ارائه خدمات بانکداری همراه بوسیله اپراتورهای تلفن همراه
عصر بانک؛صنعت بانکداری صنعتی است با بازاری بسیار رقابتی و هزینه‌های تغییر بسیار پایین. به این مفهوم که مشتریان به راحتی و بدون متقبل شدن هزینه‌ای خاص می‌توانند از یک ارائه‌دهنده‌ی خدمت به ارائه‌دهنده‌ای دیگر تغییر موقعیت دهند و افزایش رقابت در حوزه‌ی بانکداری موجب شده است که خدماتی که بانک‌ها ارائه می‌کنند یکسان و عمر نوآوری در این حوزه کوتاه باشد. همین موضوع مدیران بانک‌ها را بر آن داشته تا به دنبال ارائه‌ی خدماتی بهتر و گسترده‌تر باشند تا بتوانند مشتریان بیشتری را در وهله‌ی اول جذب، و سپس حفظ کنند. همچنین، به دلیل حجم بالای مشتریان، گرایش بانک‌ها به سمت فراهم کردن شرایطی است که مشتریان را به سمت استفاده از تکنولوژی و کانال‌های سلف سرویس، مانند دستگاه‌های خودپرداز ، بانکداری اینترنتی و اخیراً، بانکداری همراه ، سوق دهند تا خدمات بهتر و سریع‌تری را با هزینه‌ی پایین‌تر ارائه دهند. در این بین، بانک‌ها اقبال روزافزونی به بانکداری همراه، علی‌الخصوص در چند سال اخیر و در کشورهای در حال توسعه، نشان داده‌اند. چرا که علاوه بر داشتن ویژگی‌های مذکور، بانک‌ها را قادر می‌سازد تا به گروه وسیع‌تری از مشتریان دسترسی داشته باشند.
همچنین روشن است که مشتریان هر روزه بیشتر و بیشتر با معضل کمبود زمان مواجه هستند و به دنبال راه و کانالی هستند که به بهترین شکل شرایط بانکداریِ “هر جا- هر زمان ” را برای آن‌ها فراهم کند و در عصر تلفن همراه، همراه‌بانک گزینه‌ی بسیار خوبی برای برآورده ساختن این مهم محسوب می‌شود. (Turban E, 2013)
از سویی دیگر، با توجه به ضریب نفوذ بیش از 100 درصدی تلفن همراه در کشور و همچنین ضریب نفوذ 50 درصدی تلفن همراه هوشمند (بر اساس گزارش روزنامه جام جم به نقل از سازمان فناوری اطلاعات) در ایران و رشد چشمگیر و سریع این امر، لزوم رو‌آوری به ارائه‌ی خدمات از این کانال را بیش از پیش روشن می‌سازد.
اپراتور مجازی شبکه تلفن همراه (MVNO )، یک اپراتور ارائه دهنده‌ی خدمات تلفن همراه است که بدون داشتن پهنای باند مستقل و غالباً متکی بر زیرساخت‌های شبکه اپراتور تلفن همراه (MNO )، سرویس های تلفن همراه را ارائه می دهد و از آن جا که مشغولیت های سخت افزاری و فنی کمتری نسبت به MNO دارد، از مدیریت کارآمدتری بر روی خدمات برخوردار است. MVNOها با بخش بندی بازار تلفن همراه، انتخاب بازار هدف مناسب، شناخت دقیق مشتریان و در نهایت، ارائه خدمات ارزش افزوده ی ویژه برای آن ها، ضمن جلب بیشتر رضایت مشتری، سودآوری خود را تضمین می‌کنند.
ارائه خدمات بانکی بر بستر MVNO راهکاری است که به دلیل هم‌افزایی ایجاد شده در تلفیق بانکداری و اپراتوری تلفن همراه، با اقبال بسیاری از بانک ها و اپراتورها در دنیا، قرار گرفته است. در این مقاله رویکردهای بانک ها در ارائه خدمات بانکی همراه در مواجهه با اپراتورهای تلفن همراه، مزایای ایجاد Bank MVNO و در انتها شرح مختصری از خدمات اپراتور مجازی بیان می‌شود.
رویکردهای بانک ها در ارائه خدمات بانکداری همراه بوسیله اپراتورهای تلفن همراه
به طور کلی بانک ها در حوزه ارائه خدمات بانکی همراه، 3 رویکرد را در پیش روی خود دارند. شکلبه طور خلاصه این سه رویکرد را تشریح کرده و چند بانک که رویکرد مربوطه اتخاذ کرده اند را بیان کرده است.
