به کار بردن طلا در رونق اقتصادی، آری یا خیر؟
عصر بانک؛دکتر "خدابخشی" افزود: طی دو ماه اخیر دولت کشور هندوستان طرحی را به تصویب رسانده که از طلا به عنوان کالای سرمایه‌ای مولد استفاده کند و طلا را در پروسه تولید فعال و از نگهداری آن در گاوصندوق‌های منازل جلوگیری کند.
وی با بیان اینکه هندوستان نخستین واردکننده طلا در دنیاست و در عین حال جزء 10 تا 15 کشور برتر تولیدکننده طلاست، اظهار کرد: گاهی میزان تولیدات این کشور بیشتر از مصرف داخلی است بنابراین می‌تواند از این سیاست بهره بگیرد.
رتبه پنجاهم کشور در تولید طلا
وی با اشاره به رتبه پنجاهم کشور در تولید طلا در دنیا، تصریح کرد: کشور بهتر است به جای روی آوردن به بازار طلا یا فراهم آوردن زمینه به‌کارگیری طلا در اقتصاد، گسترش تولید در بخش‌های توانمند و توسعه صادرات را در دستور کار قرار دهد و از این طریق ارزآوری داشته باشد.
وی با بیان اینکه بعید می‌دانم دولت این راه را در اولویت امور برای ارزآوری قرار دهد، اظهار کرد: حتی اگر از طلا برای افزایش ارز استفاده شود باید با احتیاط این کار صورت گیرد به طوریکه در ابتدا باید حجم طلای بازار برآورد شود و بدانیم میزان تولید و بهره‌برداری از 6-5 معدن فعال موجود در کشور در چه حد است تا حجم طلا را افزایش دهد و بازدهی این کار را تضمین کند البته هر روز معادن جدیدی در کشور کشف می‌شود و باید سال‌ها منتظر تحقق این مهم باشیم.
خدابخشی با اشاره به نقش و وضعیت طلا در اقتصاد کشور عنوان کرد: طلا در کشورهای مختلف به عنوان پشتوانه و ذخیره ارزی مورد توجه بوده و ارزشمند است اما با توجه به اینکه کشور تولیدکننده طلا نیست و واردکننده است به طور قطع هزینه پرداخت واردات را می‌پردازیم.
واردات طلا به دو انگیزه
وی افزود: طلا به دو انگیزه وارد کشور می‌شود و مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ یکی تقاضای عمومی مردم و دیگری بانک مرکزی طلا را به عنوان پشتوانه پولی و ذخیره ارزی نگهداری می‌کند.
وی با بیان اینکه بانک مرکزی از طلا در جهت پیشبرد سیاست‌های پولی استفاده می‌کند، ادامه داد: گاهی نیاز می‌شود بانک با استفاده از عرضه و تقاضای طلا، سیاست‌های انقباضی و انبساطی در بازار ایجاد کند که عمدتا استفاده طلاست.
وی با اشاره به اینکه مردم هم طلا را به عنوان کالایی که برای زیورآلات و هدیه نیاز دارند و مطلوبیت دارد، مورد استفاده قرار می‌دهند، تصریح کرد: اینکه بخواهیم از طلا در رونق اقتصادی کشور استفاده کنیم باید تولیدکننده باشیم تا بتوانیم از آن در جهت پیشرفت کار استفاده کنیم.
دکتر بخشی‌زاده با بیان اینکه طلا کالای اقتصادی بوده و در جوامع خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرد و تقریبا تقاضای آن در تمام کشورها و از سوی مردم وجود دارد، اظهار کرد: این تقاضایی که از طرف بانک یا اقتصاد کشور و مردم برای طلا می‌شود تحت تاثیر یارانه‌های واقعی اقتصادی قرار دارد و گاهی شرایط کنونی است که می‌تواند تعیین کند سرمایه‌گذاری در این زمینه صورت گیرد تا نه؟
وی با بیان اینکه شرایط اقتصادی کشور خاص است، افزود: در حال حاضر نمی‌توانیم برای به‌کارگیری طلا برای رونق اقتصاد کشور با توجه به اینکه تولیدکننده طلا نبوده و واردکننده هستیم، اظهارنظر کنیم چرا که تولید طلا در کشور زیر سه تا چهار تن است و مصرف داخلی را هم جواب نمی‌دهد.
