مدل های متنوع استفاده از فناوری NFC در پرداخت های خرد و غیرخرد

عصر بانک؛ کاربردهای متنوعی جهت استفاده از فناوری NFC مطرح شده است که از مهمترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره نمود :

− پرداخت سیار: این کاربرد در بخش بعدی مقاله مورد بررسی قرارخواهد گرفت.

−بلیط سیار: در این کاربرد، تلفن همراه مجهز به فناوری NFCبه عنوان بلیط الکترونیک عمل می کند. به عنوان نمونه، با نصب پایانه های  NFC در ایستگاه های مترو یا اتوبوس ها، میتوان از این شیوه برای استفاده از سیستم حمل و نقل عمومی به روش NFC استفاده نمود.

− پوسترهای هوشمند : پوسترهای تبلیغاتی با استفاده از فناوری NFCمی توانند به پوسترهای هوشمند تبدیل شوند. در این حالت،روی سطح پوستر یک برچسب NFC قرار می گیرد و اشخاص با نزدیک نمودن گوشی تلفن همراه مجهز به فناوری NFC به این برچسب، می توانند به شیوه Writer/Reader Mode  اطلاعات بیشتری را در مورد محصول یا سرویس مورد تبلیغ دریافت نمایند.

−امتیازهای وفاداری : در این کاربرد، تلفن همراه مجهز به فناوری NFC به منظور ذخیره امتیازهای وفاداری مشتریان استفاده می شود.

به عنوان مثال، با این شیوه فروشندگان می توانند در هنگام خرید مشتریان از فروشگاه، امتیازهای وفاداری را در گوشی موبایل مشتریان خود ذخیره نمایند. مشتری پس از جمع آوری تعداد امتیازهای کافی، میتواند از این امتیازها جهت دریافت تخفیف استفاده نماید.

− کنترل دسترسی: در این کاربرد، از تلفن همراه مجهز به فناوری NFC به منظور دسترسی به مکان هایی مانند محل کار، منزل،هتل، اتومبیل و غیره استفاده می شود. در این کاربرد، تلفن همراه به شیوهای مشابه کارت های دسترسی مورد استفاده قرار می گیرد.

−کاربردهای پزشکی: در این کاربرد،از تلفن همراه مجهز به فناوری NFC میتوان جهت کارهای پزشکی از جمله ذخیره اطلاعات پزشکی اشخاص استفاده نمود. این اطلاعات ذخیره شده میتواند در مواردی مانند وضعیت های اورژانس مورد استفاده قرار گیرد.

−کیوسک های اطلاعاتی: کیوسک های اطلاعاتی مجهز به فناوری NFC می توانند اطلاعات متنوعی را با استفاده از این فناوری در اختیار کاربران قرار دهند. به عنوان مثال، کاربران می توانند با نزدیک نمودن گوشی تلفن همراه مجهز به فناوری NFC به این کیوسک ها، اطلاعاتی مانند وضعیت آب و هوا، ترافیک، برنامه  زمان بندی قطارها، اتوبوسها، وضعیت بازار سهام و غیره را روی گوشی تلفن همراه خود دریافت نمایند. بدیهی است که کاربرد فناوری NFC به موارد فوق محدود نمی گردد.

در بخش بعدی کاربرد فناوری NFC در سیستم های پرداخت الکترونیکی مورد بررسی بیشتر قرار خواهد گرفت.

روشهای استفاده از فنّاوری NFC برای پیاده سازی سیستم های پرداخت الکترونیکی

از آنجا که شیوه  card Emulation Mode روش اصلی پیاده سازی سیستم های پرداخت سیار می باشد، در این بخش این روش مورد بررسی دقیق تر قرار خواهد گرفت. در این شیوه، گوشی تلفن همراه به عنوان کارت هوشمند کاربر و به شکل کیف پول الکترونیکی در خرید رفتار می کند. برای این منظور لازم است اطلاعات مالی کاربر در یک محل امن در تلفن همراه که اصطلاحا جزء امن نامیده می شود، ذخیره گردد. بنابراین در پرداخت سیار مبتنی بر فناوری NFC، حداقل دو قابلیت زیرمورد نیاز است:

−آنتن و کنترل کننده : NFC این قابلیت امکان برقراری ارتباط NFC را فراهم می کند. برخی گوشی های تلفن همراه، به طور داخلی این قابلیت را دارا می باشند. برای گوشی هایی که این قابلیت را ندارند،می توان با استفاده از روش هایی مانند برچسب ها یا کارت های حافظه ای که دارای آنتن و کنترل کننده NFC می باشند،این قابلیت را به آنها اضافه نمود.

−جزء امن: این قابلیت به منظورذخیره نمودن اطلاعات مالی در یک محل امن که دسترسی به آن فقط به صورت کنترل شده امکان پذیر باشد، مورد نیاز است. روش های مختلف پیاده سازی جزء امن، در ادامه شرح داده خواهند شد.

