کرونا فرصتی برای ورود به تمدنی جدید
“امروزه افراد به فضای مجازی مراجعه نمی‌کنند، بلکه در فضای مجازی زیست می‌کنند.”
نزدیک به یک سال از تولد کرونا در دنیا می‌گذرد و در این مدت میلیون‌ها نفر به این بیماری مبتلا شدند یا جان خود را از دست دادند. همزیستی طولانی مدت با این ویروس در دنیا باعث قرنطینه طولانی مدت شهرها، رکود عمیق کسبوکارها و بیکار شدن میلیون‌ها نفر شده است و آسیب‌های عمیق اجتماعی و اقتصادی به کل جهان وارد کرده است.
اما این همه ماجرا نیست. پس از گذشت یک سال زندگی با ویروس کرونا، حیات مردم در جوامع به‌گونه‌ای که خودمان هم باورمان نمی‌شود تغییر کرده است و به نظر می‌آید برخی از این تغییرات برای همیشه باقی خواهند ماند. یکی از این تغییرات حرکت سریع‌تر بشر به سمت دیجیتالی شدن، توسعه دنیای مجازی و شاید در نهایت ورود به یک تمدن جدید باشد. تمدنی که در آن همه نیازهای یک فرد در دنیای مجازی برطرف می‌شود و در یک کلام سهم زیستی انسان در دنیای مجازی بر دنیای واقعی برتری می‌یابد.
حمید توسلی، مدیرعامل شرکت مدیریت و توسعه فناوری اطلاعات آرمان، کرونا را با همه مخاطرات و مصیبت‌ها به عنوان عامل مهمی برای ورود به تمدنی جدید می‌داند، ما در ادامه با او درباره این تمدن جدید به گفت‌وگو نشستیم.
حذف محدودیت‌های جغرافیایی
توسلی در ابتدای صحبت‌های خود با اشاره به اینکه طبق آمارهای اعلام شده، افراد در چند سال گذشته به طور میانگین روزانه 4ساعت در شبکه اجتماعی حضور داشتند، گفت: «با شیوع کرونا و گسترش استفاده از شبکه‌های اجتماعی مختلف دیگر، آمار حضور در فضای دیجیتال قطعا تغییر و افزایش پیدا کرده است. همانطور که می‌دانیم پس از این اپیدمی حضور در محل کار، جلسات کاری، آموزش و… به صورت آنلاین بوده و علاوه بر محدودیت‌های مرتبط با لزوم رعایت فاصله اجتماعی، در این دوره امکان استقلال شخص از جغرافیای استقرارش در تعاملات وی امکان‌پذیر گردیده است. از این‌رو افراد می‌توانند بدون توجه به محدودیت جغرافیایی، در دنیای مجازی به تدریج تمام امور خود را انجام دهند و سرویسهای مورد نیاز خود را دریافت کنند. این گونه است که حالا حتی مرزها نیز در برخی تعاملات الکترونیکی محدودیت محسوب نمی‌گردد.»
ورود به تمدنی جدید
او با تاکید بر اینکه باید کرونا را در کنار تهدید سلامت و حیات افراد جامعه، فرصتی برای ورود به تحولی جدید دانست، بیان کرد: «این روزها سرویسهای قابل ارائه توسط کسبوکارها می‌تواند به صورت فرامرزی تعریف شوند تا پتانسیل بازار صادرات را افزایش دهند و به تدریج باعث ارزآوری نیز گردند. تقریبا اکثر سازمان‌های بزرگ، موضوع تحول دیجیتال را در برنامه‌های کلان خود قرارداده‌اند و در واقع تحول دیجیتال سازمان‌ها از جمله بانک‌ها و سازمان‌های دولتی که در جهت بهبود تجربه مشتریان از طریق سرویسهای الکترونیکی تعریف شده به تدریج با نگاه به بهبود تجربه زیستی تغییر کرده است و این یعنی امروزه افراد به فضای مجازی مراجعه نمی‌کنند، بلکه در فضای مجازی زیست می‌کنند.»
توسلی در ادامه گفت: « امروزه افراد در فضای مجازی انواع فعالیت‌ها همچون تفریح، روابط اجتماعی، روابط شخصی، روابط کاری، آموزش، کسب وکار، انجام امور دولتی و امور حقوقی (مالیات ،بیمه ،ثبت و..) را انجام می‌دهند. آنها خرید خود را از فروشگاه‌های آنلاین انجام می‌دهند و حتی از پول مجازی (ارزرمزها) نیز در این فعالیت‌ها استفاده می‌نمایند و این یعنی رفته رفته افراد در قالب شهروندی در شهری دیجیتال قرار گرفته که امور خود را سریع‌تر، آسان‌تر و باکیفیت بهتری انجام می‌دهند.»
