عقب‌نشینی یا تغییر رویکرد بانک مرکزی در مقابل بانک‌های ناتراز
کارشناسان اقتصادی معتقدند کاهش نرخ سود بین بانکی فرصت را برای آزادی عمل بیشتر بانک‌های ناتراز ایجاد می‌کند که می‌تواند منجر به افزایش تورم شود.
بازار بین‌بانکی ایران بار دیگر شاهد کاهش نرخ سود بود؛ طبق آمار رسمی بانک مرکزی، میانگین نرخ سود بین‌بانکی در هفته منتهی به ۲۵ تیر ۱۴۰۴ به ۲۳.۶ درصد رسید که کمترین سطح از پایان فروردین‌ماه محسوب می‌شود.این کاهش که در ادامه روند نزولی دو هفته اخیر رخ داده، گمانه‌هایی را درباره تغییر رویکرد بانک مرکزی تقویت کرده است.به عبارت دیگر، کاهش آرام نرخ سود بین‌بانکی به ۲۳.۶ درصد در هفته اخیر، این پرسش را مطرح کرده که آیا بانک مرکزی در برابر فشار دولت برای ارزان‌سازی منابع تسلیم شده یا کاهش نرخ یک سیاست هدفمند برای تحریک اقتصاد در آستانه نیمه دوم سال است.
عقب‌نشینی سیاستگذار یا تعدیل حساب‌شده؟
کاهش نرخ سود بین‌بانکی معمولاً به‌عنوان علامتی از اراده بانک مرکزی برای افزایش نقدینگی در بازار و ارزان‌سازی منابع تلقی می‌شود. در شرایطی که دولت با کمبود منابع مالی مواجه است، افت نرخ بین‌بانکی می‌تواند نشانه‌ای از همراهی بانک مرکزی با دولت برای تأمین مالی آسان‌تر باشد. با این حال، برخی کارشناسان معتقدند این کاهش در حدی نیست که از آن عقب‌نشینی یاد شود، بلکه نوعی تعدیل حساب‌شده در راستای مدیریت رکود تورمی موجود است.اما عده دیگری از کارشناسان می‌گویند بانک مرکزی در برابر بانک‌هایی که ناترازی در ورودی و خروجی پول دارند، کوتاه آمده است.
آیا بانک‌ها اضافه برداشت کمتری دارند؟
یکی از عوامل مؤثر بر نرخ سود بین‌بانکی، میزان اضافه‌برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی است. اگر بانک‌ها به دلیل بهبود تراز نقدینگی، نیاز کمتری به منابع بین‌بانکی داشته باشند، نرخ بازار کاهش می‌یابد. آمارهای غیررسمی نشان می‌دهد که در هفته‌های اخیر برخی بانک‌های بزرگ از اتکای خود به بازار بین‌بانکی افزوده‌اند که این موضوع نمی‌تواند روند نزولی نرخ را توضیح دهد اما همچنان بانک‌های ناتراز نقش مهمی در سطح سود دارند.
پیامدها برای بازارها و تورم
در کوتاه‌مدت، کاهش نرخ سود بین‌بانکی می‌تواند بر بازار سرمایه اثر مثبت کوتاهی بگذارد، زیرا هزینه فرصت سرمایه‌گذاری در بورس کاهش می‌یابد. با این حال، در بلندمدت اگر کاهش نرخ سود بدون کاهش واقعی تورم و انضباط مالی باشد، می‌تواند زمینه‌ساز تورم بیشتر یا بی‌ثباتی در بازار ارز شود.اقتصاد ایران همچنان با کسری بودجه بالا و ناترازی بانکی مواجه است و کاهش مصنوعی نرخ سود، راه‌حل پایداری نیست.
بانک مرکزی به کنترل ترازنامه بانک‌ها ادامه دهد
محمد بیات، کارشناس اقتصادی، در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس درباره کاهش نرخ سود بین‌بانکی گفت: این نرخ علیرغم کاهش در ۲ هفته گذشته، هنوز بالاست؛ ولی روند نزولی آن از ملاحظاتی حکایت دارد. این کارشناس اقتصادی ادامه داد: اگر این روند ادامه یابد، ممکن است در راستای سیاست‌های تحریک رشد اقتصادی باشد اما اگر بدون مهار رشد پایه پولی باشد، اثر تورمی خواهد داشت. باید دید آیا کاهش ادامه‌دار است یا نه.وی افزود: بانک مرکزی باید همچنان سیاست کنترل ترازنامه بانک‌های ناتراز را ادامه دهد تا از اثرگذاری بیشتر انها بر تورم جلوگیری کند.
کاهش نرخ سود بر اثر فشار تورم زاست
نرخ سود بین‌بانکی در حالی به ۲۳.۶ درصد رسیده که نه نشانه قطعی عقب‌نشینی بانک مرکزی است و نه سیگنال کامل رشد اقتصادی.اگر این کاهش بدون پایه پولی سالم، کنترل ترازنامه بانک‌ها و انضباط مالی دولت باشد، می‌تواند نشانه‌ای از فشارهای سیاسی باشد که در نهایت تورم‌زا خواهد بود.با دنبال‌کردن صفحه اقتصادی خبرگزاری فارس در جریان آخرین تحولات اقتصادی ایران و جهان قرار بگیرید.
/فارس