شرکت پویا؛ شرکت اولین‌ها
عصر بانک؛ 30 آبان امسال، سی و پنجمین سالگرد تاسیس شرکت پویا بود، به همین بهانه با آقای مهندس محمدحسین، قائم‌مقام مدیرعامل و آقای زندی، معاون فروش شرکت پویا که از دهه شصت در این مجموعه حضور داشتند گفتگو کردیم.
آقای مهندس حمید محمدحسین، قائم‌مقام مدیرعامل شرکت پویا تقریباً از سال 64 در شرکت حضور داشته و عمدتاً در بخش نرم‌افزار فعالیت کرده است.
به گفته مهندس محمدحسین در دهه 60 با ارایه سیستم های چند استفاده کننده از نوع رایانه های کوچک که آن زمان PC نامیده می شد و در نوع خود منحصر به فرد بود، به این فکر افتادیم که آنها را در محیط‌های تجاری و صنعتی برای کاربردهای مالی اداری به کار بگیریم. از ویژگی های اولین سیستم‌هایی که به کار گرفته شد، چند کاربره بودن آن بود که توسط یک پردازنده مرکزی و چندین ترمینال متنی یا Dumb Terminal کار می کرد. اولین مشتریان شرکت پویا در این زمینه مراکز تهیه و توزیع وابسته به وزارت بازرگانی، تعدادی کارخانجات صنعتی و آزمایشگاه های طبی بودند. ما در آن زمان حدود 45 سامانه کاربردی گوناگون برای سازمان‌های مختلف طراحی و پیاده سازی کردیم. به جرات اولین شرکتی بودیم که این نوع از سیستم های کاربردی را وارد بازار کردیم. در دهه 70 با ارایه اولین سرورهای مبتنی بر پردازنده ریسک و استفاده از سیستم عامل یونیکس، اقدام به طراحی ابزارهای نرم‌افزاری با قابلیت فارسی برای تولید سامانه های کاربردی در این محیط نمودیم. این مجموعه ابزارهای نرم افزاری تحت عناوینی مانند مدیریت صفحه نمایش، مدیریت گزارش و مدیریت منو ها، در محیط های بزرگ مانند بانک ها به کار گرفته شد. هر چند خود ما نیز برای سیستم های کاربردی مورد نیاز مشتریان پویا به طور موثر از آن استفاده نمودیم.
در دهه 80 تغییرات حوزه آی تی بسیار سریع رخ میداد و ما نیز همگام با آن هماهنگ شده و از محیط های متنی به محیط های گرافیکی یا همان ویندوز حرکت کرده و عمدتاً نرم‌افزارهای کاربردی مورد نیاز شبکه بانکی را در این محیط ارایه نمودیم. به طور مثال در این ارتباط می توان به سیستم جامع ارزی برای بانک ها اشاره نمود.
در اواخر دهه 80 و اوایل دهه 90 به محیط وب سوییچ کردیم و در حال حاضر محیط اصلی تولید نرم افزار این شرکت وب می باشد، اما همچنان سامانه های قدیمی تر نیز که نزد مشتریان ما مورد استفاده هستند، پشتیبانی می گردند.
آقای زندی، معاونت فروش شرکت پویا در ادامه صحبت‌های آقای محمدحسین در مورد آخرین محصولات و راهکارهای شرکت پویا گفت: با توسعه فناوری اطلاعات و گسترش آن در سطح جهان ما یک دنیای مجازی هم پیدا کردیم که شاید در چند سال اخیر ایجاد شده است. دارایی ها در دنیای مجازی با ابزارهایی محافظت می‌شود. این ابزارها در واقع جلوی تخلفات را می‌گیرد. تخلفات اگر دارای منبع داخلی باشد جرائم سایبری نامیده می‌شود. اگر منبع خارجی داشته باشد، آنها را حملات یا جنگ سایبری می‌نامیم. در حملات سایبری یکی از حساس‌ترین نقاط برای صدمه زدن و آسیب زدن، بانک‌ها هستند. اگر سیستم یک بانک مختل شود، امنیت جامعه به هم می‌ریزد. ما سال‌هاست روی مقوله امنیت و رمزنگاری، هم در بعد نرم افزاری و هم سخت افزاری بانک‌ها کار می‌کنیم؛ یکی از حوزه‌های بسیار مهم که تا حدودی مغفول مانده است، بحث استفاده از ماژول‌های سخت‌افزاری امنیتی (HSM) است که به کمک آن کلیدها را به طور امن نگهداری می‌کنند و به این ترتیب مدیریت و انتقال آنها خارج از دسترس افراد است. ما یکی از مطمئن ترین و سریعترین انواع آن را به بانک ها ارائه می کنیم.
