سیستم عامل بانک (سیب ) چیست؟

عصر بانک؛ سیستم‌‌ عامل (Operating System) اولین برنامه ‌ای است که پس از استقرار و فعال شدن بر روی سخت‌ افزار (Hardware) امکان استفاده از پردازنده ‌ها (Cpu) ، حافظه ‌های اصلی (Main Memory) و حافظه‌ های ذخیره‌‌سازی (Storage) را برای بیش از یک نفر فراهم می‌‌سازد. تعداد کاربر ها بستگی به قدرت توانایی سیستم‌‌ عامل در به اشتراک گذاشتن منابع پردازنده‌ ها حافظه‌ ها و حافظه ‌های ذخیره‌‌سازی به برنامه‌‌ها دارد و در واقع کاربران از طریق برنامه ‌ها، نیازهای خود را در این سیستم اجرا می‌کنند، پس هنگامی که صحبت از برنامه و یا کاربر در این یادداشت می‌گردد، منظور یک مفهوم می باشد آن هم انجام کاری است.

سیستم عامل بانک (سیب ) چیست؟

با پیدایش مدیریت شبکه (Network Management) در کنار سیستم‌‌های عامل(Operating System) که امروزه جزء لاینفک تمامی رایانه ها میباشد و رایانه ها بدون ان تقریبا جان ندارند، توانمندی اجرای برنامه ‌ها توسط کاربر ها از مکان های دور و دورتر با مدیریت شبکه را فراهم نمود.

همچنین امکاناتی مانند اینترنت (Internet) و تلفن همراه (Mobile) کاربران را قادر نمود که از این درگاه ها برنامه ای را اجرا نمایند در واقع درگاه های ارتباطی کاربران  گسترش یافت و در سامانه های کاربردی و بنیادی  مثلث “اسا (HSM)” پدیدار گشت . یک ضلع این مثلث  “انسان (Human)”  ، ضلع دوم آن “اجتماع (Social)” و ضلع سوم  “سیاری (Mobility)” می باشد که پایه ها و ارکان سامانه امروزی می‌باشند و انسان‌ها می‌توانند در “هر زمان” و از “هر کجا” توسط مدیریت شبکه (Network Management) و سیستم‌‌ عامل (Operating System) از منابع ذکر شده استفاده نمایند.

در دهه اخیر صنعت بانکداری کشور ، سامانه‌های یکپارچه بانکی (سیب) ایجاد شده است و بانک ها برای عملیات خود از ان استفاده می ‌نمایند.

استفاده از این سیب در تمام سطوح بانک مانند مدیران، کارشناسان، کاربران و نهایتا پایه اصلی بانک یعنی مشتریان مقبول گردید و امکان درگاه و دریچه استفاده از خدمات بانک را به بیرون از شعبه هدایت نمود به گونه ای که امروزه بیش از 70 درصد پرداخت ها و انتقال وجوه در خارج از شعبه بانک انجام میگیرد. این گسترش استفاده از خدمات بانکی توسط مشتریان “نظام پرداخت کشور” را به صنعتی ویژه و حساس تبدیل کرده است و مصداق ان 7،363 میلیون تراکنش به گردش مبلغی 9،297 تریلیون ریال در شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی (شاپرک) می باشد.

این سامانه همچون سیستم ‌عامل برای یک بانک عمل می‌کنند و منابع بانک را از طریق برنامه ‌های خود با توجه به رویه ‌ها و مقررات ( منطبق ابلاغیه های بانک مرکزی ) این برنامه ‌ها، بین مشتریان خود مصرف می ‌نمایند و آن منابع را افزایش و کاهش دهند. این خدمات از طریق کارکنان بانک توسط برنامه‌‌های کاربردی و یا از طریق مشتریان بانک از طریق درگاه ‌های ارائه خدمت غیر شعبه مانند درگاه اینترنتی بانک (Internet Banking)، خودپردازها (Automatic Teller Machine -ATM)، کارت‌خوان‌ های فروشگاهی(EFT-POS)، تلفن ‌بانک (Telephone Bank) و تلفن همراه (Mobile Bank) از منابع بانک استفاده می‌کنند و امروز با کوشش تمام کارشناسان و متخصصین کشور دسترسی به تمامی بانک ها از یک تلفن همراه میسر میباشد ( 20 بانک در 5 اینچ ).

در سیستم‌عامل (Operating System) بخاطر استفاده مشارکتی مقوله‌هایی مانند “بن‌بست در گره‌ های کور (Dead Lock)” ، “کارائی و بازدهی (Performance )” ، معماری (Architecture) ” ، ” زمان پاسخ‌ دهی (Response Time ) و “تعداد کاربران”  خیلی مهم می‌باشند و تمام چالش‌های یک سیستم‌عامل خوب پرداختن به مقوله های ذکر شده و لحاظ نمودن آنها می باشد ، ارزش و جایگاه یک سیستم عامل را مشخص میکنند. در سامانه‌های یکپارچه بانکی (سیب) نیز مقوله‌های مذکور نیز مصداق دارد و یک سیب خوب علاوه بر انجام کاربردهای بانکی بصورت سریع، سهل و دقیق باید موارد مذکور را لحاظ نماید.

همانگونه که بدون وجود یک سیستم‌ عامل(Operating System)، امروزه امکان بهره‌برداری از رایانه‌ها و حتی گوشی‌ های تلفن همراه را غیر  ممکن می ‌سازد، سامانه یکپارچه بانکی (سیب) هم در یک بانک همان نقش را به عهده دارد و بدون ان حیات یک بانک امکان نخواهد داشت .

امید است مدیران عامل و اعضاء محترم بانک‌ ها به این نقش سیب واقف باشند و همچنین طراحان، تولید کنندگان و عرضه کنندگان سامانه‌های یکپارچه بانکی (سیب) موارد مطروحه را در نظر گیرند.

عبدالحمید منصوری
مردادماه 1394
مدیر عامل شرکت سامانه های یکپارچه بزرگ فردا (TLS)