امتیاز ویژه بانکی برای صادرکنندگان نمونه
اشاره:
در دنیای امروز، توجه به صادرات، به دلیل اشتغالزایی، ایجاد ارزش‌افزوده بالا و اثرگذاری مثبتی که در رشد تولید ناخالص داخلی کشور می‌تواند داشته باشد، برای همه دولت‌ها در عرصه اقتصادی از اهمیت بالایی برخوردار است، به‌طوری‌که رشد و توسعه صادرات در یک کشور می‌تواند زمینه توسعه اقتصادی و افزایش رفاه اجتماعی افراد آن جامعه را فراهم کند.
توجه به اهمیت و جایگاه مهم صادرات در اقتصاد کشورها بسیار مهم است. ایران هم از این قاعده مستثنا نیست و با درنظر گرفتن موقعیت و ظرفیت‌هایی که در کشور وجود دارد، بدون تردید می‌تواند به یک کشور صادرکننده محصولات دارای مزیت تبدیل شود. اما موضوعی که وجود دارد حمایت‌هایی است که باید از حوزه صادرات در کشور به‌ویژه از لحاظ مالی انجام شود و در این میان نقش بانک‌ها مهم جلوه می‌کند. اما در این بین نقش بانک‌های تخصصی همچون بانک توسعه صادرات بیشتر به چشم می‌آید، چراکه بانک‌های تخصصی همچون توسعه صادرات به‌دلیل رسالتی که از ابتدا داشته‌اند، کمتر از بانک‌های تجاری به فکر منافع شخصی خود هستند.
مدیر اعتبارات بانک توسعه صادرات ایران معتقد است این بانک، تمام منابع خود را صرف صادرات در کشور می‌کند و تا جایی که امکانات اجازه دهد، منابع لازم بخش‌های صادراتی را تامین خواهد کرد. رضا ساعدی‌فر در عین حال تصریح کرد: این بانک با هدف توسعه صادرات در کشور، امتیازات ویژه‌ای را برای صادرکنندگان نمونه و آن دسته از صادرکنندگانی که اهداف اقتصادی کشور را درنظر قرار می‌دهند قائل خواهد بود. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید:
در حال حاضر وضعیت حمایتی بانک توسعه صادرات از حوزه صادرات کشور به چه شکل است؟
ما در بانک توسعه صادرات مدعی هستیم که 100درصد از منابع بانک در قالب تسهیلات در اختیار صادرکنندگان کشور قرار می‌گیرد. به این ترتیب، بانک توسعه صادرات هر صادرکننده‌ای را که فعالیت صادراتی انجام دهد و باعث ارزآوری به کشور شود ـ در صورت نیاز به منابع ـ حمایت خواهد کرد و تا حدی که توان دارد، نقدینگی لازم را برای این بخش فراهم می‌کند. البته این بانک در حالی خود را موظف و مکلف به حمایت از بخش صادرات می‌داند و تمایل دارد این حمایت‌ها را بیشتر کند که منابع موجود در بانک توسعه صادرات این اجازه را نمی‌دهد. کمبود منابع بانک در حال حاضر به عنوان یک معضل و مانع برای حمایت از صادرکنندگان مطرح است و همین محدودیت باعث شده که نتوانیم به تمامی تقاضاها در این بخش پاسخ دهیم. در این زمینه در تلاشیم بتوانیم از راه‌های ممکن، اقدام به افزایش توان اعتباردهی بانک کنیم و درخواست خود را به بانک مرکزی اعلام کرده‌ایم. به این ترتیب، براساس درخواست‌های مکرر بانک، قول‌هایی در سال گذشته از سوی دولت و بانک مرکزی داده شده که امیدواریم افزایش سرمایه بانک که در حال حاضر چیزی حدود 3هزار میلیارد تومان است، محقق شود تا این امر گامی شود در جهت حمایت بیشتر از حوزه صادرات کشور؛ اقدامی که تاکنون عملیاتی نشده است.
با در نظر گرفتن شرایط فعلی بانک توسعه صادرات و با توجه به منابع محدودی که در اختیار این بانک قرار دارد، میزان پرداختی‌های بانک به صادرکنندگان در سال گذشته چه میزان بوده است؟
همانطور که گفته شد، بانک توسعه صادرات تلاش می‌کند بیشتر منابع خود را در حوزه صادرات صرف کند و براساس همین رویکرد، در سال گذشته این بانک توانست در بخش ریالی، همچون سال 93 چیزی حدود 22هزار و 800میلیارد ریال و در حوزه ارزی با رشد 100درصدی، حدود یک‌هزار و 943 میلیون دلار به حوزه صادرات تسهیلات پرداخت کند. به این ترتیب در مجموع بانک توسعه صادرات توانست در سال گذشته، بیش از 81هزار و 400میلیارد ریال تسهیلات در حوزه صادرات پرداخت کند که این رقم در سال 93، حدود 50هزار میلیارد ریال بوده است. ضمن اینکه مانده تسهیلات بانک در سال گذشته چیزی حدود 140هزار میلیارد ریال بود که بخشی از این پرداختی‌ها از محل منابع صندوق توسعه ملی، منابع بانک مرکزی و حساب ذخیره ارزی انجام شده است. به هر حال با توجه به اهمیت موضوع صادرات در کشور و ارزآوری که می‌تواند برای اقتصاد ایران داشته باشد، برنامه بانک این است که میزان تسهیلات‌دهی خود را در بخش صادرات افزایش دهد، اما همانطور که اشاره شد، تحقق این هدف منوط به افزایش سرمایه و بالا بردن توان اعتباردهی بانک است.
پرداخت تسهیلات به صادرکنندگان در بانک توسعه صادرات با چه شرایطی و نرخ سودی انجام می‌شود؟
مبنای پرداخت تسهیلات در بانک توسعه صادرات، به عنوان یک بانک تخصصی و توسعه‌ای در حوزه صادرات این است که هر صادرکننده‌ای که به بانک مراجعه کند، در صورت داشتن اعتبار لازم و یک برنامه صادراتی مشخص و مدون، بانک تسهیلات مورد نیازش را تامین می‌کند. تسهیلات پرداختی در حوزه صادرات با حداقل نرخ‌های سودی که شورای پول و اعتبار مصوب می‌کند، در اختیار صادرکنندگان قرار می‌گیرد. اما درصورتی که صادرکننده‌ای، ضمانتنامه صندوق ضمانت صادرات داشته باشد، از تخفیف 2درصدی در نرخ سود برخوردار خواهد شد. ضمن اینکه این تخفیف شامل صادرکنندگان نمونه کشوری و آن‌دسته از صادرکنندگانی که از رتبه اعتباری مناسب؛ یعنی a یا بالاتر برخوردار باشند خواهد شد.
البته بانک توسعه صادرات سیاست‌های تشویقی مناسبی برای آن دسته از صادرکنندگانی قائل است که به کشورهایی که هدف نخست صادراتی کشور به‌شمار می‌روند، صادرات انجام دهند و تلاش می‌کند که این تعداد از صادرکنندگان را مورد حمایت لازم قرار دهد. به‌عنوان نمونه در حال حاضر یکی از کشورهای هدف صادراتی برای ایران، روسیه است که هر صادرکننده‌ای، اقدام به صادرات کالاهای مورد نیاز این کشور کند، از تخفیفات و سیاست‌های تشویقی این بانک بهره‌مند خواهد شد.
در حال حاضر با توجه به محدودیت منابعی که بانک با آن مواجه است، ارائه تسهیلات بر اساس چه اولویتی پرداخت می‌شود؟
اولویت بانک توسعه صادرات در پرداخت تسهیلات و ارائه خدمات به صادرکنندگان بخش‌های مختلف، همان اولویتی است که دولت براساس شرایط اقتصادی کشور مبنا قرار می‌دهد و سیاست‌هایش را بر همان اساس تعریف و تبیین می‌کند. بنابراین با توجه به همین سیاست، در حال حاضر آنچه از اهمیت بالایی برخوردار است و حمایت تمامی بخش‌ها را می‌طلبد، تولید و توسعه محصولات دانش‌بنیان و ارائه خدمات فنی و مهندسی به کشور است که می‌تواند ارزش‌افزوده بالایی برای کشور ایجاد کند. در همین زمینه بانک توسعه صادرات در حالی که در تلاش است به تمامی بخش‌های صادراتی ارائه تسهیلات کند، اما مبنای حمایت خود را براساس اولویت به حوزه صادرات محصولات دانش‌بنیان و خدمات فنی و مهندسی، قرار داده است. چراکه معتقدیم این بخش ضمن اینکه باعث ایجاد ارزش افزوده بالا در کشور می‌شود، می‌تواند زمینه ایجاد اشتغال در کشور را ایجاد کند.