عوامل موثر بر ارزش بیت کوین

عصر بانک؛در طول ماههای اخیر همواره شاهد رشد فزاینده‌ ارزش بیت کوین بوده‌ایم به نحوی که ارزش آن برای اولین بار در تاریخ از مرز 3000 دلار عبور کرده و رکورد جدیدی برای پول رمزنگاری شده به ثبت رسانیده است. به ‌طوری‌که به ارزشی بیش از دو برابر ارزش یک اونس طلا(1300 دلار) رسیده است.

عوامل موثر بر ارزش بیت کوین

این ارز در تارخ بیست و دوم خرداد1396 به ارش 3014 دلار رسید هرچند در هفته های پس از آن سیر نزولی و احتمالاً تعدیل خود را طی می کند ولی به نظر می‌رسد  وارد مسیری شده که در آن به‌صورت مهارنشدنی در حال حرکت است و در پاسخ به عوامل محیطی و بین المللی در آینده موجب حیرت دست اندر کاران صنعت مالی و بانکی خواهد شد.

بیت کوین چیست؟

بیت کوین نوعی ارز رمزنگاری شده است که در سال 2009 توسط فرد یا گروهی ناشناس با نام مستعار «ساتوشی ناکاموتو» ابداع شد. در این سیستم، تراکنش ها بدون واسطه انجام شده و بنابراین هیچ هزینه ای برای انجام مراودات مالی وجود ندارد، ضمن اینکه هیچ نیازی به ارائه نام واقعی طرفین نیست.

هدف اصلی از ابداع بیت کوین و دیگر ارزهای رمزپایه (Cryptocurrency) نقل و انتقال مالی بدون وجود هرگونه واسطه اعم از بانک ها یا دولت هاست. بنابراین می توان سرمنشأ این ارز را در تفکرات مردم گرایانه دانست که قدرت کنترل گردش و ارزش پول را از بانک های مرکزی و دولت ها می گیرند و در دستان خود مردم قرار می دهند.

هم اکنون در کشورهای مختلف، کسب و کارهای متعددی بیت کوین را به عنوان واحد پولی پذیرفته اند. برای استفاده از این ارز، می توانید به راحتی یک کیف پول مجازی ایجاد کرده و از طریق آن به دریافت، مدیریت و خرج کردن بیت کوین های خود بپردازید.(شکل 1)

البته با توجه به شکل 1، استفاده از بیت کوین در کشورهای مجاز از جمله ایران به معنای قانونی بودن آن نیست کما اینکه در روسیه مراحل قانونمند شدن و رفع خطرات پولشویی و نظایر آن در حال بررسی می باشد.

مالک بیت کوین، حق مصرف بیت کوین های مرتبط با یک آدرس خاص و منحصر به فرد را دارد. پرداخت کننده باید به صورت دیجیتالی، تراکنش را با کلید اختصاصی خود امضا کند. بدون دانستن کلید خصوصی، تراکنش قابل اجرا نیست و نمی توان بیت کوین ها را مصرف کرد. تأیید نهایی تراکنش در شبکه با استفاده از کلید عمومی انجام می گیرد.

از آنجا که هر کیف پول مجازی در شبکه با کلید خصوصی شناخته می شود، اگر این کلید را گم کنید، در واقع پول خود را از دست داده اید، چون دفتر کل هیچ اطلاعی از مالکیت بلاک ها (پول ها) ندارد و بیت کوین های مرتبط با آن کلید خصوصی، غیر قابل استفاده خواهند بود.

در سه ماهه نخست سال جاری میلادی(2017) تعداد کیف های پول مجازی مرتبط با بیت کوین برابر با 000/888/12 عدد گزارش شده است که این رقم در سه ماهه نخست سال 2015 رقمی برابر با 000/177/3 بوده است.(نمودار 2)

در نمودار شماره 3 نیز تعداد ATMهای 10 کشور پیشرو که توانایی تبدیل و نقد نمودن بیت کوین به ارزهای رایج از جمله دلار را دارند مشاهده می کنید.(نمودار 3)

 بیت کوین چگونه تولید می شود؟

یکی از متداول ترین تشبیه هاتی که برای بیت کوین استفاده می شود، معدن کاری یا استخراج طلاست. همچون فلزات قیمتی، تعداد بیت کوین نیز محدود است و نهایتاً 21 میلیون واحد از این ارز وجود خواهند داشت، و هرچه تعداد افراد جستجوگر آن بیشتر شوند، استخراجش نیز دشوارتر خواهد شد.

البته تفاوتی اساسی نیز در اینجا وجود دارد، و اینکه روند استخراج یا ماینینگ به تولید بیت کوین نمی انجامد. در واقع بیت کوین به افرادی که تراکنش های قبلی را اعتبارسنجی کنند هدیه داده می شود.

