چگونه با کمترین منابع بیشترین کار را انجام دهیم؟

عصر بانک؛ناوی راجو (Navi Radjo) سال‎ها در زمینه «جوگا د1» یا نوآوری به‎صرفه مطالعه کرده است. بسیاری از کارآفرینان در بازارهای نوظهور تلاش کردند از منابع محدود، بیشترین استفاده را ببرند. راجو سه اصل برای آنکه چگونه با کمترین منابع، بیشترین کار را انجام دهیم، با ما به اشتراک می‎گذارد. 

زندگی در یک کشور در حال توسعه به شما می‎آموزد که از منابع محدود بیشترین استفاده را ببرید و راه‌های خلاقانه‎ای می‎یابید که از آنچه صاحب آن هستید، دوباره استفاده کنید. اگر در آفریقا، شارژ گوشی همراه شما تمام شود، کارآفرینان مدبری وجود دارند که گوشی شما را با دوچرخه شارژ می‎کنند. در لیمای پرو، رطوبت هوا بالا است و در سال فقط یک اینچ باران می‌بارد. یک کالج مهندسی، بیلبوردی تبلیغاتی طراحی کرد که رطوبت هوا را جذب و آب تصفیه شده تولید می‌کند، 90 لیتر در هر روز. کارآفرینان در هند، چین، آفریقا و آمریکای جنوبی شگفت انگیزند. آنها ایده‎های خود را در آزمایشگاه‎های بزرگ (R&D) ابداع نمی‎کنند؛ خیابان آزمایشگاه آنها است. زیرا آنها منابع اصلی مانند انرژی و سرویس‎های پایه مانند سلامت و آموزش را در اختیار نداشتند. 

زمانی که منابع خارجی نایاب هستند، شما باید به خودتان متکی باشید و از خلاقیت‎تان استفاده کنید تا راه‎های هوشمندانه‎ای برای حل مشکلات بیابید. راه‎حل‎های جوگاد متمایز و کامل نیستند، اما با کمترین قیمت ارزشمندترین چیزها را به وجود می‎آورند. این امر، لازمه ابتکارات به‎صرفه است؛ ابتکاراتی که با استفاده از منابع کمتر، ارزش اقتصادی و اجتماعی زیادی خواهند داشت. بازارهای نوظهور، کارآفرینان و شرکت‎ها، سعی دارند نوآوری‎های به‎صرفه را در جهت تحویل بهینه انرژی و سلامتی به میلیاردها نفر با درآمد کم و نیاز بالا در ابعاد بزرگ‌تر ارائه کنند. بزرگ‌ترین ارائه کننده‎ خدمات IT درچین، نئوسافت (NeoSoft)، یک راه‎حل پزشکی از راه دور برای کمک به پزشک‎ها در شهرها توسعه داده است که براساس آن، آنها می‎توانند بیمارهای پیر و فقیر را از راه دور درمان کنند. در روستاهای چین، این راه‎حل از دستگاه‎هایی با کاربری ساده استفاده می‎کند تا پرستار‎ها و تکنسین‎ها هم بتوانند از آنها در کلینیک‎های روستایی استفاده کنند. چین به شدت به این راه‎حل‎های پزشکی نیاز دارد، زیرا تا سال 2050 بیش از نیم میلیارد شهروند سالمند خواهد داشت. 

در کنیا، نیمی از جمعیت کشور از (M-Pesa) یا فناوری پرداخت با موبایل استفاده می‎کنند. از آنجا که 80 درصد آفریقایی‎ها حساب بانکی ندارند، این یک راه‎حل فوق‎العاده برای آفریقا محسوب می‌شود. (M-Pesa) اکنون منبع الهام دیگر مدل‎های کسب‎و‎کار در قسمت‎هایی مانند انرژی شده‎است. (M-Kopa) جعبه‎ای شامل یک پنل سقفی خورشیدی، سه چراغ (LED)، یک رادیوی خورشیدی و یک شارژر تلفن همراه است. این کیت با قیمت 200 دلار برای کنیایی‎ها گران محسوب می‎شود. به کمک موبایل اکنون راه‎حل به‎صرفه است. این کیت با یک سپرده ابتدایی 35دلاری و سپس پرداخت روزانه 45 سنت در اختیار شما قرار می‎گیرد. وقتی با تلفن همراهتان 365 پرداخت کوچک انجام دادید، شما صاحب محصول شده و از الکتریسیته پاک و رایگان استفاده می‎کنید. این یک راه‎حل فوق‎العاده برای کنیاست، زیرا 70 درصد مردم خارج از شبکه برق زندگی می‎کنند. با شبکه‎های موبایل شما انرژی نایاب را به دست می‎آورید. 

با نوآوری‌های صرفه‌جویانه، کشورهای توسعه نیافته فاصله عقب ماندگی شان را کم می‌کنند و در برخی موارد حتی جهشی توسعه‌ای می‌یابند. به جای ساخت بیمارستان‎های گران می‎توان از پزشکی از راه دور استفاده کرد تا میلیون‎ها بیمار با هزینه‎ای به‎صرفه درمان شوند. در آفریقا، پرداخت‎های موبایلی و توزیع انرژی پاک جای ساخت بانک و شبکه‎های الکتریسیته را می‎گیرد. 

