بحران متفاوت جیبی‌مو در دل بحران جنگ 12 روزه
جیبی‌مو، به عنوان یکی از پرداخت‌یارهای رسمی شاپرک و تحت نظارت بانک مرکزی است که فعالیت خود را از سال ۹۶ آغاز کرد. این مجموعه هم مانند همه مجموعه‌ها و شرکت‌های بزرگ و کوچک دیگر ایرانی در جنگ 12 روزه با چالش‌ها و بحران‌های متفاوتی مواجه شد. «عصر بانک» در این مطلب با مهدی مرادیان، مدیرعامل جیبی‌مو به گفت‌وگو پرداخته تا از چالش‌ها، اقدامات و عملکرد این شرکت به‌ویژه در دوران بحران جنگ ۱۲ روزه باخبر شود.
بسیاری از خدمات ما تحت‌تأثیر قوانین جدید حذف شد
مهدی مرادیان درباره تأثیر قوانین بانک مرکزی بر جیبی‌مو گفت: قوانین بانک مرکزی باعث شده کسب‌وکار ما با چالش‌هایی روبرو شود. سرویس‌های متداولی که یک پرداخت‌یار ارائه می‌دهد، طبق قوانین جدید مصوب، عملاً دیگر مزیتی برای فعالیت در بازار ایجاد نمی‌کند. ما پیش‌ازاین، سرویس‌های ارزش افزوده‌ای روی گردش مالی ارائه می‌دادیم که باتوجه‌به قوانین بانک مرکزی و شاپرک مجبور به حذف آن شدیم. با حذف این خدمات، نقش ما به‌عنوان پرداخت‌یار، صرفاً به ارائه درگاه پرداخت محدود شده؛ آن هم در شرایطی کاملاً رقابتی. امیدوارم این چالش میان پرداخت‌یارها و قانون‌گذار به‌نوعی حل شود، چرا که ادامه‌دار بودن این وضعیت، اصل موضوعیت فعالیت پرداخت‌یارها را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
تیرماه سال گذشته از «چاهار» رونمایی کردیم
مرادیان دررابطه‌با مهم‌ترین اتفاق سال گذشته این مجموعه اظهار کرد: مهم‌ترین اتفاق سال گذشته برای جیبی‌مو، رونمایی از محصول جدیدی تحت عنوان «چاهار» بود. این محصول ابتدا از سوی ما با عنوان «مدیریت جریان نقدینگی» یا به‌اصطلاح «مدیریت وجوه نقد» معرفی شد. پس از آن، این موضوع در بازار ترند شد و محصولات مشابهی با عنوان «بانکداری شرکتی» وارد بازار شدند. ما تیرماه سال گذشته این محصول را معرفی کرده بودیم و تمرکز اصلی ما در این مدت، بر توسعه و بهبود همین محصول جدید بوده است.
در طول جنگ ۱۲ روزه، اولویت ما حفظ جان همکارانمان بود
او ادامه داد: اولین هدف ما در روزهای جنگ ۱۲ روزه، حفظ جان همکارانمان بود. واقعاً هیچ ارزشی برای ما بالاتر از این موضوع وجود نداشت. به همین دلیل، به طور کامل همکاران را دورکار کردیم و فضای لازم برای آن را فراهم ساختیم. شاپرک نیز جلساتی برگزار کرد و آموزش‌ها و نکات مهمی را به ما گوشزد نمود. یک کمیته بحران تشکیل دادیم که این کمیته به‌صورت روزانه تصمیم‌گیری‌هایی انجام می‌داد و وضعیت سلامت و روحیه همکاران را پیگیری می‌کرد. باوجوداینکه وضعیت ارتباطات بسیار بد شده بود و برقراری ارتباط دشوار بود، سعی کردیم با استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی و ابزارهای مشابه، ارتباط خود را با همکاران حفظ کنیم، از حالشان باخبر باشیم و شرایط سلامتی‌شان را تا حدامکان تأمین کنیم. خوشبختانه از نظر فنی با مسئله خاصی مواجه نشدیم و فرایندها به شکل سابق ادامه یافت.
تلاش کردیم از تعدیل نیرو جلوگیری کنیم
مرادیان در ادامه عنوان کرد: در حوزه کسب‌وکار، مانند بسیاری از شرکت‌ها، به دلیل وضعیت نابسامان بازار سرمایه و تأثیر آن بر فروشگاه‌های اینترنتی، با کاهش قابل‌توجهی در درآمد مواجه شدیم. بااین‌حال، با تشکیل کمیته بحران که جلسات آن همچنان ادامه دارد، تلاش کردیم از تعدیل نیرو جلوگیری کنیم. در شرایطی که عرضه نیروی انسانی از تقاضا بیشتر شده، خوشبختانه ما هیچ تعدیلی نداشتیم و فعلاً هم در برنامه ما نیست. اگرچه جذب نیروی جدید را متوقف کرده‌ایم، اما حفظ تیم فعلی برایمان اولویت داشته است. حتی در شرایط سخت، مانند ماه خرداد، تلاش کردیم حقوق همکاران را بدون مشکل پرداخت کنیم. نیروی انسانی برای ما همیشه در اولویت بوده و هست.
