اوراق تسهیلات مسکن چیست؟
اوراق گواهی تسهیلات مسکن پیش‌تر در شعب بانک مسکن و تحت یک بازار غیرمسنجم معامله می‌شد و افراد با خرید این اوراق به نوعی هزینه فرصت مورد نیاز برای دریافت وام را خریداری می‌کردند.
پس از پذیرش این اوراق در فرابورس، در عمل معامله این اوراق شکل رسمی و ضابطه‌مند به خود گرفت و در حال حاضر این اوراق مانند سایر سهم‌های موجود در فرابورس در ساعات معاملاتی خرید و فروش می‌شود.
همچنین به ازای دریافت هر 5.000.000 ریال تسهیلات، باید یک برگه اوراق خریداری شود. گفتنی است، نماد اوراق «تسه» (مخفف تسهیلات) در بازار فرابورس شامل نام ماه و دو رقم آخر سال صدور است، که به کلمه «تسه» اضافه می‌شوند.
به عنوان مثال نماد «امتیاز تسهیلات مسکن اسفند 97» که مربوط به اوراقی است که در اسفندماه 97 منتشر شده با عنوان «تسه 9711» در بازار خرید و فروش می‌شود و مدت اعتبار اوراق صادره از تاریخ صدور به مدت 2.5 سال است که این مدت در شرایط خاص حداکثر تا دو دوره 6 ماهه، قابل تمدید است.
روند معامله اوراق تسهیلات مسکن
برای شروع فرآیند خرید این اوراق مانند سایر نماد‌های موجود در بازار فرابورس، متقاضیان باید ابتدا نسبت به دریافت کد بورسی خود از طریق کارگزاری‌ها اقدام کنند و پس از دریافت کد بورسی به خرید و فروش اوراق «تسه» به صورت حضوری یا «آفلاین» بپردازد.
دامنه نوسان
گفتنی است، دامنه نوسان تسهیلات مسکن، همانند سهم‌های موجود در بازار بورس و فرابورس، می‌تواند روزانه 5+ درصد یا 5- درصد قیمت پایانی روز قبل خود باشد، یعنی می‌تواند تا 5 درصد بیشتر یا کمتر از قیمت روز قبل معامله شود. همچنین سرمایه‌گذاران باید هنگام خرید و فروش این اوراق، مبلغی به عنوان کارمزد معاملات پرداخت کنند.
هزینه کارمزد خرید و فروش
از سویی دیگر، هزینه کارمزد خرید اوراق تسهیلات مسکن (0.49 درصد) و هزینه کارمزد فروش (0.24 درصد) است و پس از خرید این اوراق توسط مشتریان از طرف شرکت سپرده گذاری مرکزی برای آن‌ها گواهی اعلامیه خرید صادر می‌شود که نشان می‌دهد سرمایه گذاران چه تعداد از اوراق مسکن را در چه نمادی خریداری کرده اند. از سویی دیگر کارگزار خریدار، این گواهی را در اختیار مشتریان قرار می‌دهند تا با ارائه این گواهی به بانک، ادامه روند دریافت وام از جانب بانک صورت گیرد.
مقابله با دستکاری و نوسان گیری
گفتنی است، برای جلوگیری از سودجویی‌های احتمالی و دستکاری‌های قیمتی و جلوگیری از نوسان گیری‌های احتمالی اوراق «تسه»، اوراق تسهیلات مسکن از دو تا 4 ماه بعد از تاریخ خرید قابل فروش نیستند و ناظر آن‌ها تا پایان محدودیت فروش، فرابورس باقی می‌ماند و در این مدت ناظر غیرقابل تغییر است و پس از گذشت این مدت می‌توان، با تغییر ناظر این اوراق را در هر کارگزاری به فروش رساند. البته این محدودیت برای نماد‌هایی که کمتر از 4 ماه از اعتبار آن‌ها باقی مانده، اعمال نمی‌شود.
مدت اعتبار
همانطور که ذکر شد مدت اعتبار اوراق صادر شده از تاریخ صدور به مدت دو سال است و درصورتی که مدت اعتبار این اوراق به پایان برسد و دارنده اوراق از تسهیلات آن استفاده نکند، نماد معاملاتی آن متوقف می‌شود و وجوه پرداختی برای خرید اوراق به سرمایه گذار مسترد نمی‌شود و به همین دلیل سرمایه‌گذارانی که قصد استفاده از تسهیلات این اوراق را ندارند، باید تا قبل از پایان مهلت اعتبار این اوراق را در بازار به فروش رسانند.
شیوه قیمت‌گذاری
فرآیند کلی انجام معاملات اوراق تسهیلات مسکن در فرابورس، مشابه معـاملات سایر انواع اوراق بهادار است. بدین معنا که قیمت این اوراق در سامانه معـاملاتی فرابـورس بـر اساس روش حراج و در نتیجه عرضه و تقاضای موجود در سامانه تعیین می‌شود و ملاک تعیین قیمت در هر روز، برآیند حجم معاملات و قیمت عرضه و تقاضا است.
گفتنی است این اوراق با توجه به اینکه چقدر تا زمان اعتبارش باقی مانده، دارای قیمت متفاوتی است. در صورتی که مدت اعتبار این اوراق به اتمام رسیده و دارنده اوراق از تسهیلات مسکن آن استفاده نکند، نماد معاملاتی آن متوقف می‌شود و وجوه پرداختی دیگر به دارنده اوراق بازپرداخت نخواهد شد.
/ باشگاه خبرنگاران