عدم کسر حق بیمه از بن کارگری
عصر بانک؛دریافت این حق بیمه از سوی سازمان تامین اجتماعی در حالی است که بنا بر محاسبات صورت گرفته، سالانه بالغ بر 27 هزار میلیارد ریال علاوه بر حق بیمه‌های معمول بار مالی مضاعف به کارفرمایان و کارآفرینان تحمیل می‌کند.
در این نامه علی فاضلی، رئیس اتاق اصناف ایران خطاب به علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی کشور، با اشاره به بخشنامه سازمان تامین اجتماعی آورده است:
«احتراما همان‌گونه که مستحضرید شورای‌عالی کار مصوبه شماره 77693 مورخ 11/ 4/ 93 اعلام کرده بود به استناد بند 5 مصوبات دویست و سی و چهارمین جلسه شورای مذکور در تاریخ 23/ 12/ 93، ماهانه 800,000 (هشتصد هزار ریال) از سوی کارفرمایان به کارگران مربوطه تحت عنوان کمک هزینه اقلام مصرفی خانوار به‌عنوان مزایای رفاهی و انگیزه‌ای، تعلق گیرد. با تلاش و پیگیری‌های کارفرمایان، وزیر صنعت، معدن و تجارت و موافقت جنابعالی مبنی بر دریافت حق بیمه از کمک هزینه اقلام مصرفی خانوار موضوع قانون کار ایران منتفی شد. به‌‌رغم مصوبه فوق، سازمان مزبور اخیرا طی بخشنامه‌ای، مبلغ تعیین شده برای بن کارگری در سال 1394 را مشمول کسر حق بیمه قرار داده که مغایر با مصوبه این شورا در سال گذشته است.
با عنایت به اینکه در قانون تامین اجتماعی تعیین نرخ حق بیمه به قوه مقننه واگذار شده و تعیین حداقل دستمزد نیز در قالب سه‌جانبه‌گرایی تعریف شده است، دولت و مجلس پس از انقلاب اسلامی، آگاهانه بخش بزرگی از صنوف و فعالیت‌ها را مشمول تخفیف حق بیمه سهم کارفرما دانسته است. براساس چنین رویکردی در سال‌های گذشته نیز به‌منظور حمایت از نیروی کار و اشتغال، دولت حق بیمه سهم کارفرمایان را حتی برای افرادی که فاقد کارفرما هستند نیز خود پذیرفته است.
لکن متاسفانه اجرای بخشنامه سازمان تامین اجتماعی، برابر محاسبات انجام گرفته، سالانه بالغ بر 27 هزار میلیارد ریال بار مالی مضاعف به کارفرمایان و کارآفرینان علاوه بر حق بیمه‌های معمول تحمیل می‌شود که از طاقت و توان کارفرمایان در وضعیت فعلی اقتصادی جامعه خارج بوده و در نتیجه احتمالا منجر به ارائه نکردن لیست و پرداخت حق بیمه خواهد شد که این رفتارها و عدم شفافیت‌های مالی، موجب کاهش مضاعف درآمدهای سازمان تامین اجتماعی می‌شود.
کسب این درآمدها از سوی سازمان که حدود 60 درصد مبلغی است که دولت قرار است به تولید کمک کند، براساس تجربه، معمولا به علت تنگناهای اقتصادی، دولت از پرداخت سهم تولید امتناع ورزیده، حال تحقق این امر مغایر با سیاست‌های دولت در چارچوب قانون هدفمندی یارانه‌ها در حمایت از کارگاه‌ها و تولید است.
از سوی دیگر با توجه به تلاش‌های دولت در چارچوب قانون رفع موانع تولید و همچنین فراهم شدن بهبود فضای کسب‌وکار این بخشنامه و بار مالی ناشی از آن، این قوانین و سیاست‌ها را بی‌خاصیت خواهد کرد و کمترین نتیجه آن مختل شدن فراگیری نظام تامین اجتماعی خواهد بود که به تعبیر جنابعالی در حال حاضر بیش از 6 میلیون نفر در اقتصاد غیررسمی فعالیت دارند و تحت هیچ‌گونه حمایت‌های اجتماعی قرار ندارند.
در بررسی مواد قانون تامین اجتماعی قانون‌گذار آگاهانه فقط از عنوان مزد و حقوق استفاده کرده که به اهم آن اشاره می‌شود: الف- بند 5 ماده 2؛ ب- بند الف ماده 4؛ ج- تبصره 2 ماده 28؛ د- ماده 111؛ ه- ماده 77؛ و- تبصره ذیل ماده 40؛ ز- ماده 35: غرض مقنن بر آن داشته تا در ماده 41 قانون کار شورای‌عالی کار را رسما موظف نماید هرساله میزان حداقل مزد کارگران را برای نقاط مختلف کشور یا صنایع مختلف با توجه به دو معیار ذیل تعیین کند:
1- حداقل مزد کارگران با توجه به درصد تورمی که از سوی بانک مرکزی ایران اعلام می‌شود.
2- حداقل مزد بدون آنکه مشخصات جسمی و روحی کارگران و ویژگی‌های کار متحول شده را مورد توجه قرار دهد باید به اندازه‌ای باشد تا زندگی یک خانواده را که تعداد متوسط آن توسط مراجع رسمی اعلام می‌شود، تامین کند.
حال این سوال مطرح است که شورای‌عالی کار برای سال جاری چرا به‌صورت هدفمند حداقل دستمزد را در سطح افزایش 17 درصدی نسبت به سال گذشته تعیین کرده است و مبلغ یک میلیون و 100 هزار ریال را در قالب تبصره 3 ماده 36 قرار داده تا موجب افزایش مزد مبنا که پیامد آن افزایش سایر مزایا از جمله کمک عائله‌مندی، اضافه‌کار، فوق‌العاده شغل، پاداش، سنوات، حق بیمه و عنوان‌های مشابه است، نشود. به عبارتی اگر باور دارد که مبلغ یک میلیون و 100 هزار ریال جزو لاینفک مزد و حقوق با اتکا به ماده 41 قانون کار است بنابراین برای برقراری حداقل انواع مستمری‌ها باید حداقل دستمزد به اضافه مبلغ مذکور را در نظر داشته باشد نه اینکه هنگام دریافت حق بیمه حداقل دستمزد به اضافه مبلغ مذکور را دریافت کرده اما در اجرای تعهدات فقط حداقل مزد مصوب شورای عالی کار بر اساس ماده 41 قانون کار مورد عمل قرار دهد (مزد مبنا را مشخص نماید).
از سوی دیگر هدف شورای عالی کار، کمک به بالا بردن قدرت خرید کارگران در قالب اقلام مصرفی بوده که مبلغ آن را مشخص کرده است و کارفرما می‌تواند این اقلام را خود تهیه کند یا مبلغ آن را در اختیار کارگر به نمایندگی از خود قرار دهد و بر اساس همین درک درست بوده است که از سال 1387 (اولین مصوبه شورای عالی کار) تا 27/ 3/ 1394 چنین ادعایی برای دریافت حق بیمه از آن وجود نداشته است و هم اکنون نیز شورای‌عالی کار می‌تواند با تشکیل یک جلسه فوق‌العاده نظر صریح و روشن خود را مبنی بر عدم شمول حق بیمه به مبلغ مذکور اعلام کند.
با این حال، با توجه به مطالب ذکر شده، به منظور افزایش انگیزه برای جذب نیروی کار و جلوگیری از افزایش هزینه کارفرمایان و همچنین نظر به اعتراضات و درخواست‌های مکرر اصناف خواهشمند است دستور فرمایید بخشنامه سازمان تامین اجتماعی که موجبات نارضایتی ملی از سوی کارفرمایان و کارآفرینان و حتی کارگران ایجاد شده است، لغو یا تشکیل جلسه فوق‌العاده شورای عالی کار، عدم دریافت حق بیمه از مزایای رفاهی و انگیزشی مجددا مورد تایید و تصویب قرار گیرد. »
/دنیای اقتصاد