بازار پررونق صرافی‌های پرریسک و گروه‌های تلگرامی با محدودیت خرید و نگهداری تتر
اعلام مصوبه تازه بانک مرکزی درباره محدودیت خرید و نگهداری استیبل‌کوین‌ها، به‌ویژه تتر، موجی از واکنش‌ها را در میان فعالان اقتصادی و کاربران بازار رمزارز برانگیخته است. بر اساس این تصمیم، هر کد ملی تنها می‌تواند در طول یک سال ۵ هزار تتر خریداری کند و حداکثر میزان نگهداری برای هر شخص حقیقی و حقوقی نیز ۱۰ هزار تتر تعیین شده است. این محدودیت‌ها در حالی وضع شده که طی سال‌های اخیر، رمزارزها به یکی از ابزارهای مهم برای حفظ ارزش دارایی‌ها در برابر تورم و نوسانات ارزی تبدیل شده‌اند و بخش قابل‌توجهی از مردم برای انجام مبادلات یا ذخیره سرمایه خود به آنها روی آورده‌اند.
کارشناسان معتقدند سیاست اخیر بانک مرکزی به جای ساماندهی بازار، می‌تواند نتیجه معکوس به همراه داشته باشد؛ چرا که وقتی تقاضای واقعی برای تتر فراتر از این سقف‌ها باشد، افراد به ناچار به معاملات غیررسمی و بازارهای فردبه‌فرد روی می‌آورند. پیامد چنین روندی، شکل‌گیری بازار سیاه، افزایش فاصله قیمت تتر در داخل ایران با بازار جهانی و خروج بیشتر ارز از کشور خواهد بود. تجربه کشورهایی مانند نیجریه نیز نشان می‌دهد که محدودیت‌های دستوری در حوزه رمزارزها نه تنها موفقیتی در کنترل بازار به همراه ندارد، بلکه باعث رونق بیشتر معاملات زیرزمینی و کاهش اعتماد عمومی نسبت به سیاست‌گذار می‌شود.
امیرحسین راد، هم‌بنیان‌گذار نوبیتکس در واکنش به خبری با این عنوان که قیمت تتر در نوبیتکس سبب برهم‌زدن بازار شده است در شبکه x نوشت: دوباره تخریب هدفمند و دوباره نوبیتکس؛ پروژه سنگین تخریبی علیه رمزارزی‌ها و با کلیدواژه نوبیتکس که با پول بیت‌المال اجرا شد. در خبرها مدعی بودند قیمت تتر در نوبیتکس سبب برهم‌زدن بازار شده است! در شرایطی که وضعیت روانی کاربران و انتظارات بازار متأثر از بازگشت تحریم‌ها بود، سقف قیمت ثبت‌شده در نوبیتکس از اکثر پلتفرم‌های مبادله رمزارزی دیگر کمتر بود. همچنین در طول این بازه تا زمان بازگشایی بازارهای رسمی نیز همچنان قیمت تتر در نوبیتکس از سایر بازارهای رمزارزی کمتر بود و حجم مبادله شده در نوبیتکس نیز اختلاف چندانی با سایر پلتفرم‌های فعال نداشت. از همه مهم‌تر ما تنها پلتفرمی بودیم که با دغدغه حفاظت از دارایی مردم و بر اساس رسالت‌مان از طریق کانال‌های رسمی خود، توصیه به عدم خرید در شرایط احساسی همان لحظه را داشتیم. خطاب به ناظرین بیرونی و داخلی که هنوز مستقل‌بودن نوبیتکس برای آنها محل ابهام است، تنها مراوده ما با بخش حاکمیتی، تخریب‌شدن در رسانه‌های آن، محدودیت‌های بیشتر نسبت به سایرین و سرانجام سوءاستفاده از برند ما برای آدرس غلط دادن در کوتاهی‌ها و عدم مدیریت‌ها است. در آخر مشابه آنچه در حوزه‌های دیگر آزموده شده، راهکار، بستن و پنهان‌کردن و فشارآوردن به جایی است که اساساً علت نیست، صرفاً برای اینکه کاری کرده باشند فشار را بر بخش خصوصی متمرکز می‌کنند، حالا ما به فرموده نمایش قیمت تتر را حذف کردیم تا باشد به یادگار که بهانه‌ای برای تخریب‌های بعدی نباشد؛ اما هرگز راهکارهای اشتباه و بی‌حاصل و فراقانونی را نخواهیم پذیرفت.
در همین راستا، «عصر بانک» به منظور واکاوی ابعاد مختلف این موضوع، گفت‌وگویی با امیر بهزادی‌نیا، مدیر کسب‌وکار آبان‌تتر، و عباس آشتیانی، رئیس کمیسیون بلاک‌چین سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور انجام داده است.
