همه چیز درباره فین تک ها و انواع آنها
مترجم: نسرین مهرعلیان
فناوری های مالی که این روزها بیشــتر با نام فین تک شــناخته می شوند، کســب و کارهایی هستند که ســرویس های مالی را با بهره گیری از نرم افزارها و فناوری مدرن فراهم می کنند. به عبارتی فین تک ها به اپلیکیشن ها، پروسه ها، محصولات یا مدل های کسب وکار در حوزه مالی گفته می شود.
همه چیز درباره فین تک
طبقه بندی حوزه فعالیت
حوزه فعالیت فین تک ها می تواند طبق پنج معیار زیر طبقه بندی شود:
1 . صنعت: بخش های بانکداری و بیمه به عنوان بخش های بالقوه در این حوزه شناســایی شــده اند. راه حل های ویژه صنعت بیمه با عنوانInsurTech شناخته می شوند که در ادامه توضیح خواهم داد.
2. فرآیند: راه حل های مبتنی بر فرآیندهای کســب وکارهای پشــتیبان مالی مانند اطلاعات مالی، پرداخت، سرمایه گذاری،تامین مالی.
3. گروه مشــتریان: مشتریان هدف در حوزه بانکی شامل: خرد، شــخصی، شرکتی و در حوزه مالی شامل بیمه عمر و سایر بیمه ها.
4. نوع تعامل: تعامل میتواند از نوع ,C2C B2Bیا B2C باشد.
5. . موقعیت بازار: راه حل ها می تواند با توجه به موقعیت بازار متفاوت باشد. برای مثال، فراهم کردن سرویس های مکمل مانند سیستم های مدیریت مالِی شخصی یا راه حل های رقابتی مانند وام دادن نظیر به نظیر.
این تقسیم بندی در جدول ذیل مشخص شده است:
روند تغییرات
سرمایه گذاری های جهانی در حوزه فناوری های مالی از 930 میلیون دلار در سال 2008 به 12 میلیارد دلار در سال 2014 افزایش یافته است.
در اروپا، در ســال 2014 مبلغ 1.5 میلیارد دلار در شرکت های فین تک سرمایه گذاری شــده است که مبلغ 539 میلیون دلار بــه فین تک های لندن اختصاص دارد. بعد از لندن اســتکهلم دومین شــهر بزرگ اروپا در سرمایه گذاری این حوزه در 10 سال اخیر بوده است.
سرمایه گذاری های جهانی در حوزه فین تک ها همچنان در حال افزایش است. سرمایه گذاری در سال 2015 مبلغ 19 میلیــارد دلار و تا نیمه اوت ســال 2016 به مبلغ 15 میلیون دلار بوده است.
ایالات متحده، اروپا و منطقه آسیا ـ اقیانوسیه بالاترین سرمایه گذاری در این حوزه را داشته اند. مراجع قانون گذار حضور شتاب دهنده هایی را در این حوزه ترتیب دادند. زیرا فین تک در زمره شرکت هایی هستند که ایده های نوآورانه ای در کســب وکارها ارائه می دهند. همچنین سرمایه گذاری یا خرید آنها، خریدار را از فواید پیشرو بودن بهره مند می کند.
حوزه جغرافیایی شــرکت های فین تک در سال های اخیر تغییر کرده اســت. همان طور که پیش تر اشاره شده بالاترین سرمایه گذاری ها در این صنعت تا سال 2014 در شهر لندن بوده اســت.ولی در سال 2016 بالاترین سهم سرمایه گذاری ها را کشور چین کسب کرده است.
نکتــه دیگر این که منابــع تامین مالــی در صنعت فین تک طی ســال های اخیر تغییر کرده اســت. پیشتر سرمایه گذاری خطرپذیر اصلی ترین شیوه تامین مالی در این صنعت بود، ولی در نیمه نخست سال 2016 بیشترین حجم سرمایه گذاری از سوی سرمایه گذاران شخصی بوده است. رشــد انفجارگونه سرمایه گذاری های صنعت فین تک در سال 2016 به توسعه محصولات جدیدی منجر شده اســت که راه و روش برخورد مشتریان با بانک هایشان را تحت تاثیر قرار داده است.