در صورتی که یک گوشی تلفن همراه هر دو قابلیت فوق را داشته باشد، میتوان روال زیر را به عنوان نمونه ای از نحوه انجام پرداخت خرد با استفاده از فناوری NFC پیشنهاد نمود:

−در هنگام خرید، مشتری گوشی تلفن همراه خود را در مقابل پایانه NFC قرار میدهد.

−در صورت کافی بودن موجودی کیف پول الکترونیک، بلافاصله وبدون دخالت مشتری، مبلغ پرداخت با روش NFC از کیف پول الکترونیک که در جزء امن گوشی همراه مشتری قرار دارد، کم و تراکنش مربوطه در پایانه NFC ثبت می شود. معمولا این عملیات به صورت برون خط و بدون ارتباط با سیستم مرکز انجام می گیرد.

−در پایان روز، پایانه NFC با سیستم مرکز ارتباط برقرار می کند.

−پس از برقراری ارتباط، پایانه NFC لیست تراکنش های روزانه خود را به سیستم مرکز ارسال می کند.

−سیستم مرکز با دریافت لیست تراکنش های روزانه، مبلغ کل پرداختها را به حساب فروشنده واریز می کند.

از روش NFC میتوان برای پرداختهای غیرخرد نیز استفاده نمود.

در این حالت، لازم است مشتری در حین پرداخت)مرحله 2(و برای تأمین امنیت بیشتر، رمزی را نیز در پایانه NFC و یا در برنامه ای که روی گوشی تلفن همراه وی اجرا میشود، وارد نماید. در این حالت حتی ممکن است عملیات به صورت برخط و با برقراری ارتباط با سیستم مرکز تکمیل گردد. روال فوق تنها به عنوان نمونه ارائه شده است و میتوان طرح های دیگری را نیز جهت پرداخت با استفاده از فناوری NFC ارائه نمود.

در ادامه، روش های مختلف استفاده از فناوری NFC براساس روشهای مختلف پیاده سازی جزء امن در گوشی های تلفن همراه مورد بررسی قرار خواهند گرفت. برای پیاده سازی جزء امن در گوشی های تلفن همراه، پنج روش پیشنهاد شده است ، که در بخشهای بعدی، این روش ها بررسی خواهند شد.

 استفاده از تراشه هوشمند داخل گوشی

در این شیوه، از یک تراشه همانند تراشه کارت های هوشمند برای ذخیره سازی اطلاعات مالی استفاده می گردد. این تراشه در زمان ساخت گوشی در آن تعبیه می شود. این شیوه در چند سال اخیر در سیستم های آزمایشی بسیاری مورد استفاده قرار گرفته است  ، مشکل اصلی این روش آن است که در این شیوه، گوشی تلفن همراه باید قابلیت NFC را به صورت داخلی داشته باشد و در حال حاضر، انواع بسیار محدودی از گوشی های تلفن همراه دارای چنین قابلیتی هستند . همچنین درصورتی که کاربر بخواهد گوشی تلفن همراه خود را تعویض نماید، باید اطلاعات مالی وی به نحوی به گوشی جدید انتقال یابد.

 استفاده از سیم کارت گوشی

در این حالت از سیم کارت گوشی به عنوان محل ذخیره سازی اطلاعات مالی استفاده می شود. اولین سیم کارتهایی که از این روش پشتیبانی می کنند، در اواخر سال 2009 ارائه شدند. اشکال اصلی این روش،وابستگی به اپراتور برای ذخیره اطلاعات مالی در سیم کارت می باشد.علاوه بر این، در این روش همانند روش قبلی گوشی تلفن همراه باید دارای قابلیت NFC باشد.

 استفاده از کارت حافظه

در این روش از کارتهای حافظه Secure Micro SD که در گوشی تلفن همراه قرار می گیرند، برای ذخیره سازی اطلاعات مالی استفاده می شود. در این حالت، کارت حافظه می تواند شامل آنتن NFC هم باشد که در این صورت لازم نیست حتما گوشی تلفن همراه از NFC پشتیبانی کند. کارتهای حافظه بدون آنتن NFC از سال 2007 موجود بوده و کارت های حافظه با آنتن NFC نیز اخیراً ارائه گردیده اند. نقطه ضعف اصلی این روش آن است که اِسلات حافظه گوشی توسطMicro SD  Secureاشغال خواهد شد. با این حال، مشتری میتواند علاوه براستفاده در پرداخت، از Secure Micro SD همانند یک حافظه معمولی در گوشی تلفن همراه خود استفاده نماید.

 استفاده از برچسب

در این شیوه، از برچسب خاصی که روی گوشی تلفن همراه چسبانده می شود، به عنوان یک محل امن برای ذخیره سازی اطلاعات مالی استفاده میشود. هر برچسب به طور داخلی دارای یک تراشه هوشمند غیرتماسی و آنتن NFC است و در نتیجه با هر نوع گوشی تلفن همراه قابل استفاده می باشد. برچسب ها خود به دو دسته فعال و غیرفعال تقسیم می شوند. برچسب های غیرفعال که تاکنون ده ها میلیون از آنها مورد استفاده قرار گرفته اند، هیچ گونه ارتباطی با گوشی تلفن همراه برقرار نمی کنند. در مقابل، برچسب های فعال که اخیراً معرفی شده اند، میتوانند از طریق بلوتوث با سیستم عامل و برنامه ای که روی گوشی تلفن همراه اجرا می شود، ارتباط برقرار نمایند.

