وضعیت مبهم تجهیزات استارلینک در ایران/ پوشش نمی‌دهد ولی تضمین می‌کنیم!
برخی از کانال‌های تلگرامی و صفحات اینستاگرام شروع به تبلیغ فروش تجهیزات استارلینک کرده‌اند. فروشندگان قیمت‌های مختلف بین ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ دلار، معادل ۲۰ تا ۶۰ میلیون تومان را برای این تجهیزات مطرح می‌کنند.
عده‌ای از فروشندگان می‌گویند در منزل مبلغ را دریافت خواهند کرد، اما برخی دیگر بیعانه حدود ۱۰ میلیون تومانی درخواست می‌کنند.
یکی از فروشندگان در پاسخ به اینکه آیا برای اتصال به اینترنت باید هزینه ماهانه پرداخت شود؟ می‌گوید: «نه. کل هزینه همین ابتدا پرداخت می‌شود. فعلا اعلام شده استفاده از این اینترنت رایگان است و تا زمانی که اعلام کنند شرایط همین است.»
اما صحبت‌های فروشندگان متناقض است. برای مثال فروشنده دیگری می‌گوید که خریداران باید ماهانه ۱۰۰ دلار هزینه شارژ پرداخت کنند.
همچنین طبق گفته فروشندگان، هر تجهیزات برای فضایی به اندازه یک استادیوم فوتبال اینترنت تامین می‌کند.
یکی از فروشندگان در پاسخ به اینکه اگر بعدا تجهیزات به مشکل بخورد چه کسی مسئول است؟ نصب کننده تجهیزات را معرفی کرده و می‌گوید: «این فرد همواره برای پاسخ دهی و تعمیرات در دسترس خواهد بود.» البته مشخص است که تضمینی برای این ادعا وجود ندارد.
او همچنین در پاسخ به اینکه چه تضمینی برای فعال بودن این تجهیزات در ایران وجود دارد؟ گفت که بعد از پرداخت بیعانه، نصاب در محل نصب حاضر می‌شود، اما اگر تجهیزات کار نکرد، پول را پس می‌دهد و تجهیزات را می‌برد.
به گفته خود فروشندگان، تجهیزات استارلینک بیشتر از شهر بانه وارد می‌شود.
البته به نظر می‌رسد با توجه به قاچاق بودن کالا و همچنین ناشناخته بودن آن، امکان سوء استفاده‌های فراوانی در این زمینه وجود دارد.
معیار، سود است
در این رابطه، حمید حسینی، عضو هیئت رئیسه اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق، اظهار کرد: مرزی وجود دارد که برخی کالاها از آن ترانزیت شده، به عراق برده می‌شود، در ۱۰ کیلومتری مرز پیاده و دوباره به صورت کولبری به ایران وارد می‌شود. این کالاها عمدتا لوازم الکترونیک، موبایل، لوازم خانگی، لوازم آرایشی، پوشاک و سایر کالاهایی هستند که بازار دارند؛ بنابراین هیچ چیزی بعید نیست و ترانزیت هم از ایران سخت نیست.
به گفته وی عمده کالاها ابتدا وارد بندرعباس می‌شود، بعد به صورت ترانزیت به اقلیم کردستان می‌رود و دوباره به صورت کولبری به ایران برمی‌گردد. در حال حاضر در بانه پاساژهای شیک ساخته شده و انواع لوازم خانگی و سایر کالاها در آن‌ها فروخته می‌شود. تجهیزات استارلینک هم اگر بازار جذابی داشته باشد، وارد می‌شود، چرا که معیار افراد فعال در این حوزه منافع و سود است.
عضو هیئت رئیسه اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق با این که دولت باید درایت کند و فیلترینگ اینترنت را بردارد تا مردم به مسیری وارد نشوند که دیگر قابل کنترل نباشد، تصریح کرد: این تجهیزات هم ممکن است ابتدا گران باشد، اما در آینده ارزان‌تر می‌شود و هیچ کنترلی روی آن نخواهد بود.
حسینی در پاسخ به اینکه آیا احتمال کلاهبرداری در فروش تجهیزات استارلینک وجود دارد؟ گفت: معمولا شاهد این قبیل اتفاق‌ها هستیم، اما مردم این ریسک را پذیرفته‌اند.
