می‌توانیم ارز دیجیتال ملی داشته باشیم؟
یک کارشناس اقتصادی با ارزیابی عوامل موثر در ایجاد ارز دیجیتال ملی گفت: دنیا به سمت ارزهای دیجیتالی رفته و ارزهای دیجیتال معتبر به سرعت در مسیر تبدیل شدن به معدن طلای دیجیتالی قرار دارند.
عصر بانک؛محمدباقر ظهراب‌بیگی، در پاسخ به این پرسش که آیا ما می‌توانیم یک ارز دیجیتال ملی داشته باشیم؟ گفت: اصولاً بحث سر تدوین مقررات ارز دیجیتالی که شاخص‌ترین آن‌ها پول بیت‌کوین است، در حالی طی پنج سال اخیر در ایران مطرح شده که بسیاری از کشورها با رویکرد تسهیل مراودات ارزی و رهایی از مکانیسم تحریم‌های ظالمانه، گوی سبقت را از ایران ربوده و با ایجاد استخرهای استخراج ارز رمزگذاری شده و سازوکارهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، اقدامات گسترده‌ای را در این مسیر پیش گرفته‌اند که درصورت تداوم و تثبیت موقعیت ارزهای دیجیتالی در مناسبات اقتصادی، قطع به یقین به پیشروهای اقتصادی در جهان تبدیل خواهند شد.
وی ادامه داد: تولید ارز دیجیتالی به منزله درآمد قطره‌ای پایدار در ازای مشاهده تبلیغات تا هرگونه مبادله ارزی از طریق صرافی‌ها و بانک‌های ارزی است که در آتیه می‌تواند به تسهیل روابط تجاری و بازرگانی در جهان بیانجامد.
چرا و چگونه باید وارد دنیای ارزهای دیجیتال شد؟
این کارشناس اقتصادی، درباره نحوه ورود به دنیای ارزهای دیجیتال، اظهار کرد: از ارزهای دیجیتال به صورت روزافزون به عنوان وسیله‌ای برای حفظ ارزش دارایی بهره‌برداری می‌شود. این شکل از دارایی تقریباً هیچ‌گونه هزینه‌ای برای نگهداری در برنداشته و جابجایی آن سهل و امن بوده و نمی‌تواند توسط هیچ حکومت یا نهاد قدرتی کنترل شود. هیچ نوع ارز غیر دیجیتالی این تعداد از توانایی‌ها را عرضه نمی‌کند و درنهایت هیچ پول دیگری نمی‌تواند با ارزهای دیجیتال معتبر مانند بیت‌کوین جهت حفظ ارزش دارایی مقابله کند، بدیهی است که ارزهای دیجیتال معتبر در مسیر تبدیل شده به معدن طلای دیجیتالی قرار دارند.
ما هم می‌توانیم یک ارز دیجیتال معرفی کنیم؟
وی، درباره معرفی یک ارز دیجیتال ملی این طور پاسخ می‌دهد: بخواهیم یا نخواهیم آینده ارز، دارایی پولی و وجوه پرداختی در معاملات از آن ارزهای دیجیتال است و به‌طور قطع و یقین از بین 1300 ارز دیجیتال موجود و 10 ارز برتر رایج، در درازمدت یک ارز دیجیتال برتری خواهد یافت اما سوال مهم آن است که آیا ارز دیجیتال ملی امکانپذیر است؟ آیا ما این توان را داریم که ارز دیجیتال یا یک آلت‌کوین معرفی کرده و آن را گسترش دهیم؟ آیا دولت‌ها، نهادها و شبه دولتی‌های کشور می‌توانند به ارز دیجیتال ورود کرده و سعی بر کنترل آن داشته باشند؟ آیا این موضوع با ساختار ارز دیجیتال در تضاد نبوده و موجب عکس‌العمل منفی کاربران، انتقال دهندگان، تبدیل کنندگان و استخراج کنندگان ارزهای دیجیتال نمی‌شود؟
به گفته این کارشناس اقتصادی، ارزهای دیجیتالی در واقع پول‌های رمزگذاری شده تولید شده توسط عامه مردم هستند که هیچ ارگان و یا نهاد دولتی در اداره آن نمی‌تواند نقش انحصاری داشته باشد و این دسته ارزها به کاربران امکان می‌دهد بدون هیچ واسطه‌ای انتقال پول غیرقابل بازگشت انجام دهند.
ظهراب‌بیگی تصریح کرد: از محل تبدیل ارز دیجیتالی با سایر ارزها به واسطه صرافی‌ها، درآمد قطره‌ای در ازای مشاهده تبلیغات حاصل می‌شود که در گذر زمان و در سطوح کلان، رقم قابل توجهی با توجیه اقتصادی برای کاربران است؛ ضمن آن‌که وب‌سایت‌هایی نیز وجود دارند که مثلاً بیت‌کوین رایگان می‌دهند و عملکرد این وب سایت‌ها عموماً مبتنی بر بخت آزمایی و تبلیغاتی است.
