حرکت به‌پرداخت ملت به سمت سرویس‌های اعتباری در بیستمین سالگرد تاسیس
به‌پرداخت ملت که همواره به‌عنوان پیشرو در ارائه راهکارهای هوشمند پرداخت شناخته می‌شود، طی این سال‌ها نقشی مهم در تسهیل تراکنش‌ها و ارتقای کیفیت خدمات مالی به مشتریان ایفا کرده است. در این نشست خبری، علاوه بر مرور دستاوردهای شاخص، برنامه‌ها و چشم‌انداز آینده شرکت نیز مورد توجه قرار گرفت.
به‌پرداخت و بانک ملت بیشترین سهم بازار را در اختیار دارند
تقی‌پور در ابتدای این مراسم عنوان کرد: بر اساس گزارش‌های شاپرکی، هم شرکت به‌پرداخت ملت و هم بانک ملت در حال حاضر بیشترین سهم بازار را در اختیار دارند. بانک ملت حدود ۱۷ درصد از کل منابع پایانه‌های فروش را به خود اختصاص داده است و شرکت به‌پرداخت نیز تقریباً ۲۲ درصد از سهم کل بازار را در اختیار دارد.
حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد از کارتخوان‌ها همچنان 2Gهستند
او در خصوص چالش‌های قطع‌شدن شبکه 2G توضیح داد: برآوردها حاکی از آن است که حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد از پایانه‌های فروش (POS) همچنان مبتنی بر فناوری 2G هستند. بدیهی است شرایط شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت (PSP) با یکدیگر تفاوت دارد؛ به‌گونه‌ای که شرکت‌های دارای نقش هدایت تراکنش، آمار بالاتری را ثبت کرده‌اند و شرکت‌هایی با سابقه طولانی‌تر به دلیل بهره‌برداری از دستگاه‌های قدیمی‌تر، با شرایط متفاوتی مواجه‌اند. در شرکت ما، خوشبختانه از سال گذشته فرایند نوسازی ناوگان آغاز شد. براین‌اساس، در سال جاری حدود ۱۳۰ هزار دستگاه با این چالش روبه‌رو شدند. در مرحله نخست، تلاش شد دستگاه‌های پرتراکنش جایگزین شوند که این اقدام محقق گردید و در حال حاضر نیز به‌تدریج سایر دستگاه‌ها در حال جایگزینی هستند. شایان‌ذکر است این فرایند هزینه‌های قابل‌توجهی را به همراه داشته است؛ چه در بخش تأمین دستگاه‌های جدید و چه در حوزه هزینه‌های عملیاتی، زیرا این دستگاه‌ها در سطح کشور توزیع شده‌اند و همین امر چالش‌های گسترده‌ای را ایجاد کرده است.
شبکه 2Gبه طور کامل جمع‌آوری خواهد شد
تقی‌پور ادامه داد: راهکارهایی در دست بررسی است که بخشی از آنها در واحد تحقیق‌وتوسعه شرکت و همچنین توسط شرکای تجاری ما در حال پیگیری است. از جمله این راهکارها می‌توان به تغییر ماژول دستگاه‌ها به‌منظور انتقال به شبکه‌های 3G و 4G، افزودن دانگل‌ها یا استفاده از مودم در صورت برخورداری دستگاه از قابلیت اتصال به شبکه وای‌فای اشاره کرد. بااین‌حال، آنچه به ما اعلام شده این است که شبکه 2G به طور کامل جمع‌آوری خواهد شد؛ به این معنا که حتی در مناطق روستایی نیز یا پوشش 3G و 4G وجود خواهد داشت، یا لازم است برای ارائه خدمات از شبکه‌های وای‌فای محلی استفاده شود.
در صورت فعال‌شدن مکانیزم ماشه، زیرساخت‌های اصلی شرکت‌ها آسیب می‌بینند
وی در پاسخ به این پرسش عصربانک که در صورت فعال‌شدن مکانیزم ماشه چه پیش‌بینی در مورد شبکه پرداخت دارد، اظهار کرد: طبیعتاً نخستین بُعدی که به نظر می‌رسد بیش از همه شرکت‌های PSP را تحت‌تأثیر قرار دهد، زیرساخت‌های دیجیتالی شرکت‌ها است. دستگاه‌های پایانه فروش (POS) احتمالاً چندان مشمول چنین تحریم‌هایی نخواهند شد؛ اما در مقابل، زیرساخت‌های اصلی شرکت‌ها از جمله تأمین سرورها و پشتیبانی‌هایی که پیش‌تر هرچند محدود، ولی توسط فروشندگان مختلف در حوزه سیستم‌های عملیاتی و امنیتی ارائه می‌شد، با دشواری‌های جدی مواجه خواهد شد.
