بیتکوین از دریچه نگاه اقتصاددانان

عصر بانک؛ پس از رکوردشکنیهای متوالی ارز دیجیتالی اظهارنظر بزرگان اقتصادی تب و تاب تازهای به خود گرفته است و برخی رسانهها در حال بازنشر نظرات کارشناسان اقتصادی هستند که از زمان انتشار مقاله ساتوشی ناکاموتو تا همین چند روز گذشته، بیتکوین و پدیده ارز دیجیتالی را قضاوت کردهاند. پیشینه اظهار نظر درخصوص پول دیجیتالی حتی به یک دهه قبل از ظهور ساتوشی باز میگردد؛ «میلتون فریدمن»، برنده نوبل اقتصاد، در سال 1999 میلادی از نیاز جهان اقتصاد به پول دیجیتالی گفته است. پس از فریدمن نیز روسای بانکهای مرکزی سراسر دنیا، مدیران ابرشرکتها، اقتصاددانان مطرح و سردمداران نهادهای پولی بینالمللی، نظرات خود را در دو جبهه مخالف و موافق به ثبت رساندهاند. بررسی نظرات برخی از مهمترین کارشناسان اقتصادی درخصوص بیتکوین یا بهطور کلی پدیده ارزهای دیجیتالی، خالی از فایده نیست و حتی تا حدودی طرز برخورد آتی با بیتکوین را مشخص میکند.
جبهه کهن موافقان پول دیجیتالی
میلتون فریدمن، برنده نوبل اقتصاد، 21 ژوئن سال 1999 میلادی: «اینترنت در حال تبدیل به نیروی قدرتمندی در جهت کاهش نقش دولتها است. با این حال جای خالی یک پول الکترونیکی قابل اعتماد که امکان مبادله مالی بدون ثبت هویت را فراهم کند، حس میشود. البته این جای خالی به زودی پر خواهد شد.» بیتکوین یک دهه بعد از اظهار نظر فریدمن پایهگذاری شد. بیل گیتس، مدیر مایکروسافت، 2 اکتبر سال 2014 میلادی: «بیتکوین پدیده هیجانانگیزی است؛ چراکه نشان میدهد (مبادله مالی) چقدر ارزان است. بیتکوین بهتر از ارزهای کاغذی است، زیرا نیازی به حضور فیزیکی به خصوص برای انجام تراکنشهای بزرگ نیست. ارزهای رایج به گونهای مشکلآفرین و ناراضیکنندهاند.» در زمان اظهار نظر گیتس، هر بیتکوین حدود 376 دلار قیمت داشت.
مارک کارنی، رئیس بانک انگلستان، 16 ژوئن سال 2016 میلادی: «اگر تکنولوژی شبکه حسابرسی همگانی توان ایجاد روش بهینهتری برای پرداخت، مبادله یا تنظیم اوراق قرضه بخش خصوصی را دارد، چرا این تکنولوژی را به هسته سیستم پرداخت اضافه نکنیم؟ بزرگترین وعده شبکه حسابرسی همگانی میتواند موانعی که بر سر راه بانکهای مرکزی وجود دارد را برطرف کند.» در این تاریخ هر بیتکوین با قیمت 762 دلار در بازار معامله میشد.
هاروهیکو کورودا، رئیس بانک ژاپن، 23 اوت سال 2016 میلادی: «با توجه به توسعه خدمات مالی که با تکنولوژی حسابرسی در زیرساختشان حمایت میشوند، هرگونه تغییر در سیستم حسابرسی (گذار به شبکه بلاکچین با دفتر حسابرسی همگانی) قادر است ساختار خدمات مالی را به اندازه قابل توجهی تغییر دهد.» روزی که کورودا در مصاحبه خود از توسعه شبکه بلاکچین حمایت کرد، هر بیتکوین حدود 580 دلار قیمت داشت.
کریستین لاگارد، مدیر صندوق بینالمللی پول، 29 سپتامبر سال 2017 میلادی: «در زمانی نه چندان پیش، برخی از کارشناسان، نفوذ کامپیوترهای شخصی و تکنولوژی پلتفرمهای هوشمند را غیرممکن میدانستند؛ بنابراین به نظر من، اظهار نظر درخصوص شیوع بیماری ارزهای دیجیتالی نابخردانه است. کشورهایی که اقتصاد متزلزل، موسسات مالی نامطمئن یا ارز غیرقابل اتکا دارند، ممکن است در آینده استفاده از این تکنولوژی را پیش بگیرند.» زمانی که این اظهار نظر ثبت شد، قیمت هر بیتکوین به بیش از 4170 دلار رسیده بود.
جف کوری، مدیر شرکت «گلدمنساکس»، 29 نوامبر سال 2017 میلادی: «من درک نمیکنم که دلیل این همه خصومت با بیتکوین چیست. بیتکوین تفاوت چندانی با طلا ندارد؛ چراکه ارز دیجیتالی نیز مانند فلز زرد هیچگونه دین حقوقی مانند اوراق تضمینشده ندارد.» در این تاریخ هر بیتکوین 10هزار و 193 دلار ارزش داشت.
هجوم مخالفان با ادعای حباب بیتکوین
پل کروگمن، برنده نوبل اقتصاد، 28 دسامبر سال 2013 میلادی: «بیتکوین شیطان است- حالا که همه مباحث به نقاط قوت اقتصادی بیتکوین معطوف شدهاند- آیا قرار است این پدیده با همین نگاه مثبت کار کند؟ من باید اذعان کنم که نسبت به این موضوع عمیقا بیاطمینان هستم.» بیانیه کروگمن زمانی منتشر شد که بیتکوین در بازارها به قیمت 721 دلار معامله میشد.
رابرت شیلر، برنده نوبل اقتصاد و استاد دانشگاه «ییل»، 5 سپتامبر سال 2017 میلادی: «بهترین مثال برای یک حباب احتمالی در حال حاضر بیتکوین است.» قیمت هر بیتکوین در این تاریخ به بالای 4458 دلار رسیده بود.
الویرا نابیولینا، رئیس بانک روسیه، 14 سپتامبر سال 2017 میلادی: «چین ارزهای رمزنهاد را بهعنوان شیوه پرداخت نپذیرفته و استفاده از تکنولوژی ارزهای دیجیتالی را ممنوع کرده است. دیدگاه ما نیز مانند چینیها است. (بیتکوین) یک هرم مالی است که هر زمان امکان فروریختن آن وجود دارد.» رئیس بانک روسیه در زمانی به اظهار نظر در این خصوص پرداخت که هر بیتکوین 3391 دلار ارزش داشت.
بن برنانکی، رئیس سابق فدرال رزرو آمریکا، 17 اکتبر سال 2017 میلادی: «بیتکوین در حال تلاش برای جایگزین ساختن سیستم ارزی رایج، امحای قوانین موجود و زدودن دخالت دولت است. من گمان نمیکنم تحقق این آرمان یک موفقیت باشد.» بیتکوین در این روز حدود 5577 دلار قیمت خورده بود.
وارن بافت، سرمایهدار مشهور، 29 اکتبر سال 2017 میلادی: «مردم و برخی از والاستریتیها از صعود نجومی قیمت این پدیده هیجانزده شدهاند، نمیتوان بیتکوین را قیمتگذاری کرد؛ چراکه این ارز دیجیتالی یک دارایی ارزشساز نیست. بیتکوین یک حباب واقعی است.» در این تاریخ هر بیتکوین در بازارها با قیمت 5753 دلاری مبادله میشد.
جوزف استیگلیتز، برنده نوبل اقتصاد و استاد دانشگاه کلمبیا، 29 نوامبر سال 2017 میلادی: «موفقیت بیتکوین تنها به خاطر امکان دور زدن قوانین و فقدان نظارت است؛ بنابراین از نظر من این پدیده غیرقانونی محسوب میشود. بیتکوین در حقیقت هیچگونه کارکرد اجتماعی مفیدی ندارد.» استیگلیتز، زمانی بیتکوین را مورد نقد جدی قرار داد که ارزش هر بیتکوین به بیش از 10هزار و 193 دلار رسیده بود.