بانک مرکزی به بانک‌ها: تراکنش‌های غیرعادی را گزارش دهید/ نظارت دقیق بانک‌ها بر عملکرد “لندتک‌ها” و “پرداخت‌یارها”

فرشاد محمد پور در جلسه هم اندیشی با روسای هیات مدیره بانک‌ها در زمینه  بررسی چالش‌ها و مشکلات مربوط به حوزه مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم که با محوریت تراکنش‌های نامتعارف شبکه بانکی کشور برگزار شد تاکید کرد: بانک‌ها باید به صورت مستمر تراکنش‌های  مشکوک مشتریان خود را تحت رصد داشته باشد و بابت تراکنش‌های نامتعارف از مشتریان خود توضیح بخواهند و در صورت عدم ارائه مدارک لازم از ارائه خدمت به این قبیل مشتریان خودداری کنند.

محمدپور در ادامه با اشاره به اینکه ادارات مبارزه با پولشویی بانک‌ها، بازوی نظارتی بانک مرکزی هستند  از آنها درخواست کرد تا طی یک هفته آینده با تایید هیئت مدیره خود گزارشی از اقدامات انجام شده در زمینه مبارزه با پولشویی را به بانک مرکزی ارائه دهند.

وی تاکید کرد: در این گزارش باید مشخص شود که بانک‌ها طی یک سال گذشته چند نفر مظنون با تراکنش غیرعادی شناسایی کرده‌اند و همچنین عکس العمل هیئت مدیره بانک‌ها در این زمینه چه بوده است.

معاون تنظیم‌گری و نظارت بانک مرکزی با اشاره به مواد پیش بینی شده در  قانون جدید بانک مرکزی در زمنیه مبارزه با پولشویی خاطرنشان کرد: مواد 23، 24 و 38 قانون جدید بانک مرکزی صراحتاً بعضی از اقدامات و عدم انجام آنها را جرم تعریف کرده است. همچنین مواد 25، 20 و 62 و تبصره شش ماده 41 آیین نامه مبارزه با پولشویی مرتبط با ارائه خدمات مربوط به مجازات‌های قضایی است.

محمدپور با تقدیر از عملکرد بعضی از بانک‌ها در زمینه نظارت و مبارزه با پولشویی تصریح کرد: در زمینه مبارزه با پولشویی و کنترل حساب‌های غیرعادی بعضی از بانک‌ها عملکرد مناسبی داشته اند اما بعضی از بانک‌ها نیاز به تقویت و حساسیت بیشتری دارند که به آنها اقدامات لازم را ابلاغ خواهیم کرد. قانون در این زمینه، بانک مرکزی را مکلف کرده که حتماً ورود پیدا کند.

وی افزود: متاسفانه برخی گزارش ها حاکی از این امر است که وجود رقابت ناسالم میان برخی شعب بانک‌ها موجب شده تا افرادی که به دلیل رفتارهای مشکوک از دریافت خدمات در بانکی محروم می شود براحتی در بانک دیگر افتتاح حساب می‌کند و به تخلفات خود ادامه می دهد.

وی با بیان اینکه تعامل ادارات مبارزه با پولشویی بانک‌ها با بانک مرکزی و انسجام میان این دو در شرایط خاص باعث می شود که با کمترین خطا، موثرترین اقدامات انجام شود تصریح کرد: با وجود سیستم‌های استاندارد می‌توان به‌ راحتی مظنونین و تراکنش‌های غیرعادی در شبکه بانکی شناسایی و اقدامات قضایی لازم انجام شود. در شرایط موجود ادارات مبارزه با پولشویی شبکه بانکی باید با طراحی برنامه‌های کوتاه‌مدت در کنار برنامه‌های بلندمدت در مسیر ارتقا و اصلاح سیستم‌های نظارتی حرکت کنند.

پیشنهاد راه اندازی کدهای یونیک برای مشتریان بانکی

محمدپور با اشاره به پیشنهاد راه‌اندازی کدهای یونیک برای مشتریان در شبکه بانکی کشور تصریح کرد: این اقدام به رصد رفتار مشتریان شبکه بانکی کمک می‌کند. همچنین در دیگر حوزه‌ها از جمله اقدامات پیشگیرانه در کنار اقدامات نظارتی و اصلاحی انتظارات از شبکه بانکی زیاد است.

وی با تاکید بر تلاش شبانه‌روزی بانک مرکزی برای مقابله با شرایط پیش آمده ارزی در چند روز اخیر تصریح کرد: بعضی از مباحث وجود دارد که مختص به بازه زمانی خاصی نیست و به طور مستمر باید در شبکه بانکی و بانک مرکزی وجود داشته باشد. گاهی اوقات از لحاظ سیستماتیک تسلط 100 درصدی بر افرادی که در زمینه پولشویی فعالیت دارند، وجود دارد نسبت به شرایط عادی انتظار بانک مرکزی از شبکه بانکی بیشتر است و بانک‌ها در این زمینه مسئول هستند.

معاون تنظیم‌گری و نظارت بانک مرکزی خطاب به اعضای هیات مدیره بانکها تاکید کرد: این انتظار از اعضای هیات مدیره بانک‌ها وجود دارد که به صورت جدی بر مباحث مبارزه با پولشویی متمرکز شود و حداقل نیم ساعت از وقت جلسات هیات مدیره بانک‌ها در ماه باید به بررسی گزارش ادارات مبارزه با پولشویی اختصاص یابد.

وی با بیان اینکه هم اکنون هیچ شاخصی برای ارزیابی عملکرد روسای شعب در زمینه مبارزه با پولشویی و عدم ارائه خدمات مالی به مظنونین وجود ندارد تصریح کرد : تمرکز اصلی در ارزیابی عملکرد روسای شعب بر جذب منابع است و به تراکنش های مالی مشکوک کمتر توجه می شود.

وی با تاکید بر لزوم تعریف شاخص‌های مناسب در جهت شناسایی افراد مظنون با تراکنش های غیرعادی گفت: شعب بانک‌ها بیشتر در پی تامین منافع کوتاه‌مدت و میان‌مدت هستند و شناسایی این افراد جزو وظایف اصلی بخش های نظارتی و ادارات مبارزه با پولشویی است.

این مقام نظارتی بانک مرکزی تاکید کرد: واحدهای مبارزه با پولشویی بانک‌ها موظف هستند تابه صورت هفتگی گزارش اقدامات خود را به هیات مدیره بانکها ارائه کنند و بانک مرکزی به صورت مستمر پیگیر دریافت گزارش عملکرد هیات مدیره بانکها در زمینه شناسایی افراد مظنون و برخورد با متخلفان خواهد بود.

معاون تنظیم‌گری و نظارت بانک مرکزی خاطرنشان کرد: در کنار اقدامات هیات مدیره بانک‌ها بانک مرکزی نیز به صورت مستقل اقدام به شناسایی افراد مضون به پولشویی خواهد کرد و شرح پیگیری های انجام شده از سوی بانک ها را مطالبه می کند.

محمدپور با بیان اینکه در برخی موارد در شرایط خاص تراکنش‌های مشکوک در بانک ها منجر به بروز اختلال در نظام پولی و ارزی کشور می شود تاکید کرد: در شرایط خاصی همچون بروز نوسان ارزی به روشنی مشاهده می‌شود که تراکنش های انجام شده در چند حساب یا چند “پرداخت یار ” عملا موجب به هم ریختگی شبکه بانکی می شوند و متاسفانه بعضا شبکه بانکی نیز در خدمت این استمرار این به هم ریختگی هستند.

وی خواستار نظارت دقیق بانک‌ها بر عملکرد “لندتک ها” و “پرداخت یارها” از سوی بانک‌ها شد و افزود: شرایط فعالیت این بخش در قانون تعیین شده است و شبکه بانکی باید با دقت بر فعالیت انها نظارت داشته باشد.

معاون تنظیم گری و نظارت بانک مرکزی تصریح کرد: بانک‌ها به طور جداگانه جلساتی را به طور منظم در زمینه مبارزه با پولشویی خواهند داشت. در این جلسات مسئولان بانک ها اقدامات انجام شده در زمینه های مختلف مبارزه با پولشویی را تشریح می‌کنند و  بانک مرکزی، پشتیبان شبکه بانکی در زمینه مبارزه با پولشویی است.

محمدپور در ادامه افزود: بانک مرکزی ابلاغیه‌هایی در زمینه پرداخت‌یاری‌ها و نحوه کار با لندتک‌ها داشته که لازم است شبکه بانکی به این ابلاغیه و چارچوب هایی که تعیین کرده اهمیت قائل باشد. لندتک‌ها مزایای زیادی دارند اما باید به مقررات تعیین شده از سوی بانک مرکزی هم توجه داشته باشند. در این زمینه شبکه بانکی باید نظارت و توجه کافی داشته باشند. درباره پرداخت یاری ها هم همینطور است. علاوه بر بانک مرکزی، بانک‌ها هم در ارتباط با پرداخت‌یاری‌ها نقش نظارتی دارند.

معاون تنظیم‌گری و نظارت بانک مرکزی با اشاره به لزوم فرهنگ سازی در زمینه فعالیت‌های نظارتی بانک ها در حوزه مبارزه با پولشویی در دو بعد کارکنان شبکه بانکی و مشتریان گفت: باید با فرهنگ سازی کارکنان بانک‌ها با انگیزه و دقت مضائف در این بخش فعالیت کنند و در زمینه مشتریان نیز فرهنگ عمومی به گونه ای ارتقاء یابد که اگر از فردی در شعب مدارکی در قبال تراکنش مالی او خواسته شد موجب سوء تفاهم نشود.

گفتنی است، حاکمیت ریال و شوک های ارزی، راه اندازی سیستم های کنترلی کلان، راه های مقابله با پولشویی توسط سیستم های هوشمند، انواع روش های نظارت بر تراکنش های نامتعارف، لزوم بهبود و ارتقای سامانه های بانکی از جنبه های نظارتی، لزوم آگاهی‌رسانی و اطلاع‌رسانی در زمینۀ مبارزه با پولشویی، توجه و اهمیت بیشتر بر مقوله نظارت و مبارزه با پولشویی در هیئت مدیره های بانک ها، لزوم نظارت یکپارچه در شبکه بانکی و… از جمله مباحثی بود که در این نشست به آن پرداخته شد.

/تسنیم