چگونه با یک «شرکت دانش‌بنیان» پولدار شویم؟
عصر بانک؛ تولیدات علمی و فنی، برای کسانی از کودکی به باز و بسته کردن اسباب‌بازی‌های خود علاقه داشته‌اند، همیشه جذاب بوده است. نخبه‌هایی که مدام دوست دارند وسیله‌ای خلق کنند و از این اکتشاف و خلق جدید خود لذت می‌برند. اگر شما هم از آن دسته نخبه‌هایی هستید که دنبال جایی برای شکوفایی علمی و تکنولوژیک خود هستید، احتمالا «شرکتهای دانش‌بنیان» گزینه مناسبی برای شما هستند.
«هادی آگاهی» فوق لیسانس الکترونیک قدرت و مدیرعامل یکی از همین شرکتهای دانش‌بنیان است که با کمک دوستانش در کمتر از دو سال توانسته‌اند پنج محصول بین رشته‌ای تولید کنند. این فارغ‌التحصیل جوان دانشگاه علم و صنعت از زیر و بم چگونگی خلق یک شرکت دانش‌بنیان برای ما می گوید.
شرکتهای دانش‌بنیان تولیدی یا نوپا؟
«شرکتهای دانش‌بنیان شرکتهایی هستند که یک ایده علمی و پژوهشی را تجاری‌سازی می‌کنند». این ساده‌ترین تعریف برای این شرکت‌هاست. پس اگر به فکر ایجاد چنین شرکتهایی هستید، پیش از هر چیز باید یک ایده تجاری داشته باشید. البته شرکتهای دانش‌بیان به دو دسته تقسیم می‌شوند: شرکتهایی که محصولاتی تولید می‌کنند و شرکتهایی که تولیداتی ندارند و فقط یک ایده و ابتکار داشته و تازه می‌خواهند به مرحله تجاری‌سازی برسند. این شرکت ها که هنوز محصولی برای ارائه ندارند، اصطلاحا نوپا نامیده می‌شوند. اگر شما بخواهید شرکت دانش‌بنیان تولیدی تاسیس کنید، باید برای ثبت شرکت خود فاکتور فروش ببرید؛ یعنی کالایی تولید کرده و در بازار به فروش رسانده باشید. البته شرکتهای نوپا هم فقط در سه سال اول فعالیت خود می‌توانند نوپا باشند؛ یعنی تا سه سال می‌توانند تولید نداشته باشند.
چرا شرکتهای دانش‌بنیان؟
اصل ضرورت این شرکتها، به نیازهای تکنولوژیک کشور بستگی دارد. درواقع ریاست جمهوری لیستی درباره نیازهای تکنولوژیک کشور تهیه کرده و در آن تصریح کرده که کشور در رشته‌هایی مثل نانو، نفت و گاز و غیره نیاز نکنولوژیک دارد. اگر بتوانید محصولی در یکی از این رشته‌های خاص تولید کنید، محصول شما دانش‌بنیان به حساب می‌آید. حتی اگر محصول شما در آن زمینه‌های مشخص‌شده هم نباشد، می‌توانید درخواست برگزاری جلسه کنید که در این جلسه بررسی شود که این محصول دانش‌بنیان است یا خیر؟
مراحل ایجاد یک شرکت دانش‌بنیان
برای ایجاد یک شرکت دانش‌بنیان مثل هر شرکتی باید آن را به ثبت برسانید. بعد از اینکه شرکت ثبت شد، باید درخواستی برای ریاست‌جمهوری بفرستید و در این درخواست مشخصات کالای خود را کاملا بیان کنید. در چند سال اخیر اغلب روال اینگونه شده که برای گرفتن تاییدیه دانش‌بنیان بودن شرکت الزامی است، محصول قابل ارائه‌ای داشته باشید. قبلا روال به این شکل بود که فقط داشتن ایده کافی بود تا اینکه بعد از طی مراحل نوپایی به تولید برسند؛ درواقع نگاه بیشتر علمی بود. اما الان روال به گونه‌ای است از همان اول به تجاری بودن ایده شما نگاه می کنند و اینکه همین الان این ایده در بازار مشتری دارد یا نه؟ برای همین کسانی که ایده‌های غیرتجاری دارند، از همان اول رد می‌شود. البته این سخت‌گیری‌ها خیلی هم بی‌دلیل نیست؛ چراکه بسیاری به اسم شرکتهای دانش‌بنیان وارد کار می‌شوند تا فقط از وامها و تسهیلات آن بهره‌مند شوند! شما پس از اینکه شرکت خود را به صورت نوپا راه انداختید، می‌توانید از وام 300 میلیونی بهره‌مند شوید و اگر به تولید برسید، سقف و تعداد این وامها بیشتر خواهند شد.
