از EMV و پرداخت بین الملل در ایران تا عدم تجمیع کارت‌های بانکی در دنیا
عصر بانک؛در حاشیه نمایشگاه تراکنش، در گفتگویی با جناب آقای مهندس نجفی، مدیرعامل شرکت خدمات انفورماتیک، درباره آخرین موضوعات روز پرداخت کشور و شرکت خدمات انفورماتیک سؤال کردیم که در ادامه شما را به خواندن این گفتگو دعوت می‌کنیم:
عصربانک: لطفاً کمی درباره آخرین پروژه‌های در دست اقدام شرکت خدمات انفورماتیک بفرمایید.
نجفی: روند رو به رشدی در رابطه با تراکنش‌های الکترونیک در حال شکل‌گیری است که دلیل مهم آن اعتماد جامعه به سرویس‌های الکترونیک و زیرساخت‌های بانکی است. در این راستا شرکت خدمات انفورماتیک در دو محور فعالیت می‌کند. در یک محور شرکت خدمات به عنوان بازوی اجرایی بانک مرکزی سامانه‌های بین‌بانکی مثل شتاب، شاپرک و چکاوک و سامانه‌های دیگر را به جلو می برد. همچنین از سال گذشته یکی از کارهای بزرگی که شروع شده و امسال به نتیجه رسید، سامانه صیاد یا صدور یکپارچه الکترونیکی دسته چک است که اجرایی شده است. یکی دیگر از کارهای انجام شده اتصال شبکه پرداخت کشور به شبکه‌های بین‌المللی پرداخت است که کار بسیار مهم و بزرگی است. ما باید زیرساخت‌هایمان را آماده کنیم که وقتی تحریم‌ها کمتر شد، امکان وصل شدن به آن شبکه‌ها برای ما هم فراهم باشد. از دیگر پروژه‌ها سامانه نهاب یا نظام هویت سنجی است که سامانه‌های بانکی به جاهایی مانند ثبت احوال وصل می‌شوند. اتفاق مهم دیگر که در حال شکل‌گیری است حرکت کشور به سمت EMV است. کارت‌های بانکی ایران در حال حاضر همگی مغناطیسی و به راحتی قابل جعل شدن هستند. در حال حاضر بخاطر عرف و عادت ساختارهای پرداخت ما به گونه‌ای است که مشتریان رمز را به فروشنده‌ها اعلام می‌کنند و این اشکال کار است و با کپی کردن و دانستن رمز توسط فروشنده به راحتی هک اتفاق می‌افتد. به همین دلیل بانک مرکزی در راستای نقشه راه خود پروژه‌ای به نام “حرکت به سمت EMV” یا کارت‌های چیپ دار را تعریف کرده است و شرکت‌های گروه بانک مرکزی مثل خدمات، کاشف و شاپرک درگیر این کار هستند. این پروژه پیچیدگی‌های بسیار زیادی دارد و در کشورهای دیگر معمولاً چندین سال پیاده‌سازی آن طول می‌کشد ولی اجرای آن به بالا بردن امنیت تراکنش‌ها بسیار کمک می‌کند. در مورد دیگر، تعداد زیادی از تراکنش‌های شبکه بانکی تراکنش خرد و زیر 20 هزار تومان هستند که 60-70 درصد تراکنش‌ها را شامل می‌شود. این امر باعث می‌شود شبکه تراکنش بانکی با ترافیک زیادی مواجه شود بنابراین باید این تراکنش‌ها را مدیریت کرد یعنی سازوکاری برای پرداخت‌های خرد به وجود آید که بانک مرکزی در حال تدوین آیین‌نامه‌ای به این منظور است و شرکت خدمات هم روی این طرح کار می‌کند که در واقع عملاً این پرداخت‌ها آفلاین انجام شود. حدود 18 ماه زمان می‌برد تا این تراکنش‌ها در صنعت جا بیفتد. بحث دیگر مقررات PSD2 است؛ در دنیا موضوع بانکداری باز مطرح است و در این راستا شبکه موازی شبکه کارت به وجود خواهد آمد چون در کارت و پرداخت‌های کارتی استانداردهای پیچیده‌ای وجود دارد و پیاده‌سازی آن‌ها برای بانک‌ها و شرکت‌های نوپا و جوان فین تک هزینه زاست. اتحادیه اروپا به این نتیجه رسیده است که یک شبکه حساب هم به وجود بیاورد که در آن استانداردها ساده‌تر و حساسیت روی آن کمتر و از آن‌طرف کارمزدها روی آن بسیار ارزان‌تر است.
عصربانک: اخیراً بحث تجمیع کارت‌ها مطرح شده است. به نظر شما آیا ممکن است که کارت‌های بانکی و کارت‌های احراز هویت در هم ادغام شوند؟
نجفی: در حال حاضر تعدد کارت‌ها بسیار بالاست. هر سازمانی صادرکننده یک کارت است و تجمیع همه کارت‌ها در یک کارت بی‌سابقه است ولی می‌توان آن‌ها را بر اساس حساسیت طبقه بندی کرد.
عصربانک: بنابراین امکان تجمیع کارت‌های بانکی وجود دارد؟
نجفی: در دنیا معمولاً این کار را نمی‌کنند. بانکی که کارت را صادر می‌کند متولی خسارت به کارت خواهد بود. اگر تعدادی بانک اطلاعات خود را روی یک کارت قرار دهند اول این بحث مطرح می‌شود که کدام بانک این کارت را صادر کند، در مرحله بعد اگر برای این کارت اتفاقی رخ دهد مثلاً هک شود و خسارتی وارد شود، اختلاف بر سر این خواهد بود که کدام بانک مسئول است. بنابراین بانک‌های دنیا زیر بار این کار نرفته‌اند.
عصربانک: با قرارداد اخیر بین شرکت خدمات انفورماتیک و BPC روسیه برای اتصال به شبکه پرداخت بین الملل، آیا بانک‌های ایران فقط به شبکه بانکی روسیه وصل می شوند یا امکان اتصال به ویزا و مستر نیز وجود دارد؟
نجفی: در این زمینه دو بحث مطرح است. یکی اینکه ما روی شبکه فعلی خودمان شتاب را به سامانه میر روسیه وصل می‌کنیم که این کار در چند فاز انجام می‌شود. در این سوئیچ بین‌الملل قرار است یک شبکه موازی شبکه فعلی ایجاد شود که با استانداردهای PCI، EMV و سایر استانداردها هماهنگ است. روی این شبکه در گام‌های بعدی می‌توان کارت‌های بین المللی را تعریف کرد. پس در قدم اول شتاب ایران به میر روسیه وصل می‌شود. بنابراین در حوزه بین‌المللی در حال ایجاد زیرساخت‌ها هستیم تا به فازهای دیگر برسیم.