زوپا (Zopa) قدیمی‏ترین شرکت دنیا در زمینه خدمات وام ‏دهی فرد به فرد (P2P)

عصر بانک؛زوپا (Zopa) قدیمی‏ ترین شرکت دنیا در زمینه خدمات وام ‏دهی فرد به فرد (P2P) و بزرگ‌ترین شرکت این صنعت در اروپا است که تاکنون بیش از یک میلیارد پوند وام داده است. زوپا در سال 2004 به دست گیلس اندروز و چهار تن از هم‏ قطارانش با ایده تشکیل «یک شرکت eBay برای پول» در لندن تاسیس شد و در سال 2005 به سهامی عام تبدیل شد. این شرکت یکی از اولین شرکت‌ها در گروه نوظهور خدمات فرد به فرد بود که با همه‏ گیر شدن اینترنت فعال شد. زوپا فعالیت خود را در ایتالیا، ژاپن و آمریکا هم گسترش داد که در هر یک از این کشورها، مدل متفاوتی را اجرا کرد، اما به‌دلیل محدودیت‏های قانونی و مدل‏های متفاوت مالی در این کشورها، در حال حاضر فعالیت‏های خارجی این شرکت متوقف شده است. زوپا هم‏اکنون 187 کارمند در دفتر لندن دارد.

گیلس اندروز، رئیس هیات‌مدیره و از موسسان زوپا دوست دارد همه بدانند که نام این شرکت مخفف Zone of Possible Agreement به معنی ناحیه توافق احتمالی (به قسمتی از مفاد قرارداد یا توافق‌نامه گفته می‏شود که احتمال به توافق رسیدن طرفین در آن به بیشترین حد می‏رسد و قدمی برای توافق‏ های بعدی است) است. جاناردانا، مدیرعامل زوپا می‏گوید: «پروفایل مشتریان ما را همواره افرادی شکل داده‏اند که می‏توانند از هر جای دیگری وام بگیرند و افرادی نیستند که از سوی بانک‏ها طرد شده باشند. با اینکه بازار وام ‏دهی به مصرف‏ کنندگان بسیار ناامن است، اما مدل کسب ‏وکار ما کاملا متفاوت است و ریسک سیستمیک ایجاد نمی‏کند.» جاناردانا می‏افزاید: «بیش از نیمی از پولی که در پلت‌فرم ما وام داده می‏شود توسط افرادی صورت می‏گیرد که بالای 55 سال سن دارند. اینها افرادی هستند که کمی سرمایه اضافی دارند و شاید نمی‏خواهند این پول را وارد بازار سهام کنند یا پس‏انداز نقدی زیادی داشته باشند.»

مدل کسب ‏وکار

روش کار این شرکت به این صورت است که افرادی که پول برای وام ‏دهی دارند و افرادی که احتیاج به وام گرفتن دارند را گرد هم می ‏آورد. افرادی که می‏خواهند با حداقل نرخ بهره وام بگیرند، به وام‏ دهندگانی که به دنبال بازدهی بهتری برای پول خود هستند، وصل می‏شوند. مشتریان زوپا می‏توانند «وام ‏دهنده» یا «وام‏ گیرنده» یا هر دو باشند. در حال حاضر 53 هزار وام ‏دهنده وجود دارند که از مبلغ 10 پوند تا یک میلیون پوند را به افرادی که ارزش اعتباری آنها تایید شده وام می‏دهند. یک فرد بالقوه که تقاضای وام داده از نظر ریسک بازپرداخت اقساط خود توسط آژانس مرجع اعتباری Equifax با درجه‏های A*، A، B، C، D و E رتبه‏ بندی می‏شود.همچنین یک گروه تشخیص به نام یانگ (Young) در ژوئیه 2008 معرفی شده تا به‌طور خاص دریافت‏ کنندگان وام بین 20تا 25 سال را که هنوز سوابق اعتباری مشخصی ندارند، بررسی کند. بعد از بررسی اعتباری اولیه، دریافت‏کنندگان وام چک‏ های کاملا پذیره‏ نویسی شده دریافت می‏کنند. 