بحث دیگر موضوع شرایط پسابرجام است. در دوران تحریم‌های شدید، بانک‌ها تا حدودی از چرخه عملیات ارزی و مبادلات مالی بین المللی خارج شدند و کارها عمدتاً از طریق صرافی‌ها و غیره انجام می‌شد. پس از توافقات برجام، ارتباط با بانک‌های خارجی برقرار شد و نقش بانک‌ها در خدمات ارزی و مبادلات مالی بین‌الملل احیا شد. برای ارائه خدمات در حوزه ارزی بانک‌ها به یک سیستم نرم‌افزاری جامع نیاز دارند. بدیهی است این سیستم ذی‌نفع‌های مختلفی دارد که هر یک توقع دارند این سامانه به نیازهای آنها بطور کامل پوشش دهد. یکی از آنها سازمان بانک است مشتمل بر شعبه، مدیریت مناطق، ادارات ستادی ارزی، سایر ادارات بانک و نیز ذی‌نفع‌های دیگری مثل بانک مرکزی و کارگزارهای خارجی و نهایتاً ذی‌نفع اصلی مشتریان هستند که انتظار دارند خدمات جامعی در کلیه شعب دریافت کنند. ما از دهه 70 به سراغ تولید چنین نرم‌افزارهایی رفتیم.
در سال 1372 مطالعه را در یکی از بانک‌های کشور شروع کردیم و سال 1374 اولین سیستم امور بین‌الملل خود را پیاده سازی نمودیم. در طی 22 سال گذشته به طور مستمر الزامات و مقررات بانک مرکزی و نیازهای داخلی بانک‌ها را رصد کرده و در سامانه جامع ارزی پویا پیاده سازی نموده ایم، که مورد استقبال بانک ها قرار گرفته، بطوریکه امروز بیش از 8 بانک بزرگ کشور از این سامانه بهره برداری می کنند و ما خدمات پشتیبانی به آنها می دهیم.
در طی حیات شرکت در موارد بسیاری ما اولین بوده‌ایم از جمله اولین شرکت داخلی بوده‌ایم که وارد حوزه سیستم امور بین‌الملل شده‌ایم. حوزه دیگر تولید نرم‌افزار مالی برای بانک‌ها بوده است. قبل از ورود ما به این حوزه تقریباً همه بانک‌ها یا از سیستم‌های جزیره‌ای خود استفاده می‌کردند یا از سیستم‌های تولید شده برای صنعت و تجارت بهره می بردند. ما در سال 1387 وارد حوزه تولید یک سامانه جامع مالی با مدرن‌ترین ابزارها برای بانک‌ها شدیم. ده سال است که در این حوزه فعال هستیم و از سیستم‌هایی که به بانک‌ها داده‌ایم پشتیبانی می‌کنیم. در حال حاضر هیچ بانکی به دنبال سیستم جزیره‌ای نیست و همه به دنبال سیستم‌های مبتنی بر وب هستند. یکی دیگر از حوزه‌هایی که ما در آن اولین بوده‌ایم، ایجاد یک نرم‌افزار جامع ریالی برای مدیریت سپرده‌ها در یکی از بانک‌های کشور در سال 1370 بود. ما در آنجا یک نرم‌افزار مبتنی بر یونیکس تولید کردیم که با استفاده از آن کل عملیات سپرده های یک شعبه را داخل سیستم انجام می‌دادیم. پیش از آن کارها در شعب به صورت دستی انجام می‌شد. همچنین ایده کارت هوشمند برای استفاده از سهمیه سوخت و پرداخت اولین بار توسط شرکت پویا مطرح شد. ما این ایده را در سال 1379 در یک نمایشگاه رونمایی کردیم. همچنین در زمینه تشخیص خودکار اسکناس و دستگاه‌های خود دریافت هم در کشور اولین بودیم. ما اولین بار دستگاه‌هایی را برای تشخیص خودکار اسکناس و واریز وجه به حساب‌ها در لحظه در کشور عملیاتی کردیم و سپس خودمان آن را ساختیم. پس از آن دستگاه‌های جدیدتری طراحی و تولید کردیم و تکنولوژی تولید دستگاه‌های خود دریافت را بالا بردیم. الآن شرکتهای دیگری نیز وارد این حوزه شده‌اند ولی ما تنها شرکتی هستیم که از سازمان مطبوعه در کشور (وزارت صنایع وقت) تاییدیه ای داریم مبنی بر اینکه تنها تولیدکننده دستگاه‌های خود دریافت در کشور هستیم.