سهم اندک ایجاد تحول با به‌کارگیری طلا در اقتصاد
وی ادامه داد: اینکه بخواهیم طلا را در اقتصاد به کار ببریم سهم اندکی در ایجاد تحویل دارد البته اگر سطح بالای تولید را داشتیم، به راحتی می‌توانستیم از طلا بهتر در سیاست‌ها استفاده کنیم و آن را در منفعت اقتصادی به عنوان کالای مولد افزایش دهیم اما میزان تولید جوابگو نیست.
وی خاطرنشان کرد: طلا تحت تاثیر عواملی چون قیمت جهانی نفت و کسری بودجه دولت‌هاست به طوریکه عملا با توجه به اینکه به ویژه امسال کاهش شدید قیمت نفت را داریم، سال آینده با کسری بودجه مواجه خواهیم بود بنابراین کاهش پشتوانه‌ها و ذخیره‌های ارزی را داریم و دولت مجبور است برای جایگزین و پر کردن ذخیره مجددا طلا وارد کند و به عبارتی خریدار طلا باشد.
وی با بیان اینکه افزایش تقاضای طلا موجبات گرانی آن را فراهم می‌کند، تصریح کرد: قیمت جهانی طلا تحت تاثیر عوامل دیگری در اقتصاد است البته شاید بین قیمت داخلی و جهانی تفاوت وجود داشته باشد اما قیمت از قیمت جهانی تبعیت می‌کند.
قاچاق طلا به علت کاهش قیمت در کشور
خدابخشی افزود: سال گذشته قیمت جهانی طلا افزایش داشت اما مسیر قیمت در کشور متفاوت و عکس قیمت جهانی بود به طوریکه قیمت جهانی افزایش یافت و در کشور کاهش یا حداقل ثابت بود، به همین علت قاچاق طلا را به همراه داشت و سودجویان با توجه به این مسئله که قیمت طلا در کشور کاهش یافته، آن را به صورت قاچاق صادر می‌کردند و با قیمت اندک به فروش می‌رسانند که این امر موجب کاهش طلای کشور شد.
وی با بیان اینکه برای پر کردن پشتوانه‌های ارزی کشور نیازمند تقویت ذخیره ارزی هستیم، ادامه داد: عمده‌ترین راه برای تقویت ذخیره ارزی، طلا و ارز است یا باید تولید را افزایش دهیم به طوریکه این امر موجب افزایش رونق اقتصادی شده و به صادرات و وارد شدن ارز منتج می‌شود.
طلا جایگزین ارز و دلار
وی اضافه کرد: راه دیگر این است که با توجه به شرایط قیمت جهانی ارز و کاهش آن بهتر است برای تامین ذخیره ارزی کشور طلا را جایگزین ارز و دلار کنیم.
وی یادآور شد: اگر رشد تولید را در کشور صفر در نظر بگیریم و عملا صادرات ارزی منفی باشد و با توجه به اینکه با حداقل قیمت نفت با تعداد منفی صادرات مواجهیم، این بدان معناست که صادراتی نداریم که ارز وارد شود بنابراین دولت باید جلوی واردات را به ترفندهای مختلف بگیرید که ممکن است افزایش نرخ ارز را هم داشته باشیم و تشدید شود.
تاثیر لغو تحریم‌ها در قیمت طلا
وی در بخش دیگری در خصوص لغو تحریم‌ها گفت: با این کار افزایش یا کاهش قیمت طلا به دو صورت است؛ قسمتی از دلایل جهانی است و به نوسانات قیمت‌ها برمی‌گردد و برخی دلایل داخلی است که در اقتصاد ما وجود دارد.