سیاست‌های این‌چنینی صرفاً شفافیت را کمتر می‌کنند
امیر بهزادی‌نیا، مدیر کسب‌وکار آبان‌تتر دررابطه‌با محدودیت خرید و نگهداری تتر به «عصر بانک» گفت: این سیاست از چند جهت نگران‌کننده است. از یک‌سو نشان‌دهنده این است که سیاست‌گذار ما، مستقل از هر حزب و گرایشی، توانایی یادگیری از تجربه‌های قبلی را ندارد. در واقع سؤال این است که مگر سیاست‌های دهه‌های اخیر برای کنترل نرخ ارز موفق بوده‌اند که همان سناریو برای کنترل نرخ تتر موفق باشد؟ از سوی دیگر سیاست‌گذار همچنان تصور می‌کند با پاک‌کردن صورت‌مسئله می‌تواند آن را مدیریت کند. بازار تتر عمق قابل‌توجه و تعداد بازیگران زیادی دارد و می‌توان گفت که نرخ‌های فعلی نزدیک به نرخ واقعی هستند. باید پذیرفت با پیشرفت تکنولوژی علی‌الخصوص بلاک‌چین، فضاهای معاملاتی آن‌قدر گسترده و متنوع شده‌اند که سیاست‌های این‌چنینی نمی‌توانند تأثیر عمیقی بر حجم معاملات بگذارند و صرفاً شفافیت را کمتر می‌کنند، باعث رشد بازارهای غیررسمی و افزایش ریسک کاربران می‌شوند و در نهایت به اعتماد عمومی صدمه می‌زنند.
حرکت افراد به سمت راه‌های پرریسک‌تر مثل صرافی‌های خارجی پرریسک و گروه‌های تلگرامی
بهزادی‌نیا ادامه داد: عقل سلیم حکم می‌کند تا هر فردی ارزش دارایی‌های خود را حفظ کند و برای این کار به نحوی راه خودش را پیدا می‌کند. اگر افراد بتوانند از طریق مجاری قانونی و شفاف مدیریت دارایی کنند، همین مسیر را انتخاب می‌کنند. اما اگر ابزار قانونی معامله رمزارز از دسترس خارج شود، افراد به سمت راه‌های پرریسک‌تر مثل صرافی‌های خارجی پرریسک (که به افراد ایرانی سرویس می‌دهند)، گروه‌های تلگرامی، تراکنش با افرادی که هویت‌شان مشخص نیست و تراکنش با حساب‌های اجاره‌ای خواهند رفت. نتیجه این تصمیم کاملاً برعکس هدف اصلی سیاست‌گذار خواهد بود.
این سیاست به ضرر کاربر، کسب‌وکار و در نهایت کل اکوسیستم مالی کشور است
مدیر کسب‌وکار آبان‌تتر همچنین گفت: کسب‌وکارهای رمزارزی داخلی برای بقا نیاز به ثبات قوانین و سیاست‌های منطقی دارند. محدودکردن خرید و نگهداری تتر، عملاً باعث کاهش حجم معاملات و خروج نقدینگی از بازار رسمی می‌شود. این مسئله رشد استارتاپ‌ها و شرکت‌های فعال در این حوزه را کند کرده و سرمایه‌گذاری روی زیرساخت‌های مالی نوین را با چالش جدی روبه‌رو می‌کند. به طور خلاصه، این سیاست هم به ضرر کاربر است، هم به ضرر کسب‌وکار، و هم در نهایت به ضرر کل اکوسیستم مالی کشور.
آثار منفی این تصمیم بیشتر از آثار مثبت آن است
عباس آشتیانی، رئیس کمیسیون بلاک‌چین سازمان نظام صنفی رایانه ای کشور نیز دررابطه‌با این تصمیم در مصاحبه با عصربانک اظهار داشت: در نهایت چنین تصمیمی به ضرر کاربران تمام خواهد شد؛ چرا که بازار پلتفرم‌های بی‌نام‌ونشان، پلتفرم‌های زیرزمینی و همچنین پلتفرم‌های خارج‌نشین ناخواسته رونق می‌گیرد. این فضا به آنها اجازه می‌دهد با وعده‌های مختلف به نفع خودشان از شرایط سوءاستفاده کنند و در نتیجه حقوق کاربران بیش از پیش در معرض تضییع قرار می‌گیرد؛ زیرا دیگر مرجعی پاسخگو و قابل اتکا برای پیگیری حقوق کاربران وجود نخواهد داشت.
آشتیانی افزود: به‌طور کلی تبعات این تصمیم، که در واقع یک تصمیم است و نه قانون، بسیار منفی‌تر از آثار مثبت آن است و نه‌تنها کاربران، بلکه کسب‌وکارها و حتی کل کشور از پیامدهای آن متضرر خواهند شد.