افت تریلیون دلاری رمزارزها
ارزش کل بیش از ۱۸هزار رمزارز تحت پوشش پایگاه CoinGecko از زمان اوج‌گیری بازار در ۶ اکتبر، حدود ۲۵درصد سقوط کرده و نزدیک به ۱.۲ تریلیون دلار از سرمایه این بازار را محو کرده است.
بهای بیت‌کوین نیز در همین مدت بیش از ۲۸ درصد کاهش یافته و به ۸۹ هزار و ۵۰۰ دلار رسیده است؛ پایین‌ترین سطح از ماه آوریل و کمابیش برابر با نقطه شروع سال. تحلیلگران می‌گویند زیان گسترده معامله‌گرانِ دارای موقعیت‌های اهرمی طی یک ماه اخیر، شتاب این فروش را افزایش داده است. فشار فروش به بازارهای سهام نیز سرایت کرده و بورس‌های آسیایی روز سه‌شنبه پس از افت روز قبل در آمریکا، با کاهش همراه شدند. شاخص هانگ‌سنگ هنگ‌کنگ ۱.۷ درصد افت کرد، نیکی ۲۲۵ ژاپن ۳.۲ درصد پایین آمد و کاسپی کره‌جنوبی ۳.۳ درصد کاهش یافت.
نگرانی‌ها از نرخ بهره
افت بازار دارایی‌های دیجیتال برای بخشی رخ داد که پیش‌تر به لطف وعده دونالد ترامپ مبنی بر تبدیل آمریکا به «ابرقدرت بیت‌کوین» و انتصاب رئیس حامی رمزارزها در SEC تا رکوردهای تازه‌ای صعود کرده بود. برت نوبلاخ، تحلیلگر کریپتو در شرکت Cantor Fitzgerald گفت: «با وجود تمام ورود نهادهای بزرگ و روندهای مثبت مقرراتی، رشد بازار رمزارزها در طول سال اکنون کاملا پاک شده است».
در هفته‌های اخیر تردید درباره احتمال کاهش نرخ بهره از سوی فدرال‌رزرو در نشست دسامبر، نگرانی‌ها درباره ارزش‌گذاری بسیار بالای شرکت‌های فناوری سیلیکون‌ولی را که در مرکز موج سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی قرار دارند، تشدید کرده است.
نرخ‌های بهره پایین، جذابیت توکن‌های رمزارزی و سایر دارایی‌های پرریسک را بیشتر می‌کند؛ زیرا بازدهی اوراق کوتاه‌مدت خزانه‌داری آمریکا را کاهش می‌دهد. اکنون که احتمال کاهش نرخ در دسامبر کم شده – فدرال‌رزرو تاکنون تنها نیم درصد نرخ‌ها را پایین آورده – فشار بر سهام تشدید شده و شاخص S&P ۵۰۰ حدود ۳ درصد از اوج تاریخی ۲۸ اکتبر عقب نشسته است.
پس‌لرزه سخنان ترامپ
اما بدترین روز آشفتگی اخیر بازار با سخنان ترامپ رقم خورد. رئیس‌جمهور در ۱۰ اکتبر با تهدید به وضع تعرفه‌های «عظیم» علیه چین، زمینه‌ساز نقد شدن ۲۰میلیارد دلار از موقعیت‌های اهرمی در بازار رمزارز (بزرگ‌ترین افت روزانه ثبت‌شده) در صرافی‌هایی شد که Coinbase رصد می‌کند. رایان راسموسن، رئیس تحقیقات Bitwise گفت. «بارها و بارها می‌بینیم که معامله‌گران بیش از حد ریسک می‌کنند و فکر می‌کنند این بار داستان فرق می‌کند.» شدت و سرعت سقوط بازار در ۱۰ اکتبر اثری ماندگار گذاشته است؛ سرمایه‌گذارانی که با پول قرضی معامله می‌کردند و هنگام ریزش قیمت‌ها بیش از همه آسیب‌پذیر بودند، اکنون با حالتی محتاطانه از آن روز با عنوان «۱۰/۱۰» یاد می‌کنند.
دیوید نامدار، مدیرعامل CEA Industries – شرکتی که اوایل سال حجم زیادی از توکن‌های بایننس خرید – گفت: «آنچه اکنون می‌بینیم، فروپاشی بازار کریپتو نیست؛ بلکه پس‌لرزه‌های طولانی‌شده رویداد نقدشوندگی ماه اکتبر است».
او افزود: «حجم این دور از ریزش متفاوت است، چون موقعیت‌ها بزرگ‌تر بودند، اهرم‌ها عمیق‌تر و خروج از بازار طولانی‌تر است. اما بنیادها تغییر نکرده‌اند». فراتر از بیت‌کوین، شش رمزارز از میان ۲۰ دارایی برتر بازار امسال بیش از ۴۰ درصد سقوط کرده‌اند؛ شیبا اینو، سوی و اولنچ هرکدام حدود ۶۰ درصد افت داشته‌اند. برخی تحلیلگران می‌گویند سقوط گسترده رمزارزها در ۱۰ اکتبر می‌تواند توضیح دهد چرا بخش‌هایی از بازار سهام آمریکا نیز در هفته‌های اخیر کاهش شدیدی را تجربه کرده‌اند.
شاخص سهام شرکت‌های زیان‌دهِ فناوریِ گلدمن ساکس از اوج ۱۵ اکتبر تاکنون ۱۹ درصد کاهش یافته است. ویراج پاتل، شریک و معاون تحقیقات شرکت Vanda که جریان معاملات خرد را پایش می‌کند، گفت: «از اواسط اکتبر شاهد عقب‌نشینی قابل‌توجه معامله‌گران خرد در بازار سهام آمریکا بوده‌ایم.» او افزود جریان سرمایه‌گذاری در صندوق‌های «دفاعی» که کل بازار سهام را رصد می‌کنند، در همین دوره افزایش یافته است.