ایده‌هایی دیگری نیز داشته‌ایم که برای نخستین بار مطرح شده است؛ دستگاه صراف یکی از آن‌هاست. این دستگاه ارزهای رایج بین‌المللی را دریافت و پس از تشخیص مبلغ آن و محاسبه معادل ریالی بر مبنای نرخ نامه مورد نظر بانک، در مقابل کارت بانکی با مبلغ ریالی صادر و تحویل می‌دهد. این ایده تماماً توسط شرکت پویا مطرح، تولید و پیاده شده است. یکی دیگر از ایده‌های ما که در نوع خود اولین بوده، خودبانک است. واژه خودبانک را ما در سال 1390 ایجاد کردیم و بعدا برای شعب بدون پرسنل مورد استفاده جامعه قرار گرفت. خودبانک در واقع شعبه جامع خودکار است؛ خودبانک فضای کوچکی است که خدمات بانکی را بصورت خودکار و نیمه خودکار به مشتری ارائه می‌دهد. این ایده را اولین بار ما نمونه‌سازی کردیم و سپس در بانک ها عملیاتی نمودیم.
مهندس زندی در ادامه گفت: یکی از مأموریت‌هایی که ما برای شرکت تعریف کردیم این بود که کسب و کار مشتریان را بهبود ببخشیم یعنی سیستم‌های ما که سیستم‌های عمدتاً بزرگی هستند نه تنها امور مشتری را تسریع می‌کنند، بلکه کسب و کارآنها را هم بهبود می‌بخشند. مثلا سامانه جامع ارزی پویا مبتنی بر بهترین تجربیات بانک های کشور است و لذا استقرار آن در یک بانک جدید کمک شایانی به مدیریت امور بین الملل بانک در بهینه سازی فرآیندها می نماید. این موضوع در مورد سامانه جامع مالی پویا نیز صادق می باشد.
در ادامه آقای زندی درباره برنامه شرکت پویا گفت: ما دو موضوع را برای سال 97 در دستور کار داریم که شامل کسب رضایت حداکثری مشتریان فعلی و ایجاد مشتریان جدید است. یعنی ما خودمان را از نظر سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و پرسنلی آماده کرده‌ایم که در سال آینده، نه تنها رضایت مشتریان فعلی را به حداکثر برسانیم و سیستم‌های جدیدی از مجموعه خودمان به آنها ارائه کنیم، بلکه مشتریان جدیدی را نیز به مشتریان قبلی اضافه نماییم. به این منظور ما توانسته ایم محصولات خود را به درجه‌ای از عمومیت برسانیم که مشتریان جدید بتوانند به سادگی و با سرعت از این محصولات استفاده کنند، رعایت استانداردها و رعایت مسائل امنیتی به صورت پایه از جمله این موارد است.
در طی 35 سال گذشته ما با تمام بانک های بزرگ کشور و اغلب بانک های متوسط و کوچک کار کرده و ارائه خدمات نموده ایم. حوزه بازاریابی ما شامل تمام بانک‌ها و مؤسسات مالی است. در حال حاضر نزدیک به 34 بانک و 10 موسسه مالی و اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی وجود دارد. یکی از چالش‌های ما در ارائه محصولات به بانک ها این است که سیستم‌های ما باید در کنار دیگر سیستم‌های بانک‌ها قرار بگیرند و با آن ها ارتباط اطلاعاتی برقرار کنند. به این منظور بانک باید هماهنگی لازم بین عوامل ذی ربط را به عمل آورد تا این ارتباط بین سیستم ها برقرار گردد و سیستم مدنظر عملیاتی شود. از آنجا که بخش قابل توجهی از توان تخصصی پویا در حوزه نرم‌افزار است، لذا ما این قابلیت و تجربه را داریم که اقدامات لازم جهت برقراری ارتباط بین سامانه های خود و سایر سامانه های بانک را در هر وضعیتی که باشند به عمل آوریم.
