تکمیل زنجیره بلیت‌افزاری توسن‌سها با ده سامانه نرم‌افرازی
یکی از مولفه‌های اصلی در شهر هوشمند، استفاده از سامانه‌های هوشمند در حملونقل شهری است. زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری این سامانه‌ها با بکارگیری تکنولوژی‌های نوین، ابزارهای لازم را برای کنترل و مدیریت پرداخت‌های خرد شهری فراهم می‌کنند.
توسن سها در این مسیر بلیت الکترونیک را به عنوان نقطه اشتراک حوزه‌های حملونقل هوشمند و پرداخت خرد شهری به عنوان محور فعالیت‌های آغازین خود در نظر گرفته است. این شرکت پس از اجرای بزرگترین پروژه بلیت الکترونیک کشور در شهر تهران، راهکارها و محصولات خود را در سایر حوزه‌های سیستم‌های هوشمند حملونقل و پرداخت خرد توسعه داده است.
زیرساخت‌های نرم‌افزاری سامانه‌های هوشمند توسن‌سها در طی سال‌های گذشته توسعه پیدا کرده‌اند، به طوری که توسن‌سها امروز آمادگی ارائه سرویس و راه‌اندازی سامانه‌های خود در تمامی شهرهای بزرگ و کوچک و حتی مراکز تفریحی و دیدنی را دارد.
برای اطلاع از سامانه‌های نرم‌افزای بلیت‌افزار توسن‌سها که شامل 10 سامانه Back Office می‌شود با محمد زارعی‌نژاد، مدیر کسب‌وکار پرداخت خرد این شرکت گفت‌وگو کرده‌ایم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید.
محمد زارعی‌نژاد مدرک کارشناسی نرم‌افزار خود را از دانشگاه تبریز دریافت کرده است. دوران کارشناسی ارشد او نیز در رشته تجارت الکترونیک دانشگاه خواجه نصیر طوسی سپری شده است. فعالیت زارعی‌نژاد در حوزه صنعت بانکداری و پرداخت از سال 88 آغاز شد. سابقه فعالیت او در شرکت توسن‌سها نیز به سال 91 برمی‌گردد. زارعی‌نژاد که ابتدا به عنوان مدیر واحد پشتیبانی وارد این شرکت شد، هم‌اکنون مدیر کسب‌وکار پرداخت خرد توسن سها است.
بلیت‌افزار چیست؟
زارعی‌نژاد صحبت‌های خود را با ارائه تعریفی از بلیت‌افزار اینگونه آغاز کرد: «به مجموعه‌ای از نرم‌افزار‌ها و سخت‌افزارها که عملیات پرداخت را برای مشتریان کسب‌وکارهای حملونقل شهری مکانیزه می‌کند، بلیت‌افزار می‌گویند. توسن سها در مناقصه‌ای که برای بلیت افزار استان تهران در سال 89 برگزار شده بود برنده شد و از آن زمان تا کنون مسئول اجرای پروژه بلیت الکترونیک این استان است. در واقع توسن‌سها زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری سرویس‌های ارائه‌دهنده خدمات مربوط به بلیت‌های الکترونیک را فراهم می‌کند.»
گسترس فعالیت در سایر استان‌ها
زارعی‌نژاد درباره ارائه سامانه‌های بلیت‌افزاری توسن‌سها، در سایر استان‌ها، اظهار کرد: « توسن‌سها از سال 96 با گسترش و تولید محصولات جدید، فعالیت خود را در بازار سایر استان‌ها آغاز کرد و توانست مسئولیت پروژه بلیت الکترونیک استان‌های مشهد و قم را نیز با موفقیت به عهده بگیرد. در حال حاضر بلیت افزار توسن‌سها تبدیل به یک محصول جامع شده است و قابلیت این را دارد که علاوه بر اتوبوس، تاکسی و مترو در مکان‌هایی همچون تفریحی، گردشگری و زیارتی به ارائه سرویس بپردازد.»
به گفته او با راه‌اندازی سامانه بلیت افزار برج میلاد تهران، توسن سها اولین گام حضور در صنعت تفریحات را برداشته است.