چقدر سود می‌برید؟
کارهای تکنولوژیک معمولا دیربازده هستند؛ پس از همان اول به فکر تولید و سوددهی نباشید. بودجه شما در این کار از فروش محصولات و وامها تامین می‌شود؛ اما باید تا مرحله اتمام پروژه و فروش محصولات صبر کنید. شرکت‌داری کار پریسک و مشکلی است؛ بنابراین پیش از شروع هر کاری، این دو نکته را فراموش نکنید: اول اینکه مطمئن شوید محصول شما قابل تولید شدن است و در ثانی در بازار به فروش می‌رسد. دو الی سه ماه فقط ثبت شرکت از شما وقت می‌گیرد. زیاد بوده اند شرکتهای که با سرمایه های 300-200 میلیون تومانی کار خود را شروع کرده اند؛ اما پس از یک سال به بن‌بست خورده اند. بسیاری از این شرکتها چون قوانین مالیاتی را نمی دانند، بدهکار مالیاتی می شوند. بنابراین از قبل، اطلاعات خود را درباره امور شرکت داری تکمیل کنید. با دید شرکت داری وارد شوید و به این فکر کنید که همین الان ایده شما در بازار مشتری دارد یا خیر؟ فراموش نکنید، شرکت های دانش بنیان جای تحقیقات صرف نیستند؛ باید محصول داشته باشید.
درآمد این شرکت ها به عوامل زیادی بستگی دارد؛ اما در کل معمولا رقم کلی پروژه ها بالاست و چرخ معاش شما با آن می‌چرخد؛ اما وقتی پروژه به آخر می رسد، قیمت و درآمد آن مشخص می‌شود. مطمئن باشید در پروژه‌ها حداقل صددرصد خرج های خود را به راحتی درمی آورید. مثلا اگر 50 میلیون خرج کرده‌اید، به راحتی همان 50 میلیون تومان را درمی‌آورید. محصولات دانش بنیان این مزیت را دارند که ممکن است خرج چندانی برای شما نداشته باشد؛ اما با قیمت خوبی می‌توانید به فروش برسانید؛ چرا که دانشی که در محصول خود به کار گرفته‌اید، آن را ارزشمند می‌کند. با این مقدمه اگر بتوانید از وام هم در کار خود بهره مند شوید، از همان سال اول می توانید روی حقوق ماهیانه 2 الی 3 میلیون تومان حساب باز کنید.
شرکتهای دانش‌بنیان خاص بچه‌های فنی است
اگر واقعا به کارهای علمی، خلاقیت و تولید علاقه مند باشید، مطمئن باشید از این کار خسته نمی‌شوید. در این شغل احساس می کنید، کاری انجام می دهید که کمتر کسی پیش از شما آن را انجام داده است. درست مثل کسانی که از بین تعداد زیادی از افراد توانسته اند قله را فتح کنند! این حس خاص بودن این کار را روز به روز برای شما جذاب تر می کند. گذشته از آن حس تولید و خلاقیت، بسیار دلنشین است. البته مثل تمام کارهای تولیدی در کشور سختی های خودش را دارد. بیشتر افرادی که سراغ این کار می‌روند، نخبه‌های رشته‌های فنی و مهندسی هستند؛ اما بعید نیست تحصیلکرده‌های رشته های علوم انسانی هم با همکاری رشته های فنی بتوانند تولیدات بین رشته ای داشته باشند.