انقلاب ارزی با یوآن دیجیتال
اگر برنامه بانک‌مرکزی چین برای راه‌اندازی یوآن دیجیتال به نتیجه برسد، افراد بدون مراجعه به بانک و در اختیار داشتن پول نقد می‌توانند به خرید با ارز دیجیتال این کشور اقدام کنند.
از اوایل سال‌جاری میلادی چین به شکل تدریجی آزمایش روی نخستین ارز دیجیتالی را که پشتوانه آن بانک‌مرکزی است سرعت بخشیده است. این ارز دی‌سی‌ای‌پی DCEP یا «ارز دیجیتالی پرداخت الکترونیکی» نامیده می‌شود. با آنکه دیگر کشورها تلاش‌های مشابه برای راه‌اندازی ارز دیجیتال با پشتوانه بانک‌مرکزی داشته‌اند اقدام چین که دومین اقتصاد بزرگ جهان است، اهمیت بالاتری دارد. این باور وجود دارد که در آینده همه از ارز دیجیتالی چین استفاده خواهند کرد.
اگرچه برخی منابع پیش‌بینی کرده بودند این ارز امسال به عموم عرضه خواهد شد، اما بانک‌مرکزی چین قصد دارد فوریه سال 2022 یعنی زمان المپیک زمستانی بعدی که در پکن برگزار می‌شود ارز یاد شده را عرضه کند. اگر این پروژه موفق بشود یوآن دیجیتال نیاز به پول فیزیکی و خدمات پرداخت آنلاین نظیر پی‌پال را از میان خواهد برد و این ارز ابزاری دیگر برای چین جهت به چالش کشیدن سلطه جهانی آمریکا خواهد بود. دی‌سی‌ای‌پی یک ارز دیجیتالی با پشتوانه یوآن است. برخلاف بیت‌کوین و دیگر ارزهای دیجیتال که ارزش‌شان نوسان‌های بزرگ دارد و به همین دلیل بسیاری از دولت‌ها این ارزها را برای استفاده گسترده مناسب نمی‌دانند، ارز دیجیتالی چین به اندازه یوآن فیزیکی ثبات خواهد داشت. هر یوآن دیجیتالی مانند پول نقد از سوی بانک‌مرکزی، تولید، امضا و منتشر می‌شود، اما برخلاف پول نقد، بانک‌مرکزی می‌تواند مسیر جابه‌جایی هر یک از این ارزهای دیجیتال را که منتشر می‌کند ردیابی کند.
بانک‌های تجاری این ارز را بین مشتریان خود توزیع می‌کنند و مشتری‌ها می‌توانند این ارز را از حساب‌های بانکی خود دانلود و به کیف پول دیجیتال خود یا اپلیکیشن واریز کنند، درست شبیه گرفتن پول از دستگاه خودپرداز. با یک کیف پول حاوی این ارز دیجیتال، مشتری‌ها می‌توانند پرداخت بدون تماس و فوری به هر شخص داشته باشند، به این معنا که با این کیف پول دیجیتال می‌توان کالا خرید یا پول را به حساب یک فرد منتقل کرد. از لحاظ نظری راه‌اندازی این ارز سبب می‌شود نیاز به خدمات پرداخت دیجیتال طرف سوم، نظیر ویچت یا علی‌پی که اکنون به شکل گسترده در چین استفاده می‌شود از میان برود.
پرداخت با تلفن‌همراه یک عادت جا افتاده در چین است در نتیجه حرکت به سمت یوآن دیجیتال برای مصرف‌کنندگان این کشور بسیار آسان است و نیز این تحول فوایدی برای رژیم کمونیستی حاکم بر چین در بر خواهد داشت. راه‌اندازی ارز دیجیتال از سوی بانک‌مرکزی چین یکی از راه‌های دولت جهت کنترل تراکنش‌های مالی شهروندان است و همچنین از این طریق چین در این حوزه نسبت به دیگر کشورها برتری پیدا خواهد کرد و در حوزه ارز دیجیتال پیش‌رو خواهد شد.
یکی از تحلیلگران می‌گوید: «چین امیدوار است ساختار خاص خود را برای پرداخت بین‌المللی به وجود آورد؛ یعنی چیزی شبیه سوئیفت. اما در این ساختار، تمرکز عمدتا بر ارزهای دیجیتال است و ارز دیجیتالی چین و نه دلار، بر آن حاکم است. به‌ویژه اکنون که بحث‌هایی درباره جدا شدن چین و آمریکا در حوزه فناوری در جریان است این موضوع اهمیت بالایی دارد.» بنا به اعلام صندوق بین‌المللی پول، در‌حال‌حاضر بیش از 60 درصد ذخایر ارزی جهان در بانک‌های مرکزی به دلار است و این یعنی دلار عملا ارزی جهانی است. شرکت‌ها و کشورها به جای تلاش برای انجام تراکنش به ارزهای مختلف، از دلار برای پرداخت‌های بین‌المللی استفاده می‌کنند. برای شرکت‌ها ارز بین‌المللی شماره دو یورو است که 20 درصد ذخایر ارز خارجی بانک‌مرکزی را تشکیل می‌دهد. توسعه استفاده از یوآن دیجیتال سبب می‌شود بانک‌های مرکزی به نگهداری آن اقدام کنند. بانک‌مرکزی چین به‌عنوان تنها منتشر‌کننده این ارز نفوذی فراگیر بر بازارهای مالی جهان خواهد داشت. چین با تبدیل شدن به نخستین قدرتی که بر محیط دیجیتال سلطه دارد می‌تواند جایگاهی مستحکم‌تر برای خود در اقتصاد جهان ایجاد کند و آسیب‌پذیری کمتری در برابر تحریم‌های واشنگتن داشته باشد و این قدمی دیگر برای پکن در جهت به چالش کشیدن سلطه جهانی آمریکاست. البته مشخص نیست آیا کشورها تمایل داشته باشند از یوآن دیجیتال استفاده کنند یا نه. امکان ردگیری تراکنش‌ها ممکن است سبب شود دیگر کشورها و بازیگران بین‌المللی نسبت به یوآن دیجیتال بی‌میل باشند.
از لحاظ نظری دولت چین می‌تواند از این ارز برای ردگیری تراکنش‌های شهروندان خود و هر شرکت و کشوری که از آن استفاده می‌کند بهره ببرد. برای مثال اگر چین کالایی از کشوری بخرد و در ازای آن یوآن دیجیتال بدهد و سپس آن کشور برای خرید کالایی از کشوری دیگر یوآن دیجیتال پرداخت کند، بانک‌مرکزی چین می‌تواند بر تمامی تراکنش‌ها نظارت داشته باشد. این تنها یک سناریو است اما احتمال تحقق آن زیاد است. پرسش اصلی این است که آیا کشورها مایلند این ریسک را بپذیرند که چین بر مبادلات مالی آنها نظارت داشته باشد یا نه؟
/ دنیای اقتصاد