توسعه محصولات توسن‌سها
زارعی‌نژاد در رابطه با چگونگی روند توسعه محصولات و راهکارهای توسن‌سها، عنوان کرد: «در شروع کار زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری را به طور سفارشی برای استان تهران تولید کردیم که با استفاده از آنها تنها متصدیان باجه‌ها می‌توانستد به شهروندان سرویس ارائه کنند. از سال 94 دستگاه‌های TVM) Ticket Vending Machine) را در در کیوسک‌ها و ایستگاه‌های BRT نصب کردیم. این دستگاه‌ها امکان ارائه بلیت را با استفاده از کارت بانکی و به صورت سلف سرویس فراهم می‌کردند. متاسفانه استقبال خوبی از آنها نشد و همین امر باعث شد که به تولید و بهبود عملکرد دستگاه‌های صدور و شارژ کارت بپردازیم و با اقداماتی همچون طراحی قاب و تغییر نرم‌افزار‌ها موفق شدیم آمار استفاده از این دستگاه‌ها را بالا ببریم. به طوری که در حال حاضر 63 درصد از کارت بلیت استان تهران از طریق دستگاه‌های سلف سرویس صادر و شارژ می‌شود.»
نگاهی به سامانه‌های بلیت‌افزاری توسن‌سها
مدیر کسب‌وکار پرداخت خرد توسن سها، با اشاره به اینکه سرویس‌های بلیت‌افزاری به دو قسمت front office و Back Office تقسیم می‌شوند، گفت: «front مربوط به دستگاه‌های شارژ و مصرف است که مشتری در فرایند دریافت خدمات، آنها را لمس می‌کند و ابزارها و مدیوم‌های شارژ همچون کارت بلیت الکترونیک و QR را شامل می‌شود. بر روی این دستگاه‌ها میان‌افزار نصب شده که با نرم‌افزارهای مرکزی در ارتباط است.»
سامانه‌های نرم‌افزاری Back Office توسن سها
به گفته زارعی‌نژاد سرویس‌های بلیت‌افزاری مرکزی توسن‌سها شامل 10 سامانه نرم افزاری Back Office می‌شود که در ادامه آنها را معرفی خواهیم کرد:
سامانه تجمیع
او در رابطه با سامانه تجمیع توضیح داد: «دریافت و پردازش حداقل 300هزار و حداکثر یک میلیون تراکنش در ثانیه و وارد کردن دیتای آنها به بانک اطلاعاتی از جمله خدماتی است که توسط سامانه تجمیع ارائه می‌شود. در واقع دستگاه‌ها پایگاه داده ندارند و فایل‌ها را به صورت فایل بیس به مرکز ارسال می‌کنند. این دستگاه‌ها فایل‌ها و ورودی داده‌های ارسالی را دریافت و وارد بانک اطلاعاتی می‌کنند.»
سامانه تسویه حساب
سامانه تسویه حساب، فرایند تسویه اطلاعات را انجام می‌دهد، مدیر کسب‌وکار پرداخت خرد توسن سها، با بیان این مطلب ادامه داد: «در این سامانه قوانینی برای چگونگی تسویه اطلاعات تعریف شده است؛ بنابراین اگر اطلاعات ارسالی به مرکز ایراد داشته باشد، سامانه تسویه حساب تصمیم‌های لازم را در رابطه با سرنوشت این اطلاعات می‌گیرد. در واقع قوانین تسویه حساب، سهم هر ذی‌نفع از تراکنش‌ها را تعیین می‌کند. برای مثال فرض کنید با قوانینی که در سامانه تسویه حساب اتوبوس‌ها تعریف شده است 80 درصد از کل یک تراکنش به اتوبوسرانی، 10 درصد به مالک اتوبوس و 10 درصد آخر نیز به سایر ذینفعان تعلق می‌گیرد. بعد از اینکه عملیات تسویه حساب با موفقیت انجام شد فایلی به بانک‌ها تحویل داده می‌شود که سهم پرداختی هر ذی‌نفع را به حساب آنها واریز می‌کند.»
سامانه صدور و شخصی سازی کارت و SAM
او ادامه داد: «سامانه صدور و شخصی سازی کارت SAM قابلیت تعریف انواع کارت‌ها در محیط عملیات کسب‌وکار را دارد. این سامانه علاوه بر تعریف و صدور کارت، قابلیت تعریف و کلیدگذاری انواع Secure Access Module را نیز دارد. در واقع SAM سخت‌افزاری است که وظیفه مدیریت کلید و اعتبار بر روی دستگاه‌های فروش و مصرف را بر عهده دارد و هنگامی که بر روی دستگاهی نصب می‌شود امکان پذیریش کارت‌ها را فراهم می‌کند.»
سامانه پرداخت
مدیر کسب‌وکار پرداخت خرد توسن سها، در رابطه با چگونگی کارکرد سامانه پرداخت، گفت: «این سامانه عملیات پرداخت را برای بانک‌ها پردازش و مدیریت می‌کند. در واقع با استفاده از سامانه پرداخت ذی‌نفع‌ها می‌توانند روش‌های مختلفی (مانند ارسال فایل به بانک، استفاده از وب سرویس‌های پرداخت و غیره) را برای پرداخت انتخاب کنند.»
سامانه جامع تولید QR code
زارعی‌نژاد با تاکید بر اینکه بازیگرانی که به ارائه سرویس در حوزه پرداخت کرایه تاکسی‌ها می‌پردازند، QRهای جداگانه‌ای را در تاکسی‌ها نصب کرده‌اند، بیان کرد: «شهرداریها خواستار هم‌پذیرندگی QRهای پرداخت کرایه تاکسی هستند. طبق آخرین گفته‌ها قرار است که شهرداری به عنوان رگولاتور، QR واحدی تولید کند تا کسب‌وکارها برای ارائه سرویس به مشتریان‌شان از آن QR استفاده کنند. سامانه جامع تولید QR code با پذیرش اطلاعات ذی‌نفع‌ها و تولید QR برای هر یک از آنها در این راستا به شهرداریها کمک می‌کند.»
سامانه صدور بلیت voucher
مدیر کسب‌وکار خرد توسن سها، وظیفه سامانه صدور بلیت یا همان voucher را تولید مدیریت و مصرف بلیت‌های غیر از کارت بلیت با عناوینی مانند بلیت‌های تک سفره،چند سفره و… عنوان کرد و ادامه داد: در واقع این سامانه مدیریت چرخه عمر QR بلیت‌ها را بر عهده دارد. به این صورت که با اتصال به سامانه‌های پردازش در کسری از ثانیه QRها را تولید، توزیع و یا مصرف می‌کند.»
سامانه پذیرندگان
او سامانه پذیرندگان را اینگونه معرفی کرد: « این سامانه دستگاه‌ها، تراکنش‌ها و هر آنچه را که در شبکه پرداخت وجود دارد را ارزیابی و مدیریت می‌کند. سامانه پذیرندگان می‌تواند برای تمامی موجودیت‌های شبکه پرداخت ساختار و فیلد جداگانه‌ای را به صورت پویا تعریف کند. برای مثال می‌توان با استفاده از آن تمام موجودیت شبکه پرداخت خرد حملونقل شهری مانند اتوبوس، دستگاه پذیرنده، دستگاه کنسول راننده، سیم‌کارت، قاب و غیره را تعریف و ردیابی کرد و یا در شبکه پرداخت خرد سینما می‌توان سالن‌های سینما، صندلی‌ها و حتی فیلم‌ها را تعریف و مدیریت کرد.»
سامانه مدیریت اعتبار
یکی از چالش‌های راهبران پروژه بلیت‌های الکترونیکی چگونگی دریافت و واریز پول است. زارعی‌نژاد با بیان این مطلب ادامه داد: «سامانه مدیریت اعتبار ابتدا ذی‌نفع‌ها را تعریف می‌کند و به هر یک از آنها کیف پول جداگانه‌ای اختصاص می‌دهد. سپس این قابلیت را فراهم می‌کند تا متصدی فروش با استفاده از بودجه‌ای که شرکت در اختیارش قرار می‌دهد، کیف پول الکترونیکی باجه را شارژ و از اعتبار آن برای فروش و شارژ کارت بلیت استفاده کند.»
به گفته مدیر کسب‌وکار پرداخت خرد توسن سها، سامانه مدیریت اعتبار امکان اطلاع از آمار خرید و فروش و میزان اعتبار را فراهم می‌کند و با توجه به تحلیل اطلاعات دریافتی می‌تواند زمان و مکان اتمام اعتبار کارت بلیت‌ها را پیش‌بینی کند تا این موضوع را به کاربران یادآوری کند. همچنین این سامانه هنگامی که زیرساخت‌های کشور با مشکل رو‌به‌رو شود برای شهروندان اعتبار ضروری تعریف خواهد کرد.
