بازار بین بانکی چه نقشی در اقتصاد بازی می‌کند؟

عصر بانک؛هر شب موقع بستن صندوق ها وقتی بانکی پول کم می آورد، می تواند از بانک دیگر قرض کند تا فردا آن را پس بدهد. از آنجا که همه بانک ها مثل یک سیستم یکپارچه به هم متصل هستند،همیشه یک بانک  مازاد دارد و حتما یک بانک بدهی دارد.

بانکهایی که در این بازار که بانک مرکزی 9 سال پیش ایجاد کرد، از همدیگر برای مدت کوتاهی پول قرض می گیرند، بدون  اینکه از بانک مرکزی  پول قرض کنند،سود پول را می پردازند و کارشان را راه می اندازند.

اما منتقدان می گویند کارکرد این بازارسبب شده که نرخ سود بانکی پایین نیاید و نرخ سود تسهیلات اعطایی به مردم توسط بانکها کم نشود.
نقد دیگر به بازار بین بانکی است است که تا امروز بانک مرکزی برای دارایی منجمد شده بانک ها چاره اندیشی نکرده  است.از همین رو این موضوع باعث شده تا هزینه تمام شده پول برای بانک ها بالا باشد.

با این حال بانک مرکزی به استناد بررسی های آماری  اعلام کرده که این بازار  در سال گذشته از رشد قابل توجهی برخوردار بوده و این موضوع  موید اتکا بانکها به منابع مازاد خود در کوتاه مدت است.

بررسی های بانک مرکزی نشان می دهد که میانگین نرخ سود در سال 1392 رقم 23.02 بوده که این رقم در سال 1393 با رشد همراه شده و رقم 27 درصد را رسیده است.  در سال 1394 و 1395 این نرخ رو به کاهش گذاشته به طوری که در سال 1395 نرخ سود  به رقم 18.62 بدست آمده است.موضوعی که برخی منتقدان البته معتقدند که ارقام بیش از آن‌چیزی است که بانک مرکزی اعلام می کند.

با این حال بانک مرکزی اعلام کرده که بازار بین بانکی از آنجا حائز اهمیت است که به عنوان تنظیم کننده بازار کلیه امور مربوط به برنامه ریزی، سازماندهی، هماهنگی، تدوین مقررات، نظارت، کنترل و تسویه معاملات می پردازد و ازین جهت موجب تنظیم سیاستهای پولی است. بنایراین حمایت از نرخ سود مشخص شده توسط بانک مرکزی از طریق مداخله در بازار سبب تنظیم سیاست های پولی شده است.

دو  جایزه بازار بین بانکی برای بخش پولی کشور

در عین حال کارشناسان معتقدند،در شرایطی که اقتصاد ایران بانک محور است،کارکرد بازار بین بانکی اهمیت بسیاری دارد.به گفته آنها اصلی‌ترین کارکردهای بازار بین بانکی  مدیریت نقدینگی و سیاستگذاری پولی است. زیرا سبب می شود که بانک مرکزی با حضور در بازار بین بانکی، بر سیاستگذاری پولی نظارت بیشتری داشته باشد.

در واقع بانک مرکزی از یک طرف بر تمام معاملات و فعالیت‌های انجام شده در بازار بین بانکی نظارت می‌کند و از سوی دیگر جهت اثرگذاری بر متغیرهایی چون کل‌های پولی یا نرخ سود کوتاه‌مدت، وارد مبادلاتی با بانک‌های حاضر در بازار بین بانکی می‌شود.

از سوی دیگر  تجارب بین‌المللی در این رابطه نشان می‌دهد که هر چند بانک‌ها اصلی‌ترین بازیگران بازار بین بانکی را شکل می‌دهند، اما موسسات دیگری نیز با تایید بانک مرکزی می‌توانند در این بازار حضور یابند.

لیزینگ‌ها، تعاونی‌های اعتبار، بیمه‌ها، صندوق‌های بازنشستگی و غیره، برخی از این موسسات را شکل می‌دهند ؛البته به شرطی که حجم گردش مالی فعالیت‌های‌شان از حداقل مشخصی که توسط بانک مرکزی معین می‌شود، بالاتر نرود.

در بازار بین بانکی کشور گرچه در حال حاضر صرفا بانک‌ها و موسسات اعتباری حضور دارند، اما کارشناسان توصیه می‌کنند که  بانک مرکزی زمینه حضور موسسات شایسته دیگر را نیز فراهم کند.

چه آنکه بازار بین بانکی به عنوان  یکی از مهم‌ترین بازارهای موجود در نظام مالی کشور ظرفیت‌های خوبی  دارد که می‌توان با استفاده از آنها به توسعه بازار بین بانکی کشور اقدام کرد.