انجام ماینینگ به یک کامپیوتر و یک برنامه ویژه نیاز دارد. افراد برای رقابت با دیگران در حل مسائل ریاضیاتی پیچیده به منابع پردازشی قوی احتیاج خواهند داشت. تقریباً هر 10 دقیقه، اعضا باید برای حل یک بلوک حاوی آخرین تراکنش ها بر اساس توابع درهم سازی(Hash) رمزنگاری، اقدام کنند.

توابع هَش نوعی روش رمزگذاری یک طرفه بدون کلید اختصاصی هستند. در این روش، ورودی با طول دلخواه، به مقدار هَش خروجی با طول ثابت تبدیل می شود و تغییر حتی یک کاراکتر در ورودی اصلی، نتیجه خروجی را کاملاً تغییر می دهد.

از آنجا که حدس زدن خروجی تقریباً ناممکن است، توابع هَش را می توان برای تأیید اعتبار و اثبات فعالیت واقعی در شبکه بیت کوین استفاده کرد. ماینرها با یکدیگر رقابت می کنند تا ورودی مربوط به یک مقدار هَش خاص را حدس بزنند، و تقلب در این کار هم ممکن نیست، چون فقط با آزمون و خطا می توان به آن دست یافت.

هدف از ماینینگ، استفاده از کامپیوتر برای حدس زدن ورودی های مختلف است تا زمانی که مقدار هَش آن کمتر از مقدار مورد نظر در سیستم باشد. اگر شما نخستین فردی باشید که به این ورودی می رسید، در واقع شما آن بلوک را استخراج (ماین) کرده اید و تعدادی بیت کوین به عنوان پاداش دریافت خواهید کرد.

از جمله فعال ترین ماینرهای بیت کوین عبارتند از  AntPool، BTC.TOP، BTC.com .

ارزش بیت کوین:

بیت‌کوین در حال حاضر شناخته‌شده‌ترین و مقبول‌ترین پول رمزنگاری شده از نظر پلتفرم پرداخت است.

این نوع ارز در سال های ابتدایی یعنی از سال 2009 تا 2013  ارزشی حدود 10 دلار داشت و به مرور و با شناخته شدن توانایی های بالقوه آن و افزایش علاقه مندان به آن،  تا سال 2017 به رقمی در حدود 1000 دلار افزایش ارزش را از آن خود کرد و بطور ناگهانی طی شش ماه نخست سال جاری میلادی تا سه برابر افزایش پیدا کرد و به رقمی بیش از 3000 دلار رسید. البته از تاریخ 23 خرداد 1396 سیر نزولی تا ارزش 2279 دلار را طی چهار روز پیاپی تجربه نمود و مجدداً به نوسان ارزشی در حدود 2500 دلار برگشت. (نمودار 1)

در حال حاضر ارزش بازار مجموع پول‌های رمزنگاری شده بیش از 100 میلیارد دلار است؛ حال آنکه بیت‌کوین نزدیک به نیمی از ارزش کل پول‌های رمزنگاری شده را به خود اختصاص داده است. بر اساس آمارهای ارائه‌شده، ارزش بیت‌کوین از مرز 47 میلیارد دلار عبور کرده است و سایر پول‌های رمزنگاری شده نظیر Ethereum و Ripple، به ترتیب 27 و 11 میلیارد دلار و مابقی پول های رمزنگاری شده هر یک به طور متوسط کمتر از یک میلیارد دلار ارزش دارند.

بررسی عوامل تاثیرگذار بر ارزش بیت کوین:

قبل از تحلیل روند صعودی شارپ ارزش بیت کوین، ذکر این نکته لازم است که زمانی که قیمت سهام یک شرکت افزایش پیدا می‌کند، می‌توان با تحلیل و بررسی شرایط، دلیل افزایش ارزش سهام کمپانی مورد نظر را عنوان کرد. برای مثال زمانی که اپل یک فصل بسیار خوب را از نظر مالی سپری می‌کند، ارزش سهامش بلافاصله پس از ارائه‌ی گزارش مالی افزایش پیدا می‌کند. زمانی که اقتصاد جهانی با یک بحران روبه‌رو می‌شود، تقاضا برای سرمایه‌گذاری در حوزه‌های امن افزایش پیدا می‌کند و در این زمان است که گزینه‌های نظیر طلا بیشتر مورد توجه واقع می‌شود و در نتیجه ارزش طلا اوج می‌گیرد.