وضعیت مبهم تجهیزات استارلینک در ایران
اینترنت ماهواره‌ای بیشتر در مواردی به‌کار می‌رود که دسترسی معمولی به اینترنت (کابلی، فیبرنوری، دایال-آپ و بی‌سیم) امکان‌پذیر نیست یا از کیفیت پایینی برخوردار است. در تعریف این نوع از اینترنت باید گفت امواج از طریق ماهواره ارسال می‌شود و کاربر برای دریافت آن باید از تجهیزات مخصوص آن یعنی دیش و دریافت کننده امواج استفاده کند. اگر این نوع از اینترنت فراگیر شود احتمال تولید تجهیزات آن با قیمت کمتر هم ممکن خواهد بود یا حتی سیم کارت‌هایی مانند آنچه در تلفن ماهواره‌ای استفاده می‌شود تولید می‌شود اما هنوز برای رسیدن به این مراحل زود است.
اوایل مهرماه برخی از کارشناسان هشدار دادند که استفاده از اینترنت ماهواره ای نیازمند زیرساخت‌هایی در داخل کشور است و به این زودی‌ها خبری از اینترنت ماهواره‌ای نخواهد شد. همچنین به گفته آن‌ها فایل‌ها و اپلیکیشن‌هایی در فضای مجازی منتشر شده که به کاربران وعده دسترسی به اینترنت ماهواره‌ای و استارلینک را می‌دهند، بی‌استفاده و البته خطرناک هستند.
عیسی زارع پور هم اخیرا گفته بود که اگر کشورهای دیگر بخواهند خدمات استارلینک به ایران بدهند، باید ضوابط ایران را رعایت کنند و بعید است به این زودی اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در ایران فعال شود.
پس از این اظهارات، اخبار عجیبی در فضای مجازی به نقل از ایلان ماسک خطاب به وزیر ارتباطات منتشر شد که رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، در واکنش به این توئیت منتسب به ایلان ماسک مبنی بر خطاب قراردادن عیسی زارع پور، آن را جعلی دانست و نوشت: فیک نیوزسازان مشغول کارند.
استارلینک توسط شرکت اسپیس ایکس اداره می‌شود و طبق اطلاعات مندرج برروی سایت رسمی این شرکت، اکنون ۴۰ کشور را تحت پوشش خدمات خود قرار داده است و راه‌اندازی سرویس تلفن همراه جهانی پس از سال ۲۰۲۳ را هم هدف‌گذاری کرده است.
در صفحه نقشه وب سایت استارلینک، مناطق تحت پوشش خدمات اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در جهان با سه رنگ مختلف برای مناطق تحت پوشش، مناطقی که در لیست انتظار هستند و مناطقی که به زودی به استارلینک دسترسی خواهند داشت، نشان داده می‌شود اما طبق این اطلاعات، چندین کشور از جمله ایران و چین شامل مناطق تحت پوشش نیستند.
اکنون داخل سایت اسپیس ایکس و در صفحه مربوط به سفارش استارلینک، برای بخش خانگی، هنگامی که نام محله‌ای را مثلا در تهران وارد می‌کنیم، با این پیام روبرو می‌شویم که استارلینک هنوز در محدوده شما به دلیل عدم دریافت تاییدیه رگولاتوری، موجود نیست و با دریافت مجوز رگولاتوری، محدوده مورد پوشش ما گسترش پیدا خواهد کرد، بنابراین لطفا قابل دسترس بودن استارلینک در محدوده زندگی خود را بعدا دوباره بررسی کنید. همین پیام برای سفارش استارلینک برای کاربران تجاری هم تکرار می‌شود.
با این اوصاف، با توجه به راه افتادن بازار فروش این کالاها در ایران و همچنین اظهارات دیگر ایلان ماسک مبنی بر فعال شدن اینترنت ماهواره‌ای در ایران، مشخص نیست که آیا واقعا استفاده از تجهیزات در کشور امکان پذیر هست یا نه؟ به نظر می‌رسد در خلاء اطلاع رسانی درست در این رابطه و مبادله غیرقانونی، امکان سوء استفاده بیشتر خواهد بود.
در همین رابطه مسعود اسدپور، رئیس آزمایشگاه شبکه‌های اجتماعی دانشگاه تهران اخیرا گفته بود که احتمالا فروشندگان این تجهیزات در فضای مجازی یا تجهیزات غیر واقعی می‌فروشند یا تبلیغ دروغ می‌کنند. شاید یک سال دیگر اینترنت استارلینک برای تعداد زیادی قابل استفاده باشد، اما ادعای فعلی دروغ است چون برای این موضوعات تبلیغ عمومی نمی‌کنند.