در صنعــت فین تک 5 روند رایــج وجود دارد که در ادامه به تفصیل به آنها می پردازیم:
صنعت بانکداری
بســیاری از بانک های تجاری علاوه بر بانکداری الکترونیکی هنوز بر افتتاح شعب جدیــد و نصب دســتگاه های خودپرداز بــرای ارائه سرویس های بهتر تاکید دارند. اما بانک های مجازی که درسال 2008 در ایالات متحده افتتاح شدند، گروه جدیدی از بازیگران در صنعت بانکداری هستند که طی سال های اخیر وارد بازی شــده اند. نمونه موفق این بانک ها عبارتند از Fidor و Monzo، Tandem، N26 در اروپا و B1NK در قزاقستان.
این بانک ها نســبت بــه بازیگــران قدیمی تر، منافع بســیار بیشــتری برای ذینفعان دارند، ماننــد رهایی از محدودیت های فناوری و هزینه افتتاح شــعبه. در نتیجه می توانند نرخ ســود بالاتر روی ســپرده ها یا نرخ پایین تر تسهیلات را به مشــتریان خود پیشنهاد دهند. همچنین در ارائه ســرویس هایی که نیازهای مشــتریان را برآورده می کننــد چابک تر هســتند. اما این بانک هــای جدید با چالش هایی مانند جذب مشــتریان مواجه هســتند، زیرا مشــتریان در اینکه بانک های معروف خود را ترک کنند تردیــد دارند. به همین دلیل در حال حاضر نمی توان این بانک ها را تهدید جدی برای بانک های سنتی شناخت.
سرمایه گذاری و سهام
ابزارهــای مشــاوره ای بــه ســرعت به بزرگتریــن تحول آفرینان بازار سهام و ســرمایه گذاری تبدیل شده اند. هوش تجاری پیش بینی می کند ابزارهای مشاوره ای در سال 2020 مجموعا 8 تریلیون دلار را در سراسر جهان مدیریت خواهند کرد.
ابزارهای مشــاوره ای به سه نوع دسته بندی می شوند ولی همه آنها یک هدف واحد دارند. شــرکت های مستقل مانند Bettermen(معروفترین در ایــالات متحده) از الگوریتم هایــی برای توصیه ســهام و مدیریت پورتفولیو اســتفاده می کند. این نوع شــرکت ها معمولا مشــتریان روزانه ای را هدف قرار می دهند که ســرمایه گذاران عمده نیستند و در نتیجه کارمزدهای آن ناچیز است. دسته دوم، ابزارهای مشاوره ای ترکیبی، از تکنیک های برنامه ریزی شــده همراه بــا توصیه های مــوردی برای مشتریان استفاده می کنند. شــرکت های قدیمی تر مانند Vanguard’s Personal Advisor معمــولا محصــولات اینچنینی را برای سرمایه گذاران موجود استفاده می کنند. و درن هایت، دسته سوم، شرکت های مستقل پیشرفته ای هســتند که از الگوریتم های پیشــرفته تری برای خلق و مدیریت پورتفولیو ها استفاده می کنند. شرکت هایی مانند Scalable Capital از این مدل ها برای ســرمایه گذاران ثروتمند استفاده می کنند.
صنعت بیمه
فین تک های بیمه ای اخیــرا رونق پیدا کرده اند، زیرا صنعت بیمه نسبت به سایر خدمات مالی برای مدرن شدن تحت فشار نبوده است ولی نیاز به سرمایه و وجود قوانین و مقررات پیچیده موجب کندی این روند شده است. امــا از آنجا که این موانع در حال برداشــته شــدن هســتند، فین تک های بیمه ای فرصــت خوبی در اختیار خواهند داشت. از سال 2014 تا 2015 سرمایه گذاری های کارآفرینانه در این حوزه 225 درصد رشــد داشته و این بخش را به یکی از فعال ترین بخش ها در حوزه فین تک ها تبدیل کرده است.
فین تک های بیمه ای به دو گروه تقســیم می شــوند: . تحول آفرین ها و توانمند ســاز . تحول آفریــن به شــیوه غیرســنتی بیمه نامــه خودشــان را صــادر می کننــد. ایــن شــرکت ها توانایی ایــن را دارنــد که بــازار را از دســت بازیگــران قدیمی خــارج کنند. به عنــوان مثال ، Zhong An اولین شــرکت بیمه دیجیتالی چین است که از ســال 2013 تاکنــون 630 میلیون بیمه نامه صادر کرده است.
در حالی که توانمندســازها، با همکاری شرکت های قدیمی بیمه تلاش می کنند عملیات سنتی را بهینه کرده و به شــر کت های قدیمی بیمه کمک کننــد از کانال های جدید به مشتریان سرویس دهند.
خدمات بازارهای مالی و ارز
زمانــی که در خصوص مفاهیــم ارز، بازار و فین تک صحبت می کنیم،باید عبارت Blockchain را همواره در نظر داشته باشیم. این فناوری که بیشتر از همه برای خلق و قدرت بخشــیدن به بیت کوین و سایر ارزهای رمزپایه اســت، به دلیل توانایی خاص خود در ســاده کردن موثر فرآیندها، درمیان شــرکت های مالی محبوبیت خاصی به دست آورده اســت. طبق پیش بینی شرکت Blockchain Santander می تواند هزینه فین تک ها را تا سال 2022 سالانه به میزان 20 میلیارد دلار کاهش دهد. فین تک هایی که بر روی Blockchain تمرکز دارند توانســته اند حجم زیادی از سرمایه هارا جذب کنند و بازیگران قدیمی تر باید فناوری دفتر کل مشترک را تجربه کنند.
در ابتــدا بیت کویــن و ارزهــای رمزپایــه هم تراز آن در مرکــز توجه بودند ولی در ادامه توجه به ســمت استارت آپ ها Blockchain جلــب شــد، زیــرا ایــن استارتاپ ها برای سرویس های مالی بسیار جذاب تر بودند. Blockchain می تواننــد تراکنش ها را به صورت خودکار و با ســرعتی بالا انجام دهند، چندین کپی از دفتر کل به صورت همزمان تولیــد کنند و امنیت تراکنش ها را بالاتر ببرند.
صنعت پرداخت
شرکت های فین تکی که در حوزه پرداخت متخصص بودند، از آن دســته ای هستند که اولین سرمایه گذاری ها را جذب کردند و مشــتریان بســیاری محصولات آنها را پذیرفتنــد. بخــش پرداخت از ســایر حوزه های فین تک بســیار بالغ تر است و تعداد کمی از شــرکت ها بازار را در دســت دارند. برای مثال Paypal بــه صورت بلامنازع در راس شــرکت های پراخت آنلاین در اروپا و ایالات متحده است در حالی که Alipayو Wechat در راس بازار چین قرار دارند. بخش B2B هنوز به همه پتانســیل های خود نرسیده اســت و هنوز فرصت های بســیار زیادی در این قسمت وجود دارد.
با بررسی روند موجود در حوزه فین تک، بهتر است بر این مسئله واقف باشیم که در حال حاضر بزرگترین مانع برای فعالیت فین تک ها در حوزه سرویس های مالی در ایران، نقص قوانین است که این شرکت ها در حال حاضر در قالب استارت آپ ها ناچارند با طرق مختف مانند همکاری با سایر نهادهای مالی بر این چالش فائق آیند.
*رئیس اداه توسعه عملیات بانکی راه دور بانک خاورمیانه