او ادامه داد: بعد دیگر این مسئله، افزایش خطرات و حملات سایبری است که خود مشکلی مضاعف بر مشکلات موجود ایجاد می‌کند. به نظر می‌رسد عمده چالش در حوزه سخت‌افزارها باشد، چرا که بسیاری از تجهیزات سخت‌افزاری دیگر پشتیبانی نمی‌شوند و طبق برنامه باید در فرایند نوسازی جایگزین می‌گردیدند. این امر از یک‌سو هزینه‌ها را به‌شدت افزایش می‌دهد و از سوی دیگر، ممکن است دسترسی به برخی سخت‌افزارهای خاص را غیرممکن سازد یا موجب شود تأمین آنها صرفاً از مسیرهای غیررسمی امکان‌پذیر باشد. در مجموع، به نظر می‌رسد تحریم‌ها روند نوسازی زیرساخت‌ها را به‌شدت کند و بسیار پرهزینه خواهد کرد.
سایت پشتیبان و سایت بحران برای تأمین امنیت طراحی شده‌اند
تقی‌پور در خصوص تأمین امنیت زیرساخت‌های دیجیتال شرکت گفت: ما تلاش کرده‌ایم لایه‌های مختلف امنیتی را بر اساس استانداردهای موجود پیاده‌سازی کنیم. باتوجه‌به چالش‌های پیش‌آمده در زمان جنگ، تمرکز ویژه‌ای بر موضوع پشتیبان‌گیری از داده‌ها داشته‌ایم تا نسخه‌های مختلفی از اطلاعات در مکان‌های گوناگون نگهداری شود. سایت پشتیبان پیش‌تر راه‌اندازی شده بود و هم‌اکنون نیز در حال برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی سایت بحران هستیم؛ هرچند روند اجرایی آن به دلیل برخی اتفاقات و شرایط بازار اندکی کند پیش می‌رود. به‌ویژه آنکه هم‌زمان با وقوع این رویدادها، دو بانک بزرگ (سپه و پاسارگاد) اقدام به خرید گسترده در بازار کردند که همین امر موجب افزایش تقاضا و ایجاد کمبود سخت‌افزارهای مورد نیاز شد. با وجود این، تلاش کرده‌ایم بیشتر بر توسعه سیستم‌های جایگزین تمرکز داشته باشیم؛ به‌گونه‌ای که اگر سوئیچ اصلی یا حتی سوئیچ داده‌های اصلی دچار مشکل شود، بتوانیم از داده‌های پشتیبان استفاده کنیم. تاحدامکان نیز مباحث مرتبط با تداوم کسب‌وکار (BCM) در سازمان پیاده‌سازی شده است.
سیاست جسورانه راجع به سهام نداشتیم
او همچنین گفت: عملکرد ما در حوزه سهام تاکنون محتاطانه بوده و ترجیح داده‌ایم روند آن به‌صورت ارگانیک پیش برود. امسال با همکاری تأمین سرمایه بانک ملت، برنامه بازارگردانی مناسبی را در دستور کار داریم. هدف ما افزایش کنترل‌نشده قیمت نیست، بلکه اصلاحات مالی و افزایش سرمایه اخیر نیز در همین راستا انجام شد. به باور ما، ارزش فعلی سهام کمتر از ارزش واقعی سازمان است و با بازارگردانی اصولی می‌توان آن را به سطحی پایدار و متناسب با دارایی‌ها و جایگاه شرکت رساند.
اثر ناترازی‌های انرژی و عوامل تورمی
در بخش دیگری از این نشست، تقی‌پور درباره اثر ناترازی‌های انرژی عنوان کرد: قطعی برق آسیب جدی به شبکه شرکت به‌پرداخت وارد نکرد، اما موجب شد میزان رشد تراکنش‌ها کمتر از سطح پیش‌بینی‌شده باشد. بر اساس آمار شاپرک، ناترازی و عوامل تورمی نیز از دلایل اصلی کاهش تراکنش‌ها نسبت به سال گذشته بودند. بااین‌حال، شرکت به‌پرداخت با ورود به بازارهای جدید توانست اثر این شرایط را کاهش دهد و ضمن کوچک‌شدن بازار، سهم بیشتری را به دست آورد.