وی در ادامه گفت: یکی از سیستم‌های جدید ما کارت اعتباری است که به بانک‌ها ارائه می‌دهیم. در کشور ما مجوزهای لازم برای این کار صادر شده است و بانک‌ها در حال حاضر می‌توانند نسبت به صدور کارت اعتباری اقدام کنند؛ اما اکثر بانک ها فاقد نرم افزار لازم جهت صدور کارت اعتباری هستند. ما مجموعه کاملی در این خصوص آماده کرده‌ایم که در حال حاضر در برخی بانک ها عملیاتی است. امیدواریم در سال 97 سیستم کارت اعتباری پویا در بانک ها و موسسات بیشتری راه اندازی شود.
مهندس زندی در پاسخ به سؤالی درباره اینکه برخی شرکت‌ها در ایران اخیراً کار تولید سخت‌افزار را شروع کرده‌اند، اما شرکت پویا از سال‌ها پیش چنین رویکردی داشته است. آیا این موضوع روی فعالیت شما در این حوزه تأثیری گذاشته است؟ نیز گفت: کار ما با دیگران یک تفاوت اساسی دارد و آن این است که ما مونتاژ کار نیستیم که دستگاهی را صرفاً سر هم کرده باشیم. ما ابتدا کارکرد دستگاه خود را تعیین و سپس جزئیات لازم برای ساخت آن را طراحی می کنیم. این طراحی ها شامل بدنه، کنترلرها، برق، شبکه، مکانیزم های امنیتی و غیره و چگونگی استقرار آن ها و طراحی و تولید نرم افزارهای واسط، نرم افزارهای کاربردی می گردد. البته ما تولید ماژول هایی مانند کارتخوان یا صفحه نمایش نمی کنیم، بلکه متناسب با نیاز دستگاه، با کیفیت ترین ماژول ها را از بهترین تولیدکنندگان جهانی بدون اینکه به آن ها وابسته باشیم، انتخاب و تهیه می کنیم. حتی در برخی مواقع ایده هم توسط خود ما مطرح شده است. اگر از بُعد ملی به قضیه نگاه کنیم، ما از نیروهای مهندسی داخل کشور استفاده کرده‌ایم. از سوی دیگر دولت و مجلس و قوانین، حمایت از تولید داخل را در دستور کار خود دارند. ما قانونی تحت عنوان حداکثر استفاده از نیروی مهندسی داخل داریم که بر این اساس اگر محصول مشابه ایرانی وجود دارد، نباید از محصول خارجی استفاده کرد مگر به شرایطی. متأسفانه در دولت‌های قبل، تأکید بر واردات بوده و به راحتی به یک تاجر و یک واردکننده میدان داده شده و با این کار توان فروش تولیدات داخلی را محدود کرده‌اند. خوشبختانه دولت فعلی درک نموده جهت تحقق اهداف برنامه ششم توسعه در مورد دستیابی به افزایش 300 درصدی صادرات غیرنفتی، راهی به جز حمایت از تولید فناورانه داخلی و صادرات آن وجود ندارد. لذا در صدد است تا با وضع تعرفه های مناسب و الزام به موسسات وابسته به دولت جهت تامین نیازهای خود از منابع داخلی، از پتانسیل فنی داخل کشور حداکثر بهره برداری صورت گیرد.
در انتها مهندس محمدحسین درباره مهم‌ترین چالش شرکت پویا گفت: مهم‌ترین چالش برای شرکت‌هایی که در حوزه مهندسی فعالیت می‌کنند، منابع انسانی است. در 10 سال گذشته تعداد پرسنل حرفه‌ای شرکت پویا که فقط به کانادا مهاجرت کرده‌اند بالای 90 نفر بوده و الآن این تعداد بالای صد نفر رسیده است.