دارایی دیجیتال شرکت‌ها
مدیرعامل شرکت مدیریت و توسعه فناوری اطلاعات آرمان، ادامه داد: «با نگاه به اقتصاد دیجیتال تمرکز کسبوکارها در مسیر تحول دیجیتال قرار گرفته و ارائه خدمات با کیفیت و مبتنی بر داده رویکرد جدید شرکت‌ها است و اکوسیستمی که در این خصوص در حال رشد و بلوغ است با شیوع کرونا منسجم‌تر در حال رشد می‌باشد که این موضوع در سطح بین‌المللی در سطحی وسیع‌تر نیز در حال اتفاق است. از طریق قوانین دیجیتال، تعامل در بستر این پلتفرم‌ها نیاز به دقت داشته و مسائلی همچون هویت مجازی، تبادل اطلاعات و حفظ داده‌ها در تبادلات بین سیستمی، موضوع مالکیت داده و دارایی دیجیتال در صورت‌های مالی شرکت‌ها بیش از گذشته حائز اهمیت شده و موضوعات شایان توجه این روزها در تجارت شرکت‌ها می‌باشد.»
طبق نظر توسلی در راستای تحقق دولت الکترونیک، فعالیت‌های تاثیرگذاری در حال انجام است که می‌تواند در تسریع حرکت زیربنایی تحول خدمات بین شرکت‌ها و افراد (B2C)، دولت و افراد (G2B) و نیز شرکت‌ها با شرکت‌ها (B2B) بسیار موثر باشد.
تحول در خدمات حضوری
توسلی با اشاره به اینکه با شیوع کرونا بسیاری از کارمندان به صورت دورکاری به انجام وظایف خود مشغول هستند، افزود: «علیرغم اینکه پیش از این، موضوع دورکاری از نظر کیفی چندان بهره‌ور نبود، ولیکن به تدریج این امر درحال بهبود قابل توجهی بوده و در سطح کلان و عمومی نیز تغییر نگرش در موضوع “محیط کاری” را به ارمغان خواهد داشت. درحال حاضر بسیاری از افراد مستقل از حضور فیزیکی، در تعاملات اجتماعی، امور خود را در فضای مجازی انجام می‌دهند و این یعنی شغل افراد نیز به تدریج با تغییر پاردایم دورکاری دستخوش تغیرات جدی شده است. امروزه شرکت‌ها و سازمان‌های گسترده‌ای که کارکنان آنها بیرون محل سازمان مشغول کار هستند، پدیدار می‌شوند و تخصیص فضا در داخل شرکت برای کارکنان و مناسبات استخدامی افراد دورکار (حضور وغیات، پایش بهره‌وری و…) در حال تغییر است. همچنین ویترین فروشگاه‌ها در فضای آنلاین از طریق فروشگاه‌های مجازی و موبایل در دست افراد قرار گرفته است و دیگر برای خرید جزئی‌ترین و کلی‌ترین مایحتاج زندگی نیازی به مراجعه حضوری ندارند.»
تحول تعاملات اقتصادی، پولی و اجتماعی
وی گفت: «طی سال‌های اخیر با پدیده‌ای به نام رمزارزها رو‌به‌رو شده‌ایم که اقتصاد مبتنی بر منابع طبیعی را با اقتصاد مبتنی بر ارزش احاطه شده از منابع پردازشی مرتبط با ارزرمزها جایگزین نموده و برای برقراری مناسبات پولی و مالی در فضای مجازی مورد استفاده قرارگرفته است و بسیاری از تعاملات اقتصادی، پولی و اجتماعی را دستخوش تغییرات کرده است. همچنین ارزرمزها موضوعاتی همچون توکنایزکردن دارایی‌ها را در بازارهای مالی و نیز قراردادهای هوشمند جهت مناسبات مبتنی بر داده در فضای دیجیتال در بستر خود (بلاکچین) به ارمغان آورده اند.»