مهم‌ترین عامل برای تشویق مردم به استفاده از ریال دیجیتال
وی همچنین اظهار داشت: در مراحل اولیه اجرای ریال دیجیتال، تمرکز اصلی بر پرداخت‌های خرد بود. باتوجه‌به آنکه نظام کارمزدی مشخصی برای آن تعیین نشد و شبکه شاپرک همچنان از این نوع پرداخت‌ها با هزینه اندک پشتیبانی می‌کرد، استقبال چندانی از ریال دیجیتال صورت نگرفت. محوریت این طرح بیشتر بر کیف پول متمرکز بود و در مرتبه بعدی، مباحث مرتبط با بلاک‌چین اهمیت داشت. در یک ماه اخیر نیز پروژه از منظر بلاک‌چین دوباره مطرح شده و به دستور بانک مرکزی، دفاتر توزیع‌شده آن در چند بانک دیگر نیز در حال پیاده‌سازی است. به‌این‌ترتیب، پروژه از حالت متمرکز صرف در بانک مرکزی خارج شده است. این طرح می‌تواند در شرایط بحرانی به‌عنوان یکی از گزینه‌های کارآمد مورداستفاده قرار گیرد؛ اما برای رسیدن به بلوغ لازم، نیازمند شفافیت در تعرفه‌گذاری و تدوین سیاست‌هایی است که مردم را به انتقال تراکنش‌ها از شبکه شاپرک به بستر ریال دیجیتال و استفاده از کیف پول ترغیب کند.
او ادامه داد: پیشنهادات ارائه‌شده از سوی شرکت‌های PSP نیز بر این نکته تأکید دارد که باتوجه‌به هزینه‌های بالای این شرکت‌ها، کارمزدهای فعلی پاسخگوی پردازش تراکنش‌های خرد نیست. کیف پول می‌تواند راهکاری جایگزین باشد که این تراکنش‌ها را با هزینه کمتر مدیریت کند. در این زمینه، لزومی ندارد همه تراکنش‌ها به‌صورت آنی و برخط انجام شوند؛ بلکه بخشی از آنها می‌تواند به‌صورت آفلاین نیز صورت پذیرد. این امر به‌ویژه در پرداخت‌های خرد می‌تواند موجب کاهش هزینه‌ها شود. به باور ما، مهم‌ترین عامل برای تشویق مردم به استفاده از ریال دیجیتال، اصلاح نظام تعرفه‌ای و همچنین ارائه خدمات نوآورانه روی کیف پول است؛ از جمله اعطای امتیازات به مانده موجودی کیف پول، اعم از سود سرمایه‌گذاری یا سرویس‌های تکمیلی دیگر که قابلیت پیاده‌سازی دارند.
تأمین تجهیزات از طریق واسطه‌ها می‌تواند امنیت را به خطر بیندازد
وی با اشاره به اینکه مشکل تخصیص ارز از ابتدای سال جاری روند تأمین تجهیزات را به‌شدت زمان‌بر کرده و میانگین انتظار را به حدود شش ماه رسانده است، عنوان کرد: علاوه بر تأخیر، محدودیت مسیرهای تأمین ناشی از تحریم‌ها نیز تهیه برخی سخت‌افزارها را دشوار کرده است. مهم‌ترین نگرانی، موضوع امنیت است؛ زیرا تأمین از طریق واسطه‌ها می‌تواند اصالت تجهیزات را زیر سؤال برده و در آینده چالش‌های جدی برای کشور ایجاد کند.
به‌پرداخت تمرکز خود را بر ایجاد درآمدها موازی قرار داده است
او درباره برنامه‌های آتی شرکت گفت: شرکت به‌پرداخت به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی صنعت پرداخت، تمرکز خود را بر ایجاد درآمدهای موازی قرار داده است. کارمزدهای شاپرکی با وجود گذشت دو سال از اجرای مدل جدید، همچنان پاسخگوی رشد هزینه‌های شرکت‌های PSP، حتی در حوزه منابع انسانی، نیست و در نتیجه تأمین سخت‌افزار و تجهیزات نیز با مشکل مواجه شده است. از اواخر سال گذشته، شرکت به‌پرداخت تمرکز خود را بر ارائه سرویس‌های جدید برای شبکه پذیرندگان معطوف کرده است. محوریت این خدمات بر ارائه سرویس‌های اعتباری است؛ چه در حوزه B2B و زنجیره تأمین و چه در حوزه B2C با محوریت سرویس‌های اعتباری و BNPL. برنامه‌ریزی شده است تا پایان سال مالی از یکی دو سرویس جدید در این حوزه رونمایی شود که می‌تواند چشم‌انداز تازه‌ای برای شرکت ایجاد کند. البته چالش‌های رگولاتوری همچنان پابرجاست و تجربه‌های گذشته نشان داده است که برخی تلاش‌ها و همکاری‌های مشترک میان شرکت‌های PSP و فین‌تک‌ها اگرچه نتایج اولیه مثبتی داشتند، اما پایدار نبوده‌اند.