قیمت پایانی سهم در بورس چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟
سهامداران بازار سرمایه همچون سایر سرمایه گذاران پیش از سرمایه گذاری باید مجموعه ای از آموزش ها را فرا بگیرند. این روزها فعالیت در بورس بیش از هر زمان دیگری به دغدغه گروهی از افراد تبدیل شده است، به همین دلیل قصد داریم شما را با یکی از مفاهیم بازار سرمایه آشنا کنیم.
قیمت پایانی چیست؟
قیمت پایانی میانگینی از قیمت های معامله شده سهم در ساعات معاملاتی و در یک روز معاملاتی طبق حجم معاملات است. معامله سهم در ابتدای روز بعد، طبق قیمت پایانی، آغاز می شود.
قیمت پایانی سهم همیشه با آخرین قیمت سهم برابر نخواهد بود چون قیمت سهام شرکت‌ها، زمانی قادر خواهند بود بیشترین مقدار افزایش یا کاهش روزانه را تجربه کنند که حجم بسیار زیادی از آن سهم در طول ساعت معاملاتی مورد معامله قرار بگیرد. برای بررسی عوامل موثر بر قیمت سهام یکی از گزینه های تاثیر گذار همین قیمت پایانی در بورس است.
رابطه حجم مبنا و حجم معاملات و تاثیر آن بر قیمت پایانی
اگر میزان حجم معاملات سهم دست کم برابر با حجم مبنا باشد، در این صورت قیمت پایانی سهم را همان میانگین موزون محاسبه شده، در نظر می‌گیرند و در سامانه معاملات ثبت می‌شود.
در صورتی که میزان حجم معاملات سهم کمتر از حجم مبنا باشد به اندازه همان مقدار نسبت، از مقدار کاهش یا افزایش قیمت سهم هم کم می شود و قیمت پایانی هم بر همین اساس محاسبه و در نهایت در سامانه معاملات ثبت می شود.
زمانی که مقدار معاملات سهم از حجم مبنا کمتر باشد، مقدار و درصد افزایش یا کاهش قیمت سهم نیز کمتر از حداکثر میزان افزایش یا کاهش تعیین شده براساس مقررات خواهد بود.
قیمت پایانی سهم براساس میانگین وزنی قیمت سهم در طول یک روز معاملاتی، تعیین می‌شود.
میانگین وزنی چیست و نحوه محاسبه آن؟
برای محاسبه مقدار میانگین وزنی باید یک مجموعه عامل‌های نابرابر و برای هر یک از عامل‌ها، وزن یا ارزش معینی در نظر بگیرید و آن عامل را در وزن مشخص ضرب کرده و در نهایت جمع این ارقام حاصل شده را بر مجموع وزن‌ها تقسیم کنید.
اگر مثلث تعادل، قیمت پایانی فرض شود و قیمت‌های معامله شده با حجم یکسان باشد میانگین قیمت در نقطه مرکز، سطح تعادل را برقرار کرده است، اما اگر قیمت‌ها با حجم‌های متفاوتی معامله شوند میانگین قیمت برای برقراری سطح تعادل نزدیک می‌شود به آن قیمتی که بیشتر معامله روی آن انجام شده است.
حجم مبنا و تاثیر آن بر روی قیمت پایانی سهام
توجه به این نکته ضروری است که در بازار بورس اوراق بهادار، شرکت‌های بورسی دارای حجم مبنا هستند و حجم مبنا روی قیمت پایانی سهم تاثیرگذار خواهد بود.
سامانه معاملاتی بازار بورس میانگین قیمت سهم در طول روز را که به صورت اتوماتیک و لحظه‌ای محاسبه می کند و به بررسی حجم معاملات با حجم مبنا می پردازد.
در صورتی میزان حجم معاملات سهم به میزان کمترین مقدار حجم مبنا باشد، میانگینی که محاسبه می شود تحت عنوان قیمت پایانی سهم در تابلوی معاملات ثبت می شود.
ولی در صورتی که حجم معاملات سهام از حجم مبنا کمتر باشد به همان نسبت از مقدار کاهش یا افزایش قیمت پایانی سهم کاسته خواهد شد و این قیمت در تابلوی معاملات ثبت خواهد شد.
حجم مبنای شرکت های فرابورسی:
طبق قانون موجود در سازمان فرابورس ایران مقدار حجم مبنای شرکت‌های فرابورسی، یک است و به همین دلیل است که سهام قادر خواهد بود تا با اولین معامله قیمت پایانی آن را به بیشترین و کمترین قیمت خودش برساند.
در صورتی که در بازار فرابورس سهامی در یک روز معاملاتی قیمت‌های متفاوت با حجم‌های مختلف معامله شود، قیمت پایانی این شرکت طبق همان میانگین وزنی محاسبه می شود.
محاسبه قیمت پایانی در 3حالت بیشتر، کمتر و مساوی با حجم مبنا
بر اساس آنچه که در مطالب بالا اشاره کردیم قیمت پایانی در واقع نوعی میانگین وزنی قیمت استو
حالت 1- حجم معامله شده کمتر از حجم مبنا باشد:
نحوه محاسبه قیمت پایانی در بورس
حالت 2- حجم معامله شده مساوی یا بیشتر از حجم مبنا باشد.
مثالی برای تعیین قیمت پایانی
به طور مثال، قیمت سهمی در ابتدای ساعت معاملاتی روز یکشنبه، 200 تومان است و مقدار میانگین قیمت معاملات این سهم در طول ساعات مطالعه روز یکشنبه 206 تومان باشد در نتیجه میانگین قیمت سهم در آخرین ساعت معاملاتی روز شنبه، در مقایسه با ساعات ابتدایی، 6 تومان یعنی به میزان 3 درصد رشد داشته است.
در صورتی که تعداد سهام معامله شده در آن شرکت در طول ساعات معامله روز یکشنبه، با حجم مبنا برابر باشد، در روز یکشنبه قیمت پایانی سهم ، همان 206 تومان است، اما در صورتی که تعداد سهام معامله شده آن شرکت، فقط به اندازه نصف حجم مبنای تعیین شده برای این سهم باشد، مقدار افزایش سهم از 6 تومان، کاهش پیدا می کند و به 3 تومان می‌رسد و قیمت پایانی سهم هم در روز یکشنبه، معادل با 203 تومان خواهد بود.
تفاوت قیمت پایانی سهم با قیمت آخرین معامله
قیمت آخرین معامله به آخرین قیمتی گفته می‌شود که در طول یک دوره زمانی به طور مثال یک روز کاری معامله شده باشد. نام دیگر قیمت آخرین معامله، قیمت بسته شدن و معادل انگلیسی آن Close Price است.
قیمت پایانی میانگینی از قیمت های معامله شده سهم در ساعات معاملاتی و در یک روز معاملاتی طبق حجم معاملات است توجه داشته باشید که حتما نباید قیمت پایانی با قیمت آخرین معامله یکسان باشد.
/ باشگاه خبرنگاران