خوب و بد دریافت مالیات از بانک مرکزی
عصر بانک؛چند وقتی بود که نوسانات بازار ازری کشور را متلاطم کرده بود و عده‌ای در این بین تصور می‌کردند بانک مرکزی که خود مرکز اصلی توزیع و خرید و فروش ارز است، از این شرایط سود می‌برد؛ اما طبق گفته آقای عبدالناصر همتی، رییس بانک مرکزی خرید و فروش ارز نتوانسته چنین موضوعی را رقم بزند.
نمایندگان در جریان بررسی بند6 طرح یک‌فوریتی اصلاح قانون بودجه سال1397 کل کشور، پس از استماع اظهارات مخالفان و موافقان، با ارجاع این بند برای بررسی و اصلاحات بیشتر با 148رأی موافق، 5رأی مخالف و 4رأی ممتنع از مجموع 206نماینده حاضر در صحن موافقت کردند. بند6 طرح مذکور در رابطه با این بود که بانک مرکزی جمهوری اسلامی همانند دستگاه‌های دولتی و بانک‌ها نسبت به واریز مالیات علی‌الحساب و سود سهام بودجه مصوب به صورت یک دوازدهم در هر ماه اقدام کند.
در این رابطه، عبدالناصر همتی، رییس کل بانک مرکزی با مخالفت نسبت به بند6 طرح اصلاح قانون بودجه97، گفت: در این طرح 18هزار و 600میلیارد تومان سود از بابت خرید و فروش ارز برای بانک مرکزی پیش‌بینی شده که قطعاً اگر این بند در مجلس تأیید و تصویب شود، بانک مرکزی مجبور است که بابت سود محقق‌نشده، مالیات بپردازد.
وی ادامه داد: اجرای بند6 طرح اصلاح قانون بودجه97 قطعاً موجب افزایش 6 تا 7درصدی پایه پولی و نقدینگی در پایان سال می‌شود. همتی با بیان اینکه نتیجه عملکرد ارزی بانک مرکزی حدود دو هزار و 400میلیارد تومان منفی بوده است، گفت: به هیچ‌وجه بانک مرکزی به درآمدهای پیش‌بینی شده مجلس دست نخواهد یافت و قطعاً در نظر گرفتن چنین اعتباراتی در بودجه برای بانک مرکزی اقدامی اشتباه است.
اما آقای محمد حسینی، سخنگوی کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس در دفاع از این مصوبه گفته است: از نظر کمیسیون درآمدهای پیش‌بینی شده در طرح اصلاح قانون بودجه97 برای بانک مرکزی قابل تحقق است و ما با تصویب بند6 این طرح در مجلس زمینه را برای احصاء این درآمدها و اعتبارات فراهم می‌کنیم.
آلبرت بغزیان، کارشناس مسائل اقتصادی:
* دولت در بودجه نرخی را برای ارز در نظر گرفته است؛ مثلاً 4400تومان و سپس از بانک مرکزی می‌خواهد سود خود از فروش ارز را بازگرداند.
*ما باید استدلال‌های هر دو را بشنویم، اما در کل باید گفت دولت از این که به‌خاطر نوسانات نرخ ارز پولی به‌دست آورد، خوشحال می‌شود. این کار باعث می‌شود تا بانک مرکزی دیگر سودی از افزایش نرخ ارز نبرد؛ چرا که باید آن را به دولت تحویل دهد، پس علاقه‌ای هم نخواهد داشت که نرخ ارز نوسان داشته باشد.
* دولت با این تصور، فکر می‌کند بانک مرکزی سود دریافت می‌کند؛ اما باید گفت این طرح شیوه حسابداری بانک مرکزی را سخت می‌کند، چرا که باید هر روز گزارش دهد چه میزان ارز از دولت تحویل گرفته و چه میزان تحویل داده و مقدار سود آن را هم مشخص کند.
هادی حق‌شناس، کارشناس مسائل اقتصادی:
* بر اساس اصل‌های52، 53 و 54 قانون اساسی، هر‌گونه درآمد کشور باید در خزانه وارد و متمرکز شود، خواه این درآمد مالیات، فروش نفت یا فروش ارز باشد.
* بر اساس قانون اساسی این درآمدها باید در خزانه متمرکز شود، حال با توجه به این که در سال جاری و احتمالاً سال آینده شاهد قیمت متفاوت ارز در بازار با بانک مرکزی خواهیم بود و از سوی دیگر با توجه به مداخله بانک مرکزی با نیت کنترل بازار ارز و خرید و فروش آن، نوعی درآمد برای این نهاد ایجاد می‌شود که باید آن را در خزانه کشور قرار دهد.
*این طرح باعث تمرکز درآمدهای کشور می‌شود، یکی از مشکلات اقتصاد کشور این است که دستگاه‌های مختلف دارای حساب‌های متعددی هستند که با آن درآمدها را وصول می‌کنند اما ممکن است در برخی مواقع این درآمدها در خزانه وارد نشود، در حالی که اصل وحدت بودجه کشور این است که درآمدها و هزینه‌های کشور از خزانه در دولت کنترل شود.