بیت‌کوین، سیاست‌های نادرست و «برق مجازی»
عصر بانک؛می‌دانیم که به خاطر حجم برقی که پردازشگر رایانه برای حل مساله رمزنگاری مصرف خواهد کرد استخراج بیت‌کوین انرژی‌بر است . به همین خاطر هم استخراج آن در کشورهایی که قیمت برق در آن‌ها بالا است به صرفه نیست و سود خاصی ندارد. این مشاهده پدیده عجیبی نیست، چون ورود به این بازار آزاد است و شهود مبانی اقتصاد به ما می‌گوید که نهایتا هزینه نهایی تولید و قیمت باید نزدیک هم باشند.
در این رابطه پادکست معروف EconTalk هفته قبل گفت و گویی در مورد روی وضعیت بحرانی اقتصاد ونزوئلا داشت و بخشی هم به موضوع استخراج بیت‌کوین اشاره داشت. برق در این کشور تقریبا مجانی است و در نتیجه تولید بیت‌کوین اقتصادی است. البته اقتصادی که می‌گوییم از منظر منافع فردی و به خاطر قیمت‌گذاری نادرست است و نه از منظر تحلیل هزینه فایده بر اساس هزینه واقعی و اجتماعی تولید. این وسط یک عده کارشان کار گذاشتن چند کامپیوتر قوی و استخراج بیت‌کوین و کسب درآمد ماهیانه 70-80 دلاری است، که در شرایط بحرانی ونزوئلا درآمد خوبی به حساب می‌آید (ظاهرا در ایران هم عده‌ای به کسب و کار مشابهی مشغول هستند.) دولت هم به جای تصحیح سیاست‌های بخش برق مشغول مبارزه امنیتی با معدن‌چیان بیت‌کوین و دست‌گیری آنان است.
استخراج بیت‌کوین البته منافع اجتماعی زیادی ندارد (هر چند بی‌فایده هم نیست، چون به نوعی نقش بانک مرکزی را برای ارز الکترونیکی ایفا می‌کند) ولی با الهام از وضعیت ونزوئلا می‌توان به پردازش توزیع‌شده کاربردهایی با منافع بیشتر (مثلا پردازش مسایل ژنتیک یا داده‌های آب و هوا) فکر کرد.
با الهام از بحث «آب مجازی» (که در این جا در موردش زیاد نوشته‌ایم) می‌شود به الگوی «برق مجازی» هم فکر کرد. فرض کنیم کشوری منبع انرژی ارزان دارد و می‌تواند برق را با قیمت رقابتی تولید کند ولی امکان چندانی برای صادرات آن را ندارد. مثلا بازار مصرف چندانی در اطرافش نیست یا هزینه انتقال بالا است. می‌توان در آینده تصور کرد که چنین کشوری بخشی از درآمد صادراتی‌اش را از محل «برق مجازی» تامین کند که مثالش می‌تواند میزبانی دیتاسنترها یا مراکز پردازش‌گری با مصرف برق بالا باشد. برق مصرفی پردازشگر در محل مصرف می‌شود ولی محصول نهایی آن (مثلا داده رمزگشایی شده) می‌تواند به مصرف‌کنندگانی در اطراف دنیا «صادر» شود. به این ترتیب برق محلی تبدیل به ارز خارجی می‌شود.
حامد قدوسی
کارشناس اقتصادی وعضو هیات علمی دانشگاه استیونس
/خبرآنلاین