در مسیر آرمان شهر اقتصادی با فینوپیا
فینوپیا با رویکرد تحقق آرمان شهر اقتصادی، پلتفرمی جامع و یکپارچه از خدمات و محصولات مختلف با رویکردی غیرمتمرکز و مبتنی بر تکنولوژی بلاکچین و داراییهای رمزنگاری است. فینوپیا در مسیر تکامل این آرمان شهر اقتصادی است که شامل صرافی و پلتفرم تبادل داراییهای رمزارزی متمرکز، پلتفرم تبادل دارایی رمزارزی غیرمتمرکز (DEX) ، بازارگاه توکن‌های غیرمثلی (NFT)، خدمات سبدگردانی داراییهای رمزارزی، کیف پول رمزارزی، پلتفرم خدمات وام‌دهی و سپردهگذاری رمزارزی، پلتفرم جذب سرمایه جمعی غیرمتمرکز، پلتفرم خدمات بیمه غیرمتمرکز، سیستم پرداخت رمزارزی، اکادمی آموزشی و سایر نوآوری‌های آتی این حوزه خواهد بود. هدف فینوپیا نهایتا ایجاد یک نئوبانک و اکوسیستم جامع مالی غیرمتمرکز است که برخلاف تمام نئوبانک‌های فعلی متولد شده کشور که عملا بانکداری دیجیتال می‌باشند خواهد بود. در این مسیر رویکرد فینوپیا فراهم کردن ساختارهایی خلاقانه و پویا برای بهره‌برداری هرچه بیشتر از فرصت‌های پیش رو در جهان غیرمتمرکز است.
ما برای آشنایی بیشتر با فینوپیا، با امیرعباس امامی، رئیس هیئت مدیره و آرش فروزان عضو هئیت مدیره این مجموعه به گفت‌وگو نشستیم:
امیرعباس امامی که بیش از پنج سال از فعالیت جدی وی در حوزه بلاکچین میگذرد، فعالیت حرفهای خود را از سال ۸۷ با ورود به گروه مالی و سرمایه‌گذاری شریف آغاز کرد و طی سالهای بعد در حوزه تامین مالی و بازار سرمایه به فعالیت پرداخت. در ادامه فعالیت خود را در اکوسیستم استارتاپی ادامه داد و در حال حاضر هم‌بنیانگذار و رئیس هیئت مدیره فینوپیا است. امامی دارای مدرک ارشد مهندسی صنایع دانشگاه تهران و همچنین ارشد اقتصاد در دانشگاه تربیت‌مدرس است و در حال حاضر در مقطع دکترای اقتصاد در دانشگاه تربیت مدرس تحصیل می‌کند.
آرش فروزان نیز از سال ۸۹ وارد حوزه فین‌تک شده است، او در حوزه بانک و پرداخت الکترونیک، و سپس بیمه و اینشورتک فعالیت کرده است. او حدود دو سال در حوزه core های بازارسرمایه مشغول به کار بوده و در ۲ سال اخیرفعال حوزه بلاکچین و رمز ارز شده است. تحصیلات او کارشناسی مدیریت شهری و کارشناسی ارشد کسب و کار با موضوع پایان نامه شهرهوشمند و آرمان شهر بوده است. فروزان در حال حاضر هم‌بنیانگذار و مدیرعامل فینوپیا است .
مفهوم فینوپیا
امامی در ابتدا درباره مفهوم فینوپیا گفت: «به طور کلی و از منظر اقتصادی ما دو نوع نگاه به تکنولوژی داریم یکی نگاه نئوکلاسیکی به تکنولوژی است که در آن گفته می‌شود تکنولوژی موجب افزایش کارایی می‌شود و از این طریق برای اقتصاد مفید است. نگاه دیگر نگاه نهادگرایان است که معتقدند گاهی تکنولوژی علاوه بر افزایش کارایی، منجر به تغییرات نهادی و بنیادین نیز می‌گردد. در واقع از دید این گروه بعضی از تکنولوژی‌ها اساساً تعاملات بین افراد و فعالان اقتصادی را متحول می‌کنند. در این خصوص به عقیده بسیاری از پژوهشگران تکنولوژی بلاکچین یک تکنولوژی نهادی است و به‌صورت نهادی اقتصاد را متحول می‌کند. تحول نهادی یعنی این تکنولوژی زمین بازی جدیدی برای فعالیت در کنار سایر چارچوبهای موجود فراهم کرده و به شکلی اساسی تعاملات این افراد را دچار دگرگونی می‌کند. حتی فراتر از این، این مفهوم در همه عرصه‌های زندگی انسان‌ها به نوعی اثری شگرف خواهد داشت. از این رو از نگاه ما تاثیرات عمیق این تکنولوژی فراتر از یک تکنولوژی بهبود دهنده کارایی است و معتقدیم ویژگیهای این پارادایم مانند غیرمتمرکز بودن، حذف واسطه‌ها و شفافیت تاثیرات عمیقی در زندگی آینده بشری خواهد داشت و شاید بتواند جهان را به سمت جهانی بهتر و آرمانی‌تر سوق دهد. اگر بشر آرمانشهری متصور باشد بدون تردید ابعاد مالی و اقتصادی از مهمترین وجوه آن هستند. هرچند منطقا رویای آرمانشهر دستنیافتی است اما حرکت در مسیر آن ارزش آفرین است، ما با همین اندیشه آن را فاینشیال اتوپیا یا فینوپیا نام‌گذاری کردیم.
قرابت معنایی آرمانشهر با عدالت
در ادامه فروزان گفت: «مفهوم اتوپیا و آرمانشهر و البته اقتصاد آرمان شهری با موضوع عدل قرابت معنایی دارد زیرا پاشنه آشیل موضوع آرمانشهر همان عدل است، اگر عدل را دسترسی منصفانه و آزاد همه به فرصت‌های برابر تعبیر کنیم ذات بلاکچین به‌دنبال چیزی شبیه آن است. درک ما از مفهوم فایننشال اتوپیا این بود که می‌دانستیم تکنولوژی بلاکچین می‌تواند به واسطه تئوری نظم اقتصادی و تأثیرات آن از نظر شفافیت، برابری و عدالت ویژگیهای آرمانشهر را تقویت کند. به همین دلیل ما ارتباط نزدیکی بین بلاکچین و اتوپیا احساس کردیم و هدف خود را ساختن اکوسیستمی غیرمتمرکز قرار دادیم که با تمرکز بر رمزارزها و دنیای کریپتوکارنسی همه مفاهیم فین‌تکی را در نیز خود جا دهد بصورتی که به‌عنوان یک اکوسیستم از بلاکچین کریپتