به‌پرداخت
تقی پور با اشاره به برنامه‌های سال جاری به‌پرداخت گفت: در سال ۱۴۰۴ تمرکز ما بر افزایش بهره‌وری است. در شش‌ماهه نخست، جمع‌آوری پایانه‌های قدیمی و ارتقاء کیفیت خدمات در دستور کار قرار دارد. همچنین، در نظر داریم پروژه‌های جدیدی در حوزه پرداخت‌های نوین و تعاملات بین‌المللی را دنبال کنیم. امیدواریم با حمایت بانک مرکزی و تسهیل فضا، بتوانیم در مسیر رشد و توسعه گام‌های مؤثرتری برداریم.
تأثیر رفع تحریم‌ها بر صنعت پرداخت کشور
وی در ادامه با اشاره به گفت‌وگوهای اخیر ایران و آمریکا و تأثیر احتمالی رفع تحریم‌ها بر صنعت پرداخت کشور اظهار کرد: رفع تحریم‌ها می‌تواند فرصتی بزرگ برای شبکه پرداخت کشور باشد. هر کشوری سیستم پرداخت خودش را دارد و در صورت باز شدن درهای تعاملات بین‌المللی، ما نیز می‌توانیم به شبکه‌های جهانی پرداخت متصل شویم، از خدمات آن‌ها استفاده کنیم و حتی امکان استفاده از کارت‌های ایرانی در سایر کشورها فراهم شود.
تقی پور افزود: چنین شرایطی برای شرکت‌های پرداخت‌یار و PSPها هم درآمد جدید ایجاد می‌کند و هم باعث ایجاد نوعی تنوع و تحول در خدمات خواهد شد. حتی از منظر بهای تمام‌شده هم برداشته شدن تحریم‌ها به نفع ما خواهد بود، چراکه اکنون به دلیل محدودیت‌های بین‌المللی، بسیاری از تجهیزات از جمله سرورها را با قیمت‌های بالاتری تهیه می‌کنیم.
تقی‌پور با اشاره به ظرفیت جذب سرمایه‌گذاری در فضای پساتحریمی گفت: اگر قرار باشد سرمایه‌گذاری خارجی اتفاق بیفتد، به احتمال زیاد اولویت سرمایه‌گذاران بین‌المللی همچون ویزا یا مسترکارت، همکاری با شرکت‌های فعلی خواهد بود، نه راه‌اندازی شرکت‌های رقیب جدید. در واقع، فرصت‌ها به مراتب بیشتر از تهدیدات هستند.
زیرساخت‌های کشور آماده اتصال به شبکه جهانی نیست
وی با نگاهی واقع‌بینانه به وضعیت زیرساخت‌های داخلی خاطرنشان کرد: با این حال، باید بپذیریم که در حال حاضر زیرساخت‌های کشور برای اتصال مستقیم به شبکه‌های جهانی آماده نیست. چه از نظر سخت‌افزاری و چه از نظر نرم‌افزاری، هنوز استانداردهای لازم را نداریم. بسیاری از سیستم‌های پرداخت فعلی ما بر اساس استانداردهای بومی توسعه یافته‌اند و تطبیق آن‌ها با استانداردهای جهانی، فرآیندی زمان‌بر خواهد بود.
مدیرعامل به‌پرداخت در ادامه گفت: تجربه ما در پروژه اتصال شتاب به میر روسیه نشان داد که چالش اصلی در چنین همکاری‌هایی، تطبیق استانداردهای فنی دو کشور است، نه صرفاً مباحث عملیاتی. بنابراین اگر تحریم‌ها به‌صورت جدی برداشته شود، به‌صورت واقع‌بینانه بین یک سال تا یک سال و نیم زمان نیاز است تا بتوانیم سیستم‌های خود را با شرایط بین‌المللی هماهنگ کنیم.
وی تأکید کرد: برای آماده‌سازی زیرساخت‌ها، باید از همین حالا اقدام کرد. متأسفانه برخی فعالیت‌ها پیش از این آغاز شده بود، اما به‌دلیل کمرنگ شدن فضای رفع تحریم، کنار گذاشته شد. اگر دوباره این موضوع جدی شود، باید برنامه‌ریزی‌ها با نگاه آینده‌نگر از سر گرفته شود.
تمرکز بر افزایش بهره‌وری و ورود به زنجیره تأمین و خدمات اعتباری
تقی پور از برنامه‌های این شرکت برای سال جاری گفت و تأکید کرد که «تثبیت بازار، نوسازی ناوگان، افزایش بهره‌وری و تمرکز بر نگهداشت» در صدر برنامه‌های این شرکت قرار دارد.وی با اشاره به وضعیت موجود در حوزه سخت‌افزار و کارتخوان‌ها اظهار کرد: زیرساخت سخت‌افزاری برای پذیرش مهیاست و کارتخوان‌ها نیز در حال بازسازی هستند، اما در پروتکل کهربا نیاز به استانداردسازی بین‌المللی داریم تا بتوانیم به‌درستی قابلیت‌های آن را پیاده‌سازی کنیم.
او خاطرنشان ساخت: امسال توسعه بازار به معنای قبلی پررنگ نیست، اما تمرکز جدی‌تری روی نگهداشت و بهره‌وری داریم. تلاش ما این است که کیفیت را ارتقا دهیم. طبق برآورد سال گذشته، حدود ۵۰۰ هزار پایانه به پرداخت یا مستهلک شده‌اند یا استانداردهای لازم را ندارند. برنامه‌مان این است که این عدد را کاهش دهیم و در عین حال بخش‌های پرپتانسیل بازار را نیز هدف بگیریم.
وی از بررسی ورود به حوزه خدمات اعتباری هم خبر داد و گفت: تمرکز ما روی ارائه سرویس‌های اعتباری به شبکه پذیرندگی خودمان است، نه ارائه عمومی به مردم. هدف اصلی، افزایش وفاداری پذیرندگان است.مدیرعامل به‌پرداخت همچنین از ورود جدی‌تر به پرداخت به زنجیره تأمین گفت: بحث ورود به زنجیره تأمین از سال گذشته آغاز شده و امسال هم تمرکز زیادی روی آن داریم. برخی شرکت‌ها در یک یا دو حلقه از این زنجیره ورود کرده‌اند، اما ما می‌خواهیم ارتباط مؤثرتری با فعالان این حوزه برقرار کنیم.