نمی‌توان کسب‌وکارهایی که مجبور به تعدیل شده‌اند را الزاماً نقد کرد
مدیرعامل جیبی مو با اشاره به نقاط قوت این مجموعه در زمان بحران ادامه داد: یکی از مهم‌ترین نقاط قوت ما در مدیریت بحران، از منظر منابع انسانی، حفظ نیروی کار بوده است. البته از دیدگاه کسب‌وکاری، باید پذیرفت که تصمیم به تعدیل نیرو در برخی شرکت‌ها الزاماً تصمیمی نادرست تلقی نمی‌شود و نقدی هم به آن وارد نیست؛ چرا که در شرایطی که هزینه‌ها به‌شدت افزایش یافته و بقا و پایداری کسب‌وکار در معرض تهدید قرار می‌گیرد، اولویت حفظ ساختار اقتصادی می‌تواند توجیه‌پذیر باشد. در چنین موقعیت‌هایی، هدف آن است که کسب‌وکار به مرحله‌ای برسد که دوباره بتواند فرصت‌های شغلی ایجاد کرده و زمینه اشتغال برای تعدادی از افراد را فراهم کند؛ بنابراین نمی‌توان این تصمیم را مورد نقد قرار داد.
دستگاه قضایی نیازمند آشنایی بیشتر با ساختارهای فنی کشور است
وی اظهار کرد: یکی از چالش‌هایی که در جریان جنگ اخیر با آن مواجه شدیم، مسئله‌ای بود که می‌توانم آن را «بحران در دل بحران» بنامم و واقعاً برای من جای تعجب داشت. به دلیل ماهیت کسب‌وکار ما و عدم آشنایی کافی برخی نهادها، از جمله دستگاه قضایی با حوزه فناوری مالی و پرداخت‌یارها، بارها با طرح شکایت‌هایی مواجه شده‌ایم و این بار در دل جنگ، درگیر پرونده‌ای شدیم که فرد متهم حتی پذیرنده ما نبوده و تنها بخشی از وجوهی که به مردم بدهکار بوده، از طریق شبکه ما گردش پیدا کرده بود. در کمال تعجب، بازپرسی در شیراز بدون بررسی دقیق و بدون درخواست از ما برای توضیح یا ارائه مستندات، دستور انسداد کامل حساب‌های شرکت از جمله حساب واسط پرداخت‌یاری که وجوه درگاه پرداخت پذیرندگان توسط شاپرک از طریق آن تسویه می‌شود را مجدداً بصورت دو طرفه صادر کرد.
او ادامه داد: این در حالی بود که ما پیش‌تر در دادگاه حاضر شده و کلیه مدارک و دفاعیات خود را ارائه داده بودیم و همان بازپرس محترم که حساب شرکت و اعضای هیئت مدیره را دوطرفه مسدود کرده بود، دستور بازگشایی را صادر کرد. در اوج شرایط بحرانی ناشی از وضعیت جنگی، این مسدودی‌ها برای ما بحرانی به‌مراتب سنگین‌تر از خود جنگ ایجاد کرد. حتی ناچار شدم به‌صورت زمینی به شیراز سفر کنم، چرا که پروازها برقرار نبود. با این حال و با وجود همه تلاش‌ها، هنوز بخشی از وجوه ما مسدود است و متأسفانه پاسخ‌گویی شفافی هم از سوی مرجع قضایی مشاهده نکردیم. این تصمیم‌ها نه‌تنها عدالت‌محور نیستند بلکه آسیب جدی به یک کسب‌وکار شفاف و فعال وارد کردند. این تجربه نشان می‌دهد که دستگاه قضایی نیازمند آشنایی بیشتر با ساختارهای فنی و نظام پرداخت کشور است. باید زبان مشترکی بین ما و نهادهای تصمیم‌گیر شکل بگیرد تا چنین بحران‌هایی، آن‌هم در شرایط خاص، تکرار نشود.
تمرکز اصلی ما، حفظ کسب‌وکار و صیانت از موقعیت شغلی همکارانمان است
مرادیان در پاسخ به برنامه‌های آینده این شرکت برای مدیریت بحران گفت: ما در حال حاضر به‌صورت مستمر جلسات داخلی با مدیران مجموعه برگزار می‌کنیم و تمرکز اصلی ما، حفظ کسب‌وکار و صیانت از موقعیت شغلی همکارانمان است. این موضوع، برای ما در اولویت مطلق قرار دارد. بااین‌حال، امیدواریم بحرانی که تجربه کردیم، دوباره تکرار نشود؛ چرا که متأسفانه، حتی پس از عبور نسبی از آن، وضعیت فناوری‌های مالی هنوز به شرایط پیشین خود بازنگشته است. واقعیت این است که در چنین شرایطی، فضای روانی جامعه به‌شدت تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد. مردم به‌درستی نگران هستند و حتی از انجام خریدهای عادی صرف‌نظر می‌کنند تا منابع مالی خود را حفظ کرده و از کاهش ارزش دارایی‌شان جلوگیری کنند. این وضعیت باعث ایجاد رکود اقتصادی و کاهش گردش مالی در بازار می‌شود که یکی از اولین قربانیان آن، کسب‌وکارهای فعال در این حوزه هستند.
پلتفرم‌های حوزه گردشگری عملکرد قابل تحسینی داشتند
او در آخر عنوان کرد: در این میان، برخی شرکت‌ها، به‌ویژه پلتفرم‌هایی که در حوزه گردشگری فعالیت می‌کردند، با وجود آسیب‌های جدی مالی و درآمدی، عملکردی قابل‌تحسین داشتند. بسیاری از آن‌ها در زمان بحران اقدامات مؤثری انجام دادند که شایسته‌ی دیده‌شدن و قدردانی است، حتی اگر سفر و تفریح عملاً از سبد مصرفی مردم خارج شده بود. به نظر من، آنچه اکنون اهمیت دارد، توجه و حمایت ویژه از این کسب‌وکارهاست؛ نه فقط برای جبران آسیب‌های گذشته، بلکه برای جلوگیری از تعمیق آسیب‌های آینده و حفظ بنیان‌های اقتصادی نوآورانه کشور.