نوآوری‌های صرفه‌جویانه نقطه مقابل نوآوری‌ها در کشورهای توسعه یافته است. در سیلیکون‌ولی ما مدام در تلاش برای دستیابی به تکنولوژی‎های بعدی هستیم. شرکت‎های غربی، میلیاردها دلار را در (R&D) سرمایه‌گذاری می‎کنند و با استفاده از منابع طبیعی، محصول‎های پیچیده‎تری می‎سازند. آنها از مشتری‎ها برای ویژگی‎های جدید پول بیشتری می‎گیرند. اما متاسفانه مدل «بیشتر برای بیشتر» به سه دلیل دیگر کارآمد نیست: اول اینکه بخش بزرگی از مشتریان در غرب به علت کاهش قدرت خرید، دیگر نمی‎توانند این محصولات گران را بخرند. آب و نفت رو به اتمام است و مهم‎تر از همه به علت تفاوت درآمد طبقه ثروتمند و متوسط، یک شکاف بزرگ بین محصول‎ها و سرویس‎های موجود و نیازهای پایه‎ای مشتریان وجود دارد. امروزه هنوز بیش از 70 میلیون آمریکایی از خدمات بانکی استفاده نمی‌کنند، زیرا سرویس‎های بانکی با نیازهای اساسی آنها تفاوت دارد. 

در‎واقع بحران طولانی مدت اقتصاد غرب باعث شد که مردم به این فکر ‎کنند که استاندارد‎های بالایی از زندگی را از دست داده و با محرومیت روبه‌رو هستند. تنها راهی که با آن می‎توان به رشد و رفاه غرب تداوم بخشید، این است که یاد بگیریم با کمترین چیز بیشترین کار را انجام دهیم. خبر خوب این است که این اتفاق رخ داده است. چند شرکت غربی در حال فرا گرفتن نوآوری به صرفه هستند تا محصولاتی مقرون به صرفه برای مصرف کننده غربی بسازند. مثلا در چین مهندسان مراقبت‌های بهداشتی زیمنس، یک دستگاه سی. تی. اسکن طراحی کرده‎اند که استفاده از آن برای پرستاران و تکنسین‎ها آسان است. با این دستگاه می‎توان بیماران بیشتری را به‌طور روزانه اسکن کرد و انرژی کمتری نیز مصرف کرد. این روش هزینه درمان را تا 30 درصد و دوز تابش را تا 80 درصد کاهش می‎دهد. 

انقلاب نوآوری به‎صرفه در غرب به وسیله کارآفرینان خلاق رهبری شد. آنها با راه‎حل‎هایی شگفت انگیز، نیازهای اساسی آمریکا و اروپا را هدف قرار دادند. مثلا دو استارت‎آپ زیر را در نظر بگیرید: (gthrive) طرحی بود که در سیلیکون ولی اجرا شد. در این طرح، سنسورهای پلاستیکی مانند خط‎ کش ساخته شد که کشاورزان آنها را در قسمت‎های مختلف زمین چسباندند. این سنسورها شروع به جمع‎آوری اطلاعاتی کردند که به کشاورزان امکان می‎دهد استفاده بهینه‎ای از انرژی آب داشته باشند و ضمنا کیفیت و بازده محصولات را بهبود بخشند. مثال دوم، (Be-Bound) است که به شما امکان می‎دهد حتی در مناطقی که هیچ پهنای باندی ندارند، به اینترنت متصل شوید. آنها از تکنولوژی پایه‎ پیام کوتاه برای این کار استفاده می‎کنند. با این راه‎حل 3 میلیارد نفر می‎توانند به اینترنت دسترسی داشته باشند. 

با توجه به این چند مثال از نوآوری به‎صرفه، این سوال پیش می‎آید که چگونه آن را به‌کار ببرید؟

سه اصلی که برای این امر می‎توانید استفاده کنید، عبارت است از:

1) راه‎حل‎های ساده بسازید. به دنبال تحت تاثیر قرار دادن مشتری نباشید، ساده و قابل دسترس. 

2) چرخ را دوباره اختراع نکنید. سعی کنید که منابع و دارایی‎های موجود و دردسترس را اهرم کنید. 

3) موازی فکر و عمل کنید. شرکت‎ها تمایل دارند که با مرکزی‌سازی فرآیندها در کارخانه‎های بزرگ و انبارها به شکلی افقی به سمت بالا حرکت کنند؛ اما اگر شما بخواهید زیرک باشید و با تنوع گسترده مشتریان سروکار داشته باشید، نیاز دارید با استفاده از یک زنجیره تامین توزیع شده و واحدهای کوچک‎تر تولیدکننده به نحوی موازی رشد کنید. 

کشورهای نیمکره‌جنوبی، پیشروی نوآوری به صرفه بودند؛ اما نیمکره شمالی اکنون در مواجهه با کمبود منابع است، حال باید یاد گرفت که چگونه با کمترین چیزها، بیشترین کارها را انجام داد. البته امید است که شکاف مصنوعی دو نیمکره از بین برود و با نوآوری به‎صرفه، سیاره‎مان را حفظ کنیم. 

وفتی منابع بیرونی محدود باشند شما مجبور می‌شوید که به خودتان تکیه کنید، باید به سراغ وافرترین منابع بروید و آن نبوغ و هوش بشر است که امکان استفاده از هوش انسانی برای پیدا کردن راه‌های خلاقانه برای حل مشکلات با منابع محدود را ایجاد می‌کند. 

پاورقی:
1- جوگاد (Jugaad) لغتی هندی به معنای راه‌حل هوشمندانه در سختی، یعنی حل مشکلات با منابع محدود است.