وی عنوان کرد: انتظارات مردم از اینکه آینده طلا چه می‌شود و سایر سرمایه‌گذاری‌ها و دارایی‌های مولد خیلی مهم است؛ مردم اگر اطمینان پیدا کنند سرمایه‌گذاری در بازار از خرید طلا بازدهی بیشتری دارد حتما به این سمت سوق می‌یابند.
خرید طلا یا پذیرش ریسک سرمایه‌گذاری؟
به گفته خدابخشی، مردم طلا را به عنوان یک دارایی و ثروت وارداتی با درجه نقدینگی بالا می‌دانند که خرید آن به صرفه‌تر است تا اینکه سرمایه‌شان را با ریسک وارد بازاری کنند که مشخص نیست چه چیزی جلوی رویش قرار دارد بنابراین به نگهداری طلا روی می‌آورند تا بازدهی داشته باشد البته زمانی‌که نوسانات به ثبات برسد این کار را نمی‌کنند.
وی ادامه داد: افزایش قیمت طلا منجر به ترغیب مردم برای خرید و سرمایه‌گذاری می‌شود اما زمانی‌که قیمت‌ها به ثبات برسد دیگر بر روی طلا به عنوان کالای سرمایه‌ای حساب نمی‌کنند.
اجرای برجام و تغییرات هیجانی در بازار طلا
این اقتصاددان اظهار کرد: با توجه به اینکه انتظارات مردم تکراری و خنثی شده است، بلافاصله بعد از اجرای برجام هم اتفاقات و تغییرات جزئی و هیجانی ممکن است به وجود آید و در بازار شوک کوتاه ایجاد کند بنابراین باید دید سایر پارامترهای اقتصادی مسیر را به کجا می‌رساند چرا که این تغییرات سریع فروکش می‌کند.
ایجاد زمینه سرمایه‌گذاری نیازمند سازوکار واقعی است نه مصنوعی!
وی تصریح کرد: زمانی‌که ثبات بازار ارز و طلا به تصویب رسید، مردم به صورت عقلایی و اقتصادی برای سرمایه‌گذاری بر روی طلا یا بخش‌های مولد اقتصادی فکر می‌کنند که ایجاد زمینه سرمایه‌گذاری پربازده و تضمینی برای به حقیقت بپوستن انتظارات مردم زمان‌بر است و با گذشت زمان به حقیقت می‌رسد که نیازمند سازو کار واقعی است نه مصنوعی!
وی عنوان کرد: با ترفندهای سیاسی و یا سازوکارهای فعال مصنوعی نمی‌توان اعتمادسازی کرد بلکه باید پایه‌های اقتصادی و زمینه‌ها را به گونه‌ای مهیا ساخت که مردم برای سرمایه‌گذاری همچون سال‌های گذشته بلاتکلیف نباشند البته به علت عدم‌حمایت دولت در خصوص پرداخت یارانه‌های بخش تولید سرمایه‌گذاری در این بخش وجود ندارد و اگر وضع به همین منوال ادامه یابد سرمایه‌گذار در جایی سرمایه‌گذاری می‌کند که راحت‌تر به سوددهی برسد.
کاهش نرخ بهره بانکی و تاثیر آن در بازار
این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: اگر در بخش کلان نگاه کنیم، کاهش نرخ بهره بانکی می‌تواند در قسمتی از بازار تاثیرگذار باشد به طوریکه مردم به سمت بازار‌هایی سوق می‌یابند که کار کم‌ریسک‌تری به دنبال دارد و قسمتی را هم باید منتظر باشیم ببینیم سازوکار سیاسی و اقتصادی به چه مسیری سوق داده می‌شود و آیا ثبات اقتصادی حاکم می‌شود بنابراین تا زمانی‌که نباشد مردم نمی‌توانند تصمیم‌گیری کنند و قدرت ریسک‌پذیری تا یکی دو سال آینده پایین است.
وی یادآور شد: باید سازوکار بخش‌های مولد اقتصادی آماده و ثبت‌شده باشد تا مشارکت و رونق به بخش اقتصادی داده شود.
/ایسنا