اما در مورد بیت‌کوین به‌عنوان پول رمزنگاری شده که در ماه‌های اخیر ارزش آن بسیار بالا رفته است، نمی‌توان زیاد به تحلیل‌های منطقی دل بست. در ماه‌های اخیر اخبار چندان مثبتی در رابطه با بیت‌کوین منتشر نشده است. برای مثال در ماه آوریل کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا اعطای مجوز به اولین صرافی بیت‌کوین را رد کرد. در چند سال اخیر مشکلاتی نیز جامعه‌ی بیت‌کوین را درگیر خود کرده که مربوط به تصمیم‌گیری در مورد پولشویی، عدم نظارت بانکهای مرکزی و نیز افزایش سایز بلاکها در بیت‌کوین بلاکچین  است که در واقع پایه‌ی تراکنش‌ها در پول رمزنگاری شده است که با این گونه مسائل و دست اندازها و با در نظر گرفتن تحلیل های  فاندامنتال، می بایست افت ارزش این ارز را شاهد می بودیم ولی مشاهده می کنیم که بالای 200 درصد رشد را کسب می کند.

در ادامه به تعدادی از عوامل موثر در ارزش این ارز پر رمز و راز اشاره می کنیم:

1-تکنولوژی بلاکچین: عامل اصلی پیشرفت بیت کوین، استفاده از Blockchain به عنوان فناوری زیرساخت است. دفتر کل توزیع شده در این شبکه، رکوردی دیجیتال از وضعیت مالکیت افراد است و هیچ مدیریت مرکزی روی این شبکه وجود ندارد. این رویکرد، شفافیت مالی را در تراکنش ها به وجود می آورد. با استفاده از این شبکه، افراد می توانند با هر کسی که بخواهند، به صورت دیجیتال و بدون پرداخت هزینه اضافه به رد و بدل کردن پول بپردازند؛ هیچ سازمان یا نهادی قادر به نظارت و اعمال نفوذ در این شبکه نیست و افراد صاحب حساب نیز قابل شناسایی نیستند. از طرفی عدم نظارت بر معاملات این ارز، می توانند از عوامل کاهنده ارزش بیت کوین نزد دولت ها و بانک ها باشد چرا که می تواند ابزاری کارآمد در زمینه پولشویی را ایجاد نماید هرچند راهکارهای فنی به منظور حفظ شیوه فعلی انجام تراکنش به همراه نظارت رگولاتورها در حال بررسی و آزمایش است.

2-بی حد و مرز بودن قیمت بیت کوین: مسئله مهم دیگر، بی حد و مرز بودن قیمت این ارز است. ارزش بیت کوین همچون تمامی ارزها به میزان تقاضا بستگی دارد و از آنجا که تعداد کل بیت کوین ها محدود خواهد بود، بنابراین هر رقمی را می توان برای ارزش این واحد پولی متصور شد.

3-وضع قوانین حمایتی یا بازدارنده: توجه کشورهایی مانند آمریکا، ژاپن، روسیه، چین و…  و شرکتهای پیشرو از جمله IBM و همچنین کنسرسیوم R3 با همکاری بانکهای بین المللی، به بلاکچین و بیت کوین،  توسعه روز افزون بستر اینگونه ارزهای رمز نگاری شده را موجب شده اند. به عنوان مثال در ابتدای ماه آوریل 2017، ژاپنی‌ها اعلام کردند که بیت کوین را به‌عنوان یک روش پرداخت قانونی در کشورشان در نظر خواهند گرفت. روسیه نیز پس از آن اعلام کرد بیت کوین و سایر پول‌های رمزنگاری شده را به‌عنوان یک روش پرداخت جدید از سال 2018 در نظر خواهد گرفت. چراغ سبز ژاپنی‌ها به بیت‌کوین یکی از دلایل اصلی افزایش قیمت این واحد پول است. چارلز هایتر، مدیرعامل موسسه‌ی تحلیلی CryptoCompare معتقد است که ژاپنی‌ها اخیرا روی خوشی به پول رمزنگاری شده نشان داده‌اند و در پی آن هستند تا قوانین بیشتری برای کنترل این پدیده‌ی جدید و صرافی‌های آن ایجاد کنند.

4-افزایش تقاضا و استقبال از پول های رمزنگاری شده:  یکی دیگر از فاکتورهای افزایش ارزش پول‌های رمزنگاری شده که بسیاری از کارشناسان روی آن اتفاق نظر دارند، استقبال از پول رمزنگاری شده از سوی کاربران است. بیت‌کوین به‌عنوان مقبول‌ترین پول رمزنگاری شده هنوز فاصله‌ی زیادی با عمومی شدن دارد و قبول آن به‌عنوان یک روش پرداخت با سرعت بسیار پایینی دنبال می‌شود؛ حال آنکه تبادل پول با استفاده از بیت کوین در سال‌های اخیر بیش از پیش بهبود یافته و ساده‌تر شده است.

