مراحل اجرایی استفاده از خطوط اعتباری اعطایی بانک توسعه صادرات ایران

اعتبار خریدار

الف- تعریف و اهداف اعطای تسهیلات اعتبار خریدار

روش غالب مورد استفاده در این بانک اعتبار فروشنده بوده است لیکن با ابلاغ آیین نامه تأمین مالی صادرات مصوب شورای محترم پول و اعتبار در اواخر سال 1379 ، اعطای اعتبار خریدار به عنوان یکی از روشهای نوین و منحصر بفرد تأمین مالی صادرات در دستور کار این بانک بعنوان یک بانک تخصصی در امر صادرات قرار گرفت.

اعطای اعتبار خریدار یکی از ابزارهای موثر توسعه صادرات در دنیای امروز مطرح می‌باشد. کشورهای توسعه یافته به طور موفقیت آمیزی از این ابزار استفاده نموده و در بازار های جهان حضور و نفوذ پیدا کرده اند.

تعریف:  " اعطای تسهیلات به خریدار به منظور پرداخت وجه کالا یا خدمات به فروشنده و بازپرداخت اصل و سود توسط خریدار در سررسید(های) مقرر مطابق با شرایط و مفاد قرارداد تامین مالی "

هدف از اعطای اعتبار خریدار افزایش توان رقابت صادرکنندگان در بازار کشورهای هدف، ایجاد امنیت مالی و همچنین تعدیل ریسک‌های سیاسی و اقتصادی صادرکنندگان با کشورهای خارجی می‌باشد.

برخلاف اعتبار فروشنده، هزینه‌های تسهیلات در قرارداد تامین مالی لحاظ می گردد و فروشنده / پیمانکار ایرانی قیمت قرارداد تجاری خود را بر اساس فروش نقدی تعیین می‌نماید.

ب- وجوه تمایز تسهیلات اعتبار خریدار با سایر تسهیلات

1-      این تسهیلات معمولا" تحت پوشش بیمه‌ای صندوق ضمانت صادرات ایران اعطاء می‌گردد و در صورت قصور طرف خارجی در بازپرداخت تسهیلات خسارت مربوطه از صندوق ضمانت صادرات ایران دریافت می‌گردد.

2- قالب و قرارداد تسهیلات مذکور ممکن است با عقود و قالبهای داخلی تسهیلات (اعم مشارکتی و مبادله ای) متفاوت باشد. شایان ذکر است می توان از قالبهای عقود اسلامی در انعقاد قرارداد با کشورهای اسلامی استفاده نمود.

3- تسهیلات اعتبار خریدار با توجه به سیاست حمایتی این بانک و در راستای هدف توسعه صادرات منحصرا" توسط این بانک درکشور اعطاء می‌گردد.

4- عملیات اجرایی ایجاد و ایفای تعهدات بین المللی کشور در خصوص تامین مالی (خصوصا" در قبال دولتهای خارجی) در قالب اعتبار خریدار انجام می‌شود.

5- این نوع تسهیلات ابزار بسیار موثری جهت افزایش صادرات می‌باشد

ج- ضوابط عمومی:

–         مراحل اولیه اعطاء خط اعتباری:

ارائه تاییدیه در خصوص ایرانی بودن حداقل 60% ارزش کالا یا طرح صادراتی توسط وزارت­خانه ذی­ربط (در مورد کالا) و یا کمیته موضوع ماده 19 مستقر در سازمان توسعه تجارت ایران (در مورد طرح).
تصویب در ارکان اعتباری بانک توسعه صادرات ایران.
تایید توجیه­پذیری فنی، مالی و اقتصادی طرح صادراتی.
تایید توانمندی صادرکننده/ پیمانکار ایرانی.

افتتاح حساب ریالی و ارزی نزد یکی از شعب بانک توسعه صادرات ایران.

پرداخت هزینه کارشناسی توسط فروشنده/پیمانکار حسب تعرفه های مصوب.