دلایل بنیادی افت اخیر
ورود سرمایه به ETFهای اسپات آمریکا که در نیمه نخست سال بیش از ۲۵میلیارد دلار جذب کرده بودند، نزدیک به دو هفته است که متوقف شده؛ زیرا نگرانی‌ها درباره اینکه سیاست‌های تعرفه‌ای دولت ترامپ ممکن است موج جدیدی از تورم ایجاد کرده و کاهش نرخ‌های بهره فدرال‌رزرو را به تاخیر بیندازد، افزایش یافته است. شرکت‌هایی که در نیمه اول سال به‌طور تهاجمی بیت‌کوین را به ترازنامه خود اضافه می‌کردند نیز خریدهای خود را متوقف کرده‌اند.
فشار بر سرمایه‌گذاران خرد رو به افزایش است. شاخص «ترس و طمع» کریپتو روز دوشنبه به عدد ۱۱ سقوط کرد؛ کمترین سطح از بازار نزولی سال ۲۰۲۲ و نشان‌دهنده «ترس شدید». همچنین «غلبه اجتماعی» بیت‌کوین (یعنی سهم این رمزارز از حجم تراکنش‌های بازار) افزایش یافته است. این الگو معمولا نزدیک به نقاط تسلیم محلی دیده می‌شود، زمانی که معامله‌گران آلت‌کوین‌ها را کنار می‌گذارند و توجه خود را بر دارایی اصلی بازار متمرکز می‌کنند.
تحلیلگران هشدار می‌دهند که اگر بیت‌کوین در کوتاه‌مدت نتواند سطح ۹۳ هزار دلار را پس بگیرد، یک ایستگاه واضح میان ۸۶ تا ۸۸ هزار دلار پیشِ روست. بااین‌حال برخی معتقدند شوک‌های احساسی در این مقیاس، اغلب پیش از اصلاح‌های کوتاه‌مدت رخ می‌دهند؛ به‌ویژه اگر خروج سرمایه از ETFها تثبیت شود و داده‌های کلان در هفته‌های آینده از شدت متمایل به سیاست‌های انقباضی بکاهند.
دان تاپیرو، سرمایه‌گذار و بنیان‌گذار صندوق رشد ۵۰T Holdings، معتقد است بخشی از فشاری که معمولا به بالا رفتن قیمت بیت‌کوین کمک می‌کرد، اکنون ممکن است به سمت استیبل‌کوین‌ها و دارایی‌های دنیای واقعیِ توکن‌شده جریان یافته باشد. بااین‌حال او همچنان به چشم‌انداز بلندمدت این دارایی اطمینان دارد؛ چراکه به گفته او، بیت‌کوین از بنیادهای قوی و توجه روزافزون سرمایه‌گذاران نهادی برخوردار است. از نگاه او، عدم‌قطعیت‌های کوتاه‌مدت «فقط سر و صدا» هستند.
بیت‌کوین ارزان است؟
افزایش سریع موجودی دارندگان هزار بیت‌کوین به بالا از همین نکته حکایت دارد. افزایش فعالیت نهنگ‌ها حاکی از اتخاذ موقعیت‌های استراتژیک در دوره افت بازار بیت‌کوین است.
در هفته گذشته، تعداد نهادهای منحصربه‌فردی که دست‌کم هزار بیت‌کوین نگه می‌دارند به ۱,۴۳۶واحد رسیده است؛ آن هم در شرایطی که قیمت بیت‌کوین سقوط کرده و قاطعانه زیر ۱۰۰ هزار دلار باقی مانده است. این روند، چرخشی آشکار نسبت به الگوی غالب سال ۲۰۲۵ محسوب می‌شود؛ سالی که در آن «قدیمی‌ها» و مشارکت‌کنندگان بلندمدت بازار، به شکل پیوسته فروشنده خالص بوده‌اند.
شواهد بیشتری نیز این روند را تایید می‌کند. یکی از این نشانه‌ها «امتیاز روند انباشت» (Accumulation Trend Score) ارائه‌شده از سوی گلس‌نود است که رفتار گروه‌های مختلف کیف‌پول را تجزیه‌وتحلیل می‌کند. این شاخص، قدرت نسبی خرید و انباشت در سطوح مختلف موجودی را بر اساس اندازه نهاد و حجم بیت‌کوین‌های انباشته‌شده در ۱۵ روز گذشته اندازه می‌گیرد. امتیاز نزدیک به یک به معنای انباشت و امتیاز نزدیک به صفر به معنای توزیع و فروش است.
نهادهایی مانند صرافی‌ها و ماینرها از این بررسی کنار گذاشته شده‌اند. برای اولین بار از ماه اوت، نهنگ‌هایی که بیش از ۱۰ هزار بیت‌کوین نگه می‌دارند دیگر فروشندگان سنگین نیستند و امتیاز آنها به حدود ۰.۵ رسیده است. نهادهایی با موجودی هزار تا ۱۰ هزار بیت‌کوین نیز اکنون نشانه‌هایی از انباشت ملایم نشان می‌دهند.
بیشترین میزان انباشت از سوی دارندگان صد تا هزار بیت‌کوین و همچنین کیف‌پول‌هایی با موجودی کمتر از ۱ بیت‌کوین مشاهده می‌شود. داده‌ها نشان می‌دهد که هم بازیگران بزرگ و هم سرمایه‌گذاران خرد، بیت‌کوین را در سطوح کنونی کــــــم‌ارزش‌گـــــذاری‌شده مــــی‌دانند.
/دنیای اقتصاد