هویت دیجیتال و تغییر تجربه زیستی
توسلی گفت: «تجربه زیستی افراد امروز درحال تغییر است، زیست ما شامل تعاملات ما در فضای دیجیتال شده است و دیگر حتی گاها مناسبات مجازی بر مناسبات حضوری برتری یافته‌اند. بنابراین باید به صورت یکپارچه به روند تحول دیجیتال نگریست و موضوعاتی همچون هویت دیجیتال که ابعاد گسترده‌ای از کیفیت حضور افراد در محیط درحال بلوغ دیجیتال را در برمی‌گیرد را عمیق تر از گذشته به کارگرفت. امروزه تجربه زیستی درحال تغییر، هر لحظه افراد را در معرض این تصمیم قرار می‌دهد که چه کارهایی را در بستر فضای مجازی انجام دهند و چه کاری را بالاجبار نمی‌توانند در این بستر انجام دهند و این یعنی سبک زندگی ما دستخوش تحول شده که حتی بعد از کرونا نیز باقی خواهد ماند.»
طبق عقیده او در این مسیر وقتی انجام کاری ازطریق موبایل امکان‌پذیر باشد قطعا روش‌های دیگر از حیز انتفا ساقط می‌شود. بنابراین می‌بایست به صورت یکپارچه به روند تحول دیجیتال نگریست و ابزارها و بسترهای لازم را برای بهره‌برداری از آن مهیا کرد و موضوع ” همگرایی عناصر این تحول” را به صورت راهبردی در سطح هر شرکت، سازمان و یا نهاد برنامه‌ریزی نمود.
تجربه‌های جدید
مدیرعامل شرکت مدیریت و توسعه فناوری اطلاعات آرمان، افزود: «در حوزه فرهنگ و هنر شاید جالب توجه باشد که پیش از این بزرگترین سالن‌های برگزاری مناسبات رسمی کشور کمتر از شش هزار نفر ظرفیت داشته و تعداد حاضران در یک نشست علمی فرهنگی هنری به تعداد افراد حاضر درسالن محدود می‌گردید، ولی به سبب الزام اجرای برنامه‌های هنری به صورت آنلاین (ناشی از کرونا)، اخیرا هفصد هزار بیینده همزمان بلیت یک رویداد هنری را خریداری نمودند و امکان حضور برای همه افراد از هرجای کشور به صورت آنلاین به‌وجود آمده است. این مدل برگزاری رویدادهای هنری و فرهنگی پیش از این تجربه نشده بود و از این طریق سالن‌های هنری و فرهنگی به وسعت کل کشور گسترده شد.»
فرصت‌های کرونایی
توسلی با تاکید بر اینکه مناسباتی که کمابیش در گذشته به صورت پراکنده در شبکه‌های اجتماعی و دنیای مجازی شکل گرفته بود، به ناگهان طی یک سال گذشته در حال یکپارچه شدن است، افزود: «لازم است تا کسبوکارها برای بهبود تجربه مشتری به تمام ابعاد تجربه زیستی مشتریان خود بپردازند و به‌عنوان نمونه اگر بانک‌ها قصد طراحی خدمات دیجیتال برای افراد را دارند تنها به تجربه مشتریان در زمان دریافت خدمات بانکی توجه نداشته و از تمامیت نحوه تعاملات آنها در این زیست جهان دیجیتال در طراحی سرویسهای خود استفاده نمایند. شاید کرونا با همه مصیبت‌هایش بهترین فرصتی باشد تا بتوان خلاهای که در برخی از بخش‌های دولتی و غیردولتی برای استفاده از بسترهای الکترونیک درجهت افزایش بهره‌وری و رفاه شهروندان وجود دارد را ترمیم نمود و در این فرصت زیرساخت‌های لازم برای ارتقا خدمات‌رسانی سازمان‌های دولتی، افزایش رضایت‌مندی مشتریان شرکت‌ها، افزایش کیفیت و عدالت در آموزش و ایجاد زیست جهانی بهتر برای افراد و کارکنان را رقم زد.»
مدیرعامل شرکت مدیریت و توسعه فناوری اطلاعات آرمان، در پایان گفت: «شاید کرونا ما را درجهت تکمیل زیست جهانی واداشت که قالبی تمدنی به خود گرفته و درآن زمان و مکان بی‌معناست. بستری که در آن امکان تحولات سریع امکان‌پذیر است و ما هر روز زمان بیشتری را در آن صرف می‌کنیم. زیست جهانی که شاخص‌هایی که آپادورای و اولریخ بک (جامعه شناس) در ارزیابی شرایط اجتماعی کنونی به کاربرده اند را به‌طور متفاوتی ارائه می‌نماید.»