از بانکداری باز به Open Data

جواد عزالدین، مدیر توسعه کسب و کار شرکت ارتباط فردا

در این مقاله سعی شده ضمن تفکیک و تبیین مفاهیم مورد اشاره با تمرکز بر موضوع Open banking  ، آینده پیش روی آن مورد واکاوی قرار گیرد.

از Open API به Open Banking API

API  که برگرفته از عبارت Application Programming Interface است، به معنای رابط برنامه‌نویسی کاربردی بوده و اشاره به مجموعه‌ای از توابع و پروتکل‌ها به منظور ایجاد ارتباط میان قسمت‌های مختلف و یا ایجاد دسترسی به سرویس فراهم شده توسط یک کسب و کار برای سایر کسب و کارها دارد. از این رو هر کسب و کاری به منظور اعطای دسترسی به کسب و کارهای ثالث به بهره گیری از سرویس‌های خود، می باید دسترسی به API های خود را برای کسب و کارهای مورد تائید باز و آزاد نماید، در این هنگام مفهوم Open API پا به عرصه وجود می‌گذارد. حال چنانچه این APIها از سوی بانک‌ها یا موسسات مالی و اعتباری در اختیار توسعه دهنده ثالثی قرار گیرند تا برنامه‌های کاربردی و سرویس هایی را با استفاده از اطلاعات مالی و تراکنشی کاربران ایجاد نمایند، مفهوم  Open Banking API، معنا می‌یابد.

بانکداری باز و API First

در کنار بانکداری باز مفهوم دیگری نیز با عنوان API First وجود دارد که علی رغم ارتباط ماهوی، دارای تفاوت‌های بنیادی با آن می‌باشد. در یک تعریف ساده API First به یک نگرش معماری اشاره می‌نماید که در آن  طراحی API در الویت نخست قرار دارد، از این رو در این رویکرد طراحی API در گام نخست صورت می‌پذیرد سپس پیاده‌سازی به منظور تطبیق با API ایجاد می‌شود. اتخاذ چنین  رویکردی موجب می شود که APIهایی با کاربردپذیری آسان، سازگار، منعطف و مقیاس پذیری داشته باشیم. در خصوص ارتباط و نیز تمایز دو مفهوم بانکداری باز و API First می‌توان بیان داشت که اصول نگرشAPI First اغلب درهنگام طراحی‌APIهای بانکداری باز استفاده می شوند تا سطح کیفیت بالای APIها را تضمین کنند و از سوی دیگر هرچند تمامی APIها، APIهای بانکداری باز نیستند، اما همه APIهای بانکداری باز که از استاندارد کیفی بالایی برخوردارند، از اصول و قوانین رویکرد API First  پیروی و تبعیت می‌کنند.

مسیر پیش روی بانکداری باز چه سمت و سویی به خود خواهد گرفت؟

صاحبنظران مختلف بر این باورند که علی رغم توسعه شگرفی که با روی کار آمدن بانکداری باز در اکوسیستم خدمات مالی و بانکی شاهد بوده‌ایم اما این تحولات به موقعیت کنونی ختم نمی‌شود. از این رو از دو مفهوم Open Finance  و Open Data به عنوان گام‌های پیش رو بانکداری باز یاد می‌شود. Open Finance در واقع توسعه نوینی از بانکداری باز است که فراتر از حوزه داده‌های مالی قرار می‌گیرد و به شرکای سوم مورد اعتماد (Trusted TPPs) اجازه می‌دهد تا به داده‌های مالی بیشتری از کاربران دسترسی پیدا کنند و پیشنهادهای بهتر و مناسب‌تری را در محصولات خدمات مالی و خدمات دیگر ارائه دهند. قلمرو داده‌هایی که در Open Finance  به واسطه APIها در اختیار شرکت‌های ثالث قرار می‌گیرد داده‌هایی از کاربران است که می‌تواند در حوزه‌‌هایی همچون حقوق و دستمزد، بیمه، مدیریت دارایی، تسهیلات بدون وثیقه، تسهیلات مسکن و مدیریت ثروت را شامل شوند، بنابراین بدیهی است طیف خدمات و محصولات نوینی که شرکت‌های ثالث بر پایه گردآوری چنین داده‌های ارزشمندی از مشتریان ‌می‌توانند خلق نمایند، تا چه حد وسیعی از قابلیت توسعه برخوردار خواهد بود.

توسعه‌ ناشی از بانکداری باز، به حوزه Open Finance نیز محدود نخواهد شد و سیر شتابان این تحول، دامنه‌های جدیدی به خود خواهد گرفت به گونه‌ای که امروزه از مفهوم جدیدی همچون Open Data یاد می‌شود که گام آتی Open Finance است. در Open Data، نیز طیف داده‌های قابل اشتراک به شرکت‌های ثالث مجدداً دستخوش تحول عظیمی می‌شود و این داده‌ها نه تنها داده‌ها مالی کاربران در بانکداری باز و داده‌هایی که در Open Finance مورد اشاره قرار گرفت را در برخواهد داشت بلکه زمینه‌های لازم برای اشتراک گذاری داده‌هایی همچون حوزه خدمات عمومی، حوزه ارتباطات، حوزه سلامت، حوزه خرده فروشی، حوزه حمل و نقل و حوزه خدمات شهری را نیز در بر خواهد گرفت و شاهد انقلاب عظیم دیگری در پی این مهم در صنایع و حوزه‌های مختلف کسب و کاری خواهیم بود.

گفتنی است ارتباط فردا به عنوان یکی از حامیان اصلی رویداد فیناپ که پنج‌شنبه ۱۵ تیر ۱۴۰۲ با موضوع API first در کارخانه هوشمندسازی و نوآوری امیدینو برگزار می‌شود حضور دارد.