سامانه کیف‌پول
زارعی‌نژاد با اشاره به اینکه توسن‌سها آمادگی ارائه زیرساخت‌های سامانه کیف‌پول به سایر استان‌ها و کسب‌وکارها را دارد، افزود: «بعد از فراهم‌کردن این زیرساخت‌ها و نصب کیف‌پول، کسب‌وکارها می‌توانند بر روی آن خدمات و پذیرنده جدید تعریف و تراکنش‌ها را مدیریت کنند. در حال حاضر کیف‌پول به شهرداریها فروخته شده است. یکی از این کیف پول‌ها مربوط به “تهران من” است که Back Office آن کیف‌پول الکترونیک ایزی‌پی است. این سامانه با تمامی سامانه‌های یاد شده سازگار است. برای مثال مدیریت اعتبار از طریق کیف‌پول برای متصدیان، حساب ایجاد می‌کند.»
مدیر کسب‌وکار پرداخت خرد توسن سها، با تاکید بر اینکه شهرداریها به سمت استفاده از کیف‌پول سوق پیدا کرده‌اند، بیان کرد: «مدیریت تراکنش‌های شهری همچون پرداخت عوارض طرح ترافیک و پارک حاشیه‌ای با استفاده از کیف‌پول تسهیل خواهد شد.»
به گفته زارعی‌نژاد کیف‌پول در نهایت منجر به راه‌اندازی باشگاه مشتریان در شهرداریها خواهد شد. وی در این رابطه توضیح داد: «برای مثال اگر کاربر بدهی‌های شهری خود را به موقع پرداخت کند، می‌توان به او امتیازهایی را (در قالب انواع امتیازها) ارائه داد و با تبدیل امتیازها به ریال، تخفیف و یا شارژ مستقیم کیف‌پول امکان دریافت خدمات متفاوت را برای کاربر فراهم کرد. تا اوایل سال آینده زیرساخت‌های لازم را برای عملیاتی کردن این قابلیت فراهم خواهیم کرد.»
سامانه گزارش‌ها
سامانه گزارش‌ها یک درگاه واحد برای اطلاع از روند تراکنش‌هایی است که در تمامی سامانه‌ها در حال رخ دادن است. مدیر کسب‌وکار پرداخت خرد توسن سها، با بیان این مطالب توضیح داد: «با فعال‌سازی گزینه اطلاع‌رسانی می‌توان خروجی گزارش‌ها را از طریق پیام به خطوط تلفن همراه، تلگرام و هرجایی که بتوان به آن ربات وصل کرد ارسال نمود تا اگر موضوعی نیاز به اطلاع رسانی برای اشخاص خاصی داشته باشد، در اسرع وقت این موضوع اطلاع رسانی خواهد شد.»
گسترش سامانه‌های نرم‌افزاری Back Office
او در رابطه با برنامه‌های آتی توسن‌سها در راستای گسترش سامانه‌های نرم‌افزاری Back Office اظهار کرد: «تمامی این سامانه‌ها قابلیت این را دارند که به صورت محصول به سایر کسب‌وکارها ارائه شوند. در واقع شرکت‌های متقاضی می‌توانند با استفاده از سامانه‌های نرم‌افزاری Back Office توسن‌سها تراکنش‌های پرداختی، گزارش‌ها و … را مدیریت کنند.»
مدیر کسب‌وکار پرداخت خرد توسن سها، با تاکید بر اینکه استفاده از سامانه‌های نرم‌افزاری Back Office تنها برای کسب‌وکارهای بزرگ صرفه اقتصادی دارد، بیان کرد: «کسب‌وکارهای کوچک نیز برای ارائه سرویس نیاز به بلیت افزار دارند. راهکار توسن‌سها برای ارائه خدمت به چنین کسب‌وکاهایی سامانه cloud base است که امکان ارائه تمامی سرویس‌های سامانه‌های نرم‌افزاری را فراهم می‌کند. سامانه cloud base اردیبهشت 99 رونمایی خواهد شد.»
به گفته زارعی‌نژاد، توسن‌سها راهکارهای خود را در اختیار کسب‌وکارهایی (کوچک و متوسط) که درخواست استفاده از سرویس بلیت‌افزار دارند قرار می‌دهد. صاحبان این کسب‌وکارها بعد از وارد شدن به سامانه‌ها می‌توانند از روند تراکنش‌ها مطلع شوند وحتی آنها را مدیریت کنند.