وی ادامه داد: با تبدیل ارز دیجیتالی به سایر ارزها یا خرید از درگاه مربوط فروشگاه‌ها، ارز دیجیتالی تولید شده به فضای فیزیکی ورود پیدا می‌کند که تدوین قوانین مربوط در کشورها و به ویژه ایران در تسهیل این امور بسیار تعیین کننده خواهد بود.
به گفته وی، مقررات پول فیزیکی بر ارز دیجیتالی رایج نیست، به راحتی در فضای مجازی دست به دست می‌شود و تمام نظام‌های مالی دنیا را دور می‌زند؛ از این رو به یکی از دغدغه‌های اقتصادی در دنیا تبدیل شده است.
این کارشناس اقتصادی، با بیان این‌که روند افزایشی این سرمایه مجازی رو به رشد است و چه بخواهیم چه نخواهیم دنیا به سمت آن حرکت خواهد کرد، گفت: باید با پیگیری و نهایی کردن تدوین مقررات لازم که از سال 1392 تا به امروز دچار پیچ و خم‌های اداری و بروکراسی‌های شاید غیرضرور ی است، از آثار منفی این پدیده در جامعه ایران کاسته و از مزایای آن بهره‌مند شویم چراکه تحولات آتی اقتصاد رقابتی بر پایه این حقیقت رخ می‌دهد.
وی تاکید کرد: همه ما ارز دیجیتال بیت‌کوین را به عنوان معروف‌ترین ارز دیجیتال می‌شناسیم؛ از طرفی لیست چند هزار ارز رمزگذاری شده دیگر در Coin Market Cap یافت می‌شود لذا این روند ادامه داشته و هر کسی می‌تواند خود مالک یک ارز دیجیتال باشد؛ به علاوه بیشتر ارزهای دیجیتالی بر پایه سایر ارزهای رمزگذاری شده طراحی شده‌اند و همه ما با یک سرچ عادی می‌توانیم به کدهای ارز بیت کوین یا لایت کوین دست پیدا کنیم.
ضرورت شناختن سرمایه‌گذاران و بهره برداران ارز دیجیتال
این کارشناس اقتصادی، درعین حال با تاکید بر ضرورت شناختن سرمایه‌گذاران و بهره‌برداران ارز دیجیتال، خاطرنشان کرد: طبعاً پس از شناسایی جامعه هدف، توسعه ارز و تشویق و فعال کردن ماینرها، حرکت بعدی که فوق العاده اهمیت دارد، بهره‌برداران و بازرگانان استفاده کننده از ارز دیجیتال ماست و راه‌اندازی سیستم‌هایی برای پذیرش این بیت، به‌عنوان یک ارزش، قدم سنگینی خواهد بود چراکه شناسایی و تعامل با سایت‌های تجاری قابل اعتماد و پرمخاطب، نیازمند زمان و حسن مدیریت است.
ظهراب‌بیگی، کسب درآمد ارزی، سرمایه‌گذاری و نگهداری امن و افزایش نفوذ در جامعه اقتصادی را از جمله اهداف عمده سرمایه‌گذاری بر روی ارز دیجیتال ملی عنوان کرد و گفت: ما باید بتوانیم با ارائه روش‌های مؤثر، کاربران یک سایت تجاری را اضافه کرده و موجب کاهش و در نهایت افزایش سوددهی آن شویم.
آیا امکان جهانی شدن ارز ما وجود دارد؟
به گفته وی، تسلط نهایی موقعی به وجود می‌آید که ارز ما در جهان مورد پذیرش قرار گیرد، ولی واقعیت این است که طی هزاران سال هیچ ارزی موفق نشده به طور همگانی در همه دنیا تسلط به وجود آورد. جهانی شدن در درجه اول اهمیت قرار ندارد، مهم آن است که ارز دیجیتال ما جامعه مخاطب خود را پیدا کند.
دولت‌ها و حکومت‌ها ابداً دخالت نکنند
این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: برخی مدیران نالایق که از طریق انواع وابستگی‌ها در مناصب امور اقتصادی کشورها قرار دارند؛ برای جبران ناکارآمدی عملکرد خود با چاپ ارز فیزیکی بدون پشتوانه، که عملاً دزدی از جیب فرد فرد اعضای جامعه و کاهش ارزش موجودی آنان است، زیان‌های جبران ناپذیری بر اقتصاد جوامع خود وارد می‌کنند. بیشتر دولت‌ها برای ترمیم کسری بودجه و جبران شکست سیاست‌های اقتصادی خود علاقه‌مند به چاپ پول فیزیکی و ایجاد اعتبارات بی‌پشتوانه بانکی بوده و تلاش می‌کنند کنترل بازار ارزهای دیجیتال را نیز به دست آورده تا همان بلایی که سر پول فیزیکی آورده‌اند، سر این نوع ارز نیز بیاورند.
وی گفت: اخیراً فعالیت‌هایی از سوی بانک مرکزی و نهادهای دولتی مرتبط برای ایجاد ارز دیجیتال و تنظیم قوانین و مقرراتی برای آن آغاز شده که سبب مشکلات فراوانی در جهت جلوگیری از توسعه ارز دیجیتال و اعتمادسازی برای انجام مراودات مالی با آن می‌شود. با مطالعه پیش‌نویس انتشار یافته «سیاست‌نامه بانک مرکزی درباره ارزهای دیجیتال و ماینینگ» این موضوع به ذهن می‌رسد که دولت کماکان به دنبال ادامه تسلط بر ارز دیجیتال همانند پول فیزیکی و سایر اعتبارات بانکی بوده و می‌خواهد هم‌چنان از انتشار گاه و بیگاه این نوع پول رمزنگاری شده نیز برای جبران سیاست‌های اقتصادی خود بهره ببرد.
ظهراب‌بیگی، با بیان این‌که در این فرایند، اعتمادسازی حرف اول را می‌زند، توصیه کرد: بخش‌های خصوصی قدرتمند داخلی که هیچ ردی از وابستگی به دولت و نهادهای حکومتی نداشته باشند، وارد این عرصه شوند که امکان استخراج آن توسط هموطنان فراهم شود.
وی، استفاده از ارز دیجیتال به عنوان ارز ثالث را مطرح کرد و گفت: مساله مهم در معاملات دو یا چند سویه، استفاده از دلار به عنوان ارز ثانویه است. مثلاً بین ایران و ترکیه یا ایران و چین که هر کدام ارز رایج خود را دارند، از دلار برای مبادلات بهره گرفته شده و دلیل آن، ثبات دلار نسبت به ارزهای ملی دو کشور است. طبعاً این امر موجب تسلط دلار و متزلزل کردن ثبات ارز ملی آن کشورها می‌شود و استفاده از ارز دیجیتال راهکار رفع این معضل بوده و مبادلا ت ارزی را بسیار ساده‌تر می‌کند.
ارز جدید دیجیتال راهکار خروج از تحریم
این کارشناس اقتصادی در پایان ارز جدید دیجیتال را راهکار خروج از تحریم عنوان کرد و گفت: در پروسه ایجاد یک ارز دیجیتال، باید مجموعه‌ای از شرکت‌های تولید کننده و نگهداری ارز از یک سو و شرکت‌های استفاده‌کننده شامل ارائه‌کنندگان کالا و خدمات و تبادل‌کنندگان ارز از سوی دیگر، فضای لازم برای ثبات و گسترش ارز مورد نظر خود را ایجاد کنند چراکه ایجاد مبادلات آسان امن و سریع و امکان استخراج توسط اقشار جامعه در این فرایند اهمیت بسیاری دارد.
اوایل سال جاری، بانک مرکزی اطلاعیه‌ای با عنوان "به‌کارگیری ابزار بیت کوین (Bit Coin) و سایر ارزهای مجازی در تمام مراکز پولی و مالی کشور ممنوع است" در مورد ارزهای مجازی در سایت خود قرار داد. در این اطلاعیه اما به ارزهای مجازی که قرار بود پست بانک به نمایندگی از وزارت ارتباطات بررسی، پیاده‌سازی و عرضه کند، اشاره‌ای نشده و گفته نشده بود که تکلیف بانک مرکزی به عنوان رگولاتوری امور بانکی و پولی کشور با ارزهای الکترونیکی داخلی چه می‌شود؟
پس از آن محمدجواد آذری جهرمی – وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات – در مورد مصوبه بانک مرکزی پیرامون ممنوعیت استفاده از ارزهای دیجیتال گفت که مصوبه بانک مرکزی به عنوان سیاستگذار اصلی پول و مالی کشور در مورد ارزهای رمزنگاری شده مثل بیت کوین که به بانک‌ها و صرافی‌ها اعلام کرده که استفاده از آن‌ها ممنوع است، بدین منظور نیست که بکارگیری ارز دیجیتال در توسعه داخلی ممنوعیت یا محدودیت دارد.
وی با اشاره به پروژه مشترکی که در این زمینه با حضور پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، پژوهشگاه پولی و مالی بانک مرکزی و پست بانک ایران در جریان است، افزود: در جلسه مشترکی که برای بررسی میزان پیشرفت این پروژه برگزار شد، اعلام کردند که مدل آزمایشی آماده شده است.
آذری جهرمی با بیان این‌که نتیجه تحقیق باید به سوالاتی در بخش‌های مختلف تبدیل بشود که در حالت‌های مختلف به مدل برسیم که بعد از آن پیاده‌سازی شود، اظهار کرد: در برابر ارز دیجیتال برگشت به عقب معنی ندارد چراکه پیکره آینده دنیا بر اساس تکنولوژی بلاک چین است و به همین دلیل باید آن را پیگیری کنیم تا به نتیجه برسیم.
به اعتقاد عضو کابینه دولت دوازدهم نگرانی بانک مرکزی ناشی از خروج ارز و آسیب دیدن مردم و موضوعات اینچنینی است که بر همین اساس تصمیم گرفتند تا خرید و فروش بیت کوین را ممنوع کنند، چراکه بیت کوین همه ارز دیجیتال نیست و آینده چهارچوب و پیکره اینترنت دنیا مبتنی بر بلاک چین خواهد بود.
/ایسنا