5-توسعه ابزار های پذیرش بیت کوین: افزایش خودپردازهای بیت کوین و نیز پذیرندگانی که کالا و خدمات را از طریق دریافت بیت کوین ارائه می دهند، رونق نسبی را برای این نوع ارز فراهم نموده  که در بالا رفتن ارزش آن موثر بوده اند.

6-افزایش هزینه ماینینگ و کاهش پاداش: در شبکه بیت کوین که به صورت کاملاً هوشمندانه طراحی شده است، تعداد بیت کوین های استخراج شده از هر بلوک به تدریج کاهش می یابد. البته این جایزه در ابتدا 50 بیت‌کوین بود. این جایزه هر چهار سال نصف می‌شود، بدین صورت که بین سالهای 2009 تا 2012، تعداد 50 بیت کوین برای هر بلوک بود و بین سالهای 2012 تا 2016 به 25 بیت کوین رسید و به همین صورت هر چهار سال نصف می‌شود. البته معمولاً در حال حاضر این کار بسیار پر هزینه بوده و از عهده یک کامپیوتر بر نمی آید و به میلیاردها حدس مختلف از سراسر جهان بستگی دارد، اما در نهایت به (گروه) استخراج کننده یک بلوک، 5/12 واحد بیت کوین جایزه اعطا می شود. تا زمان نگارش این متن، تعداد 462/425/16 بیت کوین استخراج شده است وتا سقف 21 میلیون عدد ادامه خواهد داشت.

7-ارزان بودن تراکنش های بیت کوین:  با توجه به کم هزینه بودن معامله در بیت کوین و کارمزد بسیار پایین در تجارت این ارز، بی شک می توان گفت که آینده رشد بسیار خوبی را در پیش خواهد داشت.

8-سیاست کشورهای ابرقدرت: تاثیر سیاست های هدفمند دولت ها و کشورهایی که این تکنولوژی را در انحصار دارند از قبیل آمریکا، ژاپن و چین  را نمی توان نادیده گرفت.

9-تمایل مردم به پول رمزنگاری شده: به نظر می‌رسد بیت‌کوین و سایر ارزهای رمز پایه اکنون به یکی از جذابیت‌های اصلی دنیای فناوری تبدیل شده است و همگان از آن استقبال می‌کنند. این موضوع با تمایل افراد برای تبدیل پول‌هایشان به واحد پول دیجیتال کاملا مشهود است.

10- مصون ماندن نسبی ارزش بیت کوین در شرایط بحران مالی و بانکی در بسیاری از کشورها:  ارزش بیت‌کوین با وضعیت سیاسی یا موقعیت یک کشور خاص، بالا یا پایین نمی‌رود؛ این چیزی است که در ارزهای متداول به ‌وفور شاهدش هستیم. در بدبینانه‌ترین حالت می‌توانیم بگوییم چنین جریان‌هایی دست کم بر ارزش آن تأثیر منفی نمی‌گذارد. تحلیلگران معتقدند عدم ثبات سیاسی که اکنون بر کشورهای جهان حاکم است در رواج بیشتر اقتصاده از بیت کوین و افزایش قیمت آن تأثیر داشته است. در واقع سرمایه‌داران به این پول الکترونیکی به عنوان یک واحد پولی امن نظر دارند.

11-هیجان بازار: بسیاری از مردم عادی و حتی خریداران، در این شرایط به امید افزایش بیشتر ارزش آن و بدست آوردن سود بالا و به عبارتی عقب نماندن از بازار، اقدام به خرید بیت کوین در این قیمتها می کنند که این اقدام در افزایش و یا تثبیت قیمت های بالاتر موثر خواهد بود. هایتر همچنین با اشاره به افزایش ارزش بیت‌کوین در چند ماه اخیر، این امر را دلیلی برای هجوم سرمایه‌گذاران نوپا به سمت بیت‌کوین خوانده که نتیجه‌ی آن افزایش ارزش بیت کوین می باشد. البته این هیجان در فروش و افزایش عرضه و کاهش قیمت آن نیز قابل پیش بینی می باشد.

البته همه‌ ما می‌دانیم که رقم 2500 دلار، اکنون به‌عنوان یک آستانه‌ اطمینان جدید محسوب می‌شود و ما باید صبر کنیم و ببینیم که این پدیده تا قبل از رسیدن به یک ثبات نسبی و قابل پیش‌بینی، تا کجا قرار است مرزهای قیمت را درنوردد.

یادآوری: در مطلب فوق هیچگونه توصیه ای جهت خرید یا فروش بیت کوین نمی گردد و صرفاً جنبه اطلاع رسانی دارد.

منابع:

بهمن رضایت

کارشناس فناوری اطلاعات بانک مسکن