شرایط بازپرداخت وام‏ ها بسیار انعطاف‏پذیر است و اگر در یک ماه از مبلغ تعیین شده پرداخت بیشتری صورت گیرد، در نهایت از کل مبلغ وام کاسته می‏شود. پول وام ‏دهندگان در کل مدتی که وام اعطا شده تضمین می‏‏شود و اگر شخصی بخواهد در شرایط خاص پول خود را پس بگیرد، با استفاده از سیستمی به نام Rapid Return، آن مبلغ به یک وام ‏دهنده دیگر منتقل می‏شود. میزان سود وام‏ها با الگوریتم ‏هایی بر اساس سوابق اعتباری دریافت‏ کنندگان وام تعیین می‏شود. وام ‏دهندگان 5 درصد برای وام‏ های بلندمدت و 8/ 3 درصد برای وام ‏های کوتاه‌مدت کمتر از سه سال، سود دریافت می‏کنند.

اگر فردی نتواند اقساط وام خود را پرداخت کند، بدهی او به‌طور طبیعی به یک آژانس جمع ‏آوری بدهی فروخته می‏شود. مشتریان مورد تایید زوپا نسبت به میانگین موجود در بریتانیا در حال حاضر پروفایل اعتباری بهتری دارند. از سال 2010 تا 2013 نرخ عدم پرداخت بدهی در این شرکت کمتر از 3/ 0درصد بوده است. زوپا در مه 2013 یک «صندوق تامین» (Safehuard) راه‏اندازی کرد که هر زمان شخصی نتوانست اقساط وام خود را به‏ موقع پرداخت کند، وارد عمل می‏شود.اگر شخص دریافت ‏کننده وام چهار ماه پیاپی وام خود را پرداخت نکند، بدهکار تلقی شده و پرداخت اقساط از این صندوق صورت می‏گیرد و در مورد آن شخص اقدامات قانونی لحاظ خواهد شد. این شرکت از مارس 2016 سه محصول جدید به نام‏های Zopa Access، Zopa Classic و Zopa Plus معرفی کرده که سطوح مختلف ریسک و دسترسی به وام را ارائه می‏دهند. درآمدزایی زوپا به‌عنوان یک شتاب ‏دهنده دریافت کارمزد از هر دو طرف است. زوپا در سال 2014 توانست به درآمد 5/ 11میلیون پوندی دست یابد که دو برابر مبلغ 4/ 5 میلیون پوندی یک‌سال پیش از آن بود. زوپا اکنون قصد دارد وارد عرصه بازار وام خودرو و نیز دیگر وام ‏‏های باضمانت شود.

عوامل موفقیت

کارشناسان چهار عامل ساده را در موفقیت زوپا موثر می‏دانند: محصولات نوآورانه، بازاریابی هدفمند، تبلیغات و اعتمادآفرینی بین وام‏ دهندگان و دریافت ‏کنندگان وام. مدل بازار نوآورانه زوپا از ابتدا به وام ‏دهندگان امکان داد طرح‌های مختلف را امتحان کنند تا بیشترین سود را به دست آورند. همچنین این شرکت محفلی ایجاد کرده بود که در آن وام ‏دهندگان و دریافت‏ کنندگان وام می‏توانستند سوالات خود را مطرح و در مورد شرایط وام بحث و گفت‏ وگو کنند. اجتماع آنلاینی که این شرکت ایجاد کرد نیز در نوع خود نوآورانه بود. اگر دیگر شرکت‌های P2P تنها بخواهند یک درس از زوپا یاد بگیرند، باید به بازاریابی هدفمند موثر آن اشاره کرد. یک شرکت نمی‏تواند پایگاه مشتری خودش را داشته باشد، وقتی هیچ‌کس از آن خبر ندارد.

/دنیای اقتصاد