مزایای ایجاد Bank MVNO
در قسمت آتی مزیت‌های متقابل بانکداری و اپراتوری برای یکدیگر ذکر می‌شود:
• مزیت‌های ورود به حوزه MVNO برای بانک‌ها:
-تقویت ارتباط بین مشتری و بانک و کاهش ریزش مشتری- افزایش هزینه‌های تغییر و موانع خروج و افزایش وفاداری مشتریان از طریق ارائه‌ی خدمات متنوع
-توسعه‌ی منابع درآمدی جدید و ایجاد فضای جدید رقابتی در رقابت با سایر بانک‌ها (با استفاده از پتانسیل‌های حوزه تلکام)
-افزایش توانایی ایجاد بانکداری بدون شعبه – کاهش چشمگیر هزینه‌های عملیاتی بانک‌ها و در عین حال فراهم آوردن زمینه‌ی تجربه‌ی کاربری جدید و لذتبخش برای کاربران
– تقویت کسب و کار اصلی بانک‌ها از طریق افزایش فعالیت کاربران در بستر موبایل و توانایی جذب مشتریان جدید از طریق تلفن همراه به دلیل ضریب نفوذ بسیار بالای آن در اغلب کشورها، از جمله ایران
– تقویت موقعیت فعلی در بازار از طریق ارائه‌ی خدمات بانکداری همراه و جذب کاربران پول همراه و افزایش کیفیت پلتفرم‌های بانکداری همراه و در نهایت، به دست آوردن کنترل کامل بانکداری و پرداخت همراه
– جلوگیری از کمرنگ شدن برند بانک‌ها در سایه برندهای ثالث و تلفیقی نظیر برندهای مطرح شده در شکل 2-2 و تقویت آن از طریق درگیر شدن با زندگی روزمره افراد از کانال تلفن همراه
– توانایی کاهش و کنترل هزینه‌های دسترسی موبایل و عدم تسهیم درآمد تراکنش‌های مالی با MNOها در صورت ایجاد MVNO
• مزیت‌های بانک در ایجاد MVNO:
* اعتماد به برند
– وجود اعتماد در ذات ارتباط بین بانک‌ها و مشتریان
– توانایی بالای بانک در سرمایه‌گذاری بر روی کیفیت خدمات برطرف‌کنندۀ نیازهای مالی مشتریان
* خدمات همراه موجود
– ارتباط قوی بین خدمات بانکداری همراه موجود
– امکان ارائه خدمات اختصاصی و متفاوت به مشتریان برای بانک‌های دارای MVNO
* Core Business مرتبط
– امکان ارائه برنامه‌های حوزه پرداخت برای انواع Deviceها
– کاهش ریسک‌های مربوط به خدمات post-paid به دلیل دسترسی به حساب‌های مشتریان برای بانک‌ها
– Top-upها مستقیماً با حساب بانکی مشتریان در ارتباطند
* شعب، کانال‌ها و مراکز تماس موجود
– وجود شعب و ATMها در سراسر کشور
– شبکه توزیع قوی در شهرهای بزرگ و کوچک و بعضاً روستاها
– کاهش هزینه‌های تصاحب و نگهداشت مشتری MVNO با بهره‌گیری از شبکه‌های توزیع فعلی
* مشتریان فعلی
– امکان فروش متقاطع (cross-sell) خدمات موبایلی با بهره‌گیری از شبکه فعلی مشتریان
– بهره‌گیری از پکیج متنوع مشتریان (شهری و روستایی، دارای قدرت خرید بالا و دارای قدرت خرید پایین)
به طور کلی سیم‌کارت‌ها در دو دسته Post-Paid و Pre-Paid ارائه می¬شوند و دارای انواع مختلفی از جمله USIM،NFC-USIM و Data است.
در سیم‌کارت‌های USIM خدمات Voice، SMS، USSD و اینترنت پرسرعت نسل‌های 4 و 4.5 ارائه می‌شود. سیم‌کارت‌های NFC-USIM، علاوه بر خدمات سیم‌کارت‌های USIM، خدمات پرداخت بدون کارت از طریق NFC را نیز ارائه داده و برای مشتریان کیف پول الکترونیکی و به دنبال آن امکان پرداخت P2P را فراهم آورده است.
با بهره‌گیری از کیف پول الکترونیکی و تکنولوژی NFC، قابلیت ارائه خدمات پرداخت و بانکداری در بستر موبایل را به شرح شکل زیر هم به صورت آنلاین و هم به صورت آفلاین، وجود دارد. همچنین قابلیت‌های این اپلیکیشن موجب تسریع و افزایش امنیت پرداخت‌های خرد و با پشتیبانی از ویژگی Pay-back می‌شود.
طاهره شیخ، لیلا نامی
تجارت الکترونیک پارسیان