 استفاده از نرم افزار

در این شیوه، ذخیره سازی اطلاعات مالی به صورت نرم افزاری و در داخل حافظه گوشی تلفن همراه انجام می شود. پیاده سازی این روش نسبت به روش های دیگر ساده تر و کم هزینه تر است، ولی در عوض امنیت اطلاعات ذخیره شده در این روش بسیار پایین می باشد.

 نتیجه گیری

در این مقاله، فناوری NFC و روش های استفاده از آن برای پیاده سازی سیستم های پرداخت سیار به طور اجمالی مورد بررسی قرار گرفت. براساس روش های معرفی شده ، می توان چنین نتیجه گیری نمود که در روشهای استفاده از سیم کارت، استفاده از تراشه هوشمند داخل گوشی و روش نرم افزاری، گوشی تلفن همراه باید کنترل کننده و آنتن NFC را به طور داخلی داشته باشد و با توجه به اینکه در حال حاضر، تعداد محدودی از گوشیهای تلفن همراه دارای چنین قابلیتی هستند، بنابراین در حال حاضر این روشها نمیتوانند محدوده وسیعی از مشتریان را پوشش دهند. در مقابل، استفاده از برچسب ها یا کارتهای حافظه با قابلیت NFC  با اکثر گوشی های تلفن همراه امکانپذیر است.

از طرف دیگر باید توجه نمود که انتخاب هر یک از روشهای معرفی شده  برای پیاده سازی یک سیستم پرداخت سیار مبتنی بر فناوری NFC، میتواند تأثیر بسیار زیادی روی مدل کسب وکار مؤسسه مالی در این حوزه داشته باشد. به عنوان مثال، روش استفاده از سیم کارت گوشی وابستگی زیادی به اپراتور تلفن همراه دارد، در صورتی که روشهای استفاده از برچسب، کارت حافظه و روش نرم افزاری می توانند به صورت کاملا مستقل از اپراتور پیاده سازی شوند.یک نکته مهم در خصوص کارت های حافظه و برچسب های فعال،جدید بودن فناوری آنها می باشد که به عدم آزمایش گسترده آنها در سیستم های پرداخت الکترونیکی در مقیاس وسیع منجر شده است.با این حال، مؤسسات مالی در سطح جهان به تدریج در حال برپایی سیستم های پرداخت الکترونیکی آزمایشی مبتنی بر کارتهای حافظه و برچسب های فعال می باشند. در صورت موفق بودن نتایج این سیستم های آزمایشی، میتوان استفاده از کارت های حافظه و برچسب های فعال را به عنوان یکی از مطرح ترین روش های پیاده سازی سیستم های پرداخت سیار مبتنی بر فناوری NFC در آینده نزدیک به حساب آورد. بر اساس آنچه گفته شد، در صورتی که یک مؤسسه مالی قصد برپایی سیستم پرداخت الکترونیکی مبتنی بر فناوری NFC را داشته باشد، لازم است پیش از برپایی چنین سیستمی به حداقل نکات زیر توجه نماید:

−مؤسسه مالی باید کلیه پارامترهای مؤثر بر موفقیت یا عدم موفقیت مدل کسب وکار و روش پیاده سازی را شناسایی و بررسی نماید.

از جمله این پارامترها میتوان به فرهنگ عمومی و نیاز جامعه،زیرساخت های الکترونیکی و مخابراتی موجود و یا در حال توسعه،رقبای موجود و میزان تأثیرگذاری آنها، قوانین و مقررات ملی وبین المللی، راه حل ها و محصولات موجود و میزان در دسترس بودن آنها، ملاحظات مربوط به امنیت، ریسک های موجود و غیره اشاره کرد.

−مؤسسه مالی باید نقش و میزان مشارکت خود در سیستم را تعریف نماید، با توجه به این نکته که تا چه حد حاضر است از منابع موجود خود در این زمینه استفاده کند و تا چه میزان حاضر به سرمایه گذاری در این حوزه است. نهایتا، مؤسسه مالی باید مدل کسب وکار خود در این زمینه را مشخص نماید.

به گزارش گارتنرکه در ژوئن 2011 منتشر گردید، اشاره نمود که نتایج بررسی های این تحلیل، حاکی از این است که پذیرش عمومی فناوری NFC برای سیستم های پرداخت الکترونیکی حداقل به چهار سال زمان نیاز دارد..با این حال و با توجه به رشد استفاده از این فناوری و سرمایه گذاری وسیع مؤسسات مالی، شرکتهای ارائه دهنده سرویس های پرداخت، اپراتورها و تولیدکنندگان تلفن همراه و سیم کارت جهت استفاده از این فناوری در سیستم های پرداخت الکترونیکی، به نظر می رسد فناوری NFC یکی از مهم ترین فناوری های نوظهور برای سیستم های پرداخت الکترونیکی در آینده نزدیک باشد.

شهرام برون