اخذ پوشش صندوق ضمانت صادرات ایران یا موسسات بیمه‌ای معتبر بین­ المللی.

–         درصد تامین مالی:

کوتاه­مدت (تا 2 سال): تا 100 درصد مبلغ موضوع قرارداد،

میان­مدت (تا 5 سال): تا 85 درصد ارزش سیاهه تجاری موضوع قرارداد در مقابل:

ü       ارایه اسناد مطابق شرایط اعتبار اسنادی،

ü       ارایه اسناد در قالب بروات و اسناد وصولی،

–         دوره استفاده از تسهیلات اعتبار خریدار:

کالای مصرفی: حداکثر شش ماه،

کالای سرمایه­ای و یا طرح سرمایه­گذاری: حداکثر سه سال،

–         دوره  بازپرداخت:

کالاهای مصرفی: حداکثر دو سال از تاریخ پرداخت وجه به صادرکننده،

کالای سرمایه­ای یا طرح: حداکثر پنج سال از تاریخ حمل و یا اتمام طرح،

–         تضمین­های مورد نیاز:

تضمین بانکی مورد قبول (Bank Guarantee)

تضمین دولتی (Sovereign Guarantee)

تضمین شرکتی (‍Corporate Guarantee)

–         نرخ سود:

نرخ شناور: لایبور(Libor)/یوریبور (Euribor) به اضافه درصدی به­عنوان حاشیه سود.

نرخ ثابت: CIRR به اضافه درصدی به­عنوان حاشیه سود.

حاشیه سود (Mark-up): بر اساس نوع تضمین، نوع کالا و یا طرح صادارتی، مدت و سایر عوامل مربوطه تعیین می­گردد.

–         هزینه‌ها:

هزینه تعهد (Commitment Fee): برای اعتبارات میان­مدت، نسبت به مانده استفاده نشده تسهیلات اخذ می‌گردد.

هزینه مدیریت (Management Fee): نسبت به کل مبلغ تسهیلات در ابتدای دوره برای یکبار اخذ می‌شود. (برای اعتبارات میان­مدت)

حق بیمه صندوق ضمانت صادرات ایران: بر اساس مدت اعتبار، نوع تضمین و ریسکهای تجاری و سیاسی تعیین می­گردد.

د- مراحل اجرایی اعطای اعتبار خریدار

      اعطای تسهیلات به خریداران یا کارفرمایان خارجی جهت خرید کالا و خدمات ایرانی در چارچوب قرارداد تامین مالی را اعتبار خریدار می‌نامند. برخلاف اعتبار فروشنده، هزینه‌های تسهیلات در قرارداد تامین مالی لحاظ می گردد و فروشنده / پیمانکار ایرانی قیمت قرارداد تجاری خود را بر اساس فروش نقدی تعیین می‌نماید.

اعتبار خریدار به دو روش اعطاء می­شود:

1- طرح یا پروژه به صورت موردی:

– قرارداد تامین مالی برای یک پروژه و یا طرح مشخص منعقد می‌گردد.

مراحل اجرایی اعطای اعتبار خریدار به­صورت پروژه­ای (موردی):

– توافق اولیه فروشنده/ پیمانکار ایرانی با خریدار/ کارفرمای خارجی در مورد قیمت، نوع، مقدار، نحوه پرداخت و سایر موارد مربوط به قرارداد،

– ارایه درخواست فروشنده/پیمانکار ایرانی به بانک توسعه صادرات ایران،

– تصویب (یا رد) درخواست متقاضی در ارکان اعتباری بانک توسعه صادرات ایران و متعاقباً در ارکان عالیه بانک،

– ابلاغ شرایط تامین مالی و مدارک مورد نیاز به فروشنده/پیمانکار ایرانی و خریدار/کارفرمای خارجی،

– مذاکره و رایزنی با طرف خارجی و نهایی نمودن شرایط تامین مالی،

– امضای قرارداد تامین مالی بین بانک توسعه صادرات ایران و طرف خارجی،

– اخذ پوشش بیمه‌ای از صندوق ضمانت صادرات ایران (در صورت لزوم)،

– ارایه مدارک و پرداخت وجوه مورد نیاز به عنوان پیش شرط جهت اجرایی شدن قرارداد تامین مالی توسط طرف خارجی،

– ارسال کالا و ارایه خدمات توسط فروشنده/پیمانکار ایرانی،

– ارایه اسناد مطابق با شرایط و مفاد قرارداد تامین مالی توسط فروشنده/ پیمانکار ایرانی به بانک توسـعه صادرات ایران جهت ارسال به طرف خارجی،

– انطباق اسناد با شرایط و مفاد قرارداد تأمین مالی و ارائه تأییدیه مبنی بر تعهد پرداخت وجه در سررسید یا سررسیدهای مقـرر توسط طرف خارجی،

– پرداخت وجه به فروشنده/پیمانکار ایرانی توسط بانک توسعه صادرات ایران از طرف خریدار/ کارفرمای خارجی یا بانک خریدار،

– بازپرداخت تسهیلات (اصل و سود) در سررسید یا سررسیدهای مقرر توسط تسهیلات گیرنده خارجی،

2-     در قالب خط اعتباری اعتبار خریدار:

     به­منظور ارتقای روابط بانکی با بانکهای خارجی و همچنین تسهیل در روند تامین مالی در قالب اعتبار خریدار،‌ بانک توسعه صادرات ایران اقدام به اعطای خطوط اعتباری به بانکهای خارجی می‌نماید. بدین ترتیب خطوط مذکور برای تامین مالی صادرات کالا و خدمات فنی و مهندسی ایرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در این حالت قرارداد تامین مالی به­صورت عام منعقد و در قالب آن، به طرحهای صادراتی متعددی بصورت خاص اعتبار اعطا می‌شود.

مراحل اجرایی استفاده از خطوط اعتباری اعطایی بانک توسعه صادرات ایران:

– توافق اولیه فروشنده/پیمانکار ایرانی با خریدار/کارفرمای خارجی در مورد قیمت، نوع، نحوه پرداخت، مقدار و سایر موارد مربوط به قرارداد،

– ارایه درخواست خریدار/کارفرمای خارجی به بانک طرف قرارداد بانک توسعه صادرات ایران،

– ارسال درخواست توسط بانک طرف قرارداد، به بانک توسعه صادرات ایران،

– ارایه درخواست و قرارداد تجاری توسط فروشنده/پیمانکار ایرانی به بانک توسعه صادرات ایران،

– تصویب (یا رد) درخواست در ارکان اعتباری بانک توسعه صادرات ایران،

– ابلاغ شرایط تامین مالی و مدارک مورد نیاز به فروشنده/ پیمانکار ایرانی،

– اعلام قبولی و یا عدم قبولی به بانک طرف قرارداد توسط بانک توسعه صادرات ایران،

– اخذ پوشش بیمه‌ای از صندوق ضمانت صادرات ایران (در صورت لزوم)،

– ارایه مدارک و پرداخت وجوه مورد نیاز جهت اجرایی شدن قرارداد تامین مالی توسط طرف خارجی،

– ارسال کالا و ارایه خدمات توسط فروشنده/پیمانکار ایرانی،

– ارایه اسناد مطابق با شرایط قرارداد تامین مالی توسط فروشنده/پیمانکار ایرانی به بانک توسعه صادرات ایران جهت ارسال به  طرف خارجی،

– انطباق اسناد با شرایط قرارداد تامین مالی و ارایه تاییدیه مبنی بر تعهد پرداخت وجه در سررسید(های) مقرر توسط طرف خارجی،

– پرداخت وجه به فروشنده/ پیمانکار ایرانی توسط بانک توسعه صادرات ایران از طرف خریدار/ کارفرمای خارجی یا بانک ایشان،

– بازپرداخت تسهیلات در سررسید یا سررسیدهای مقرر توسط طرف خارجی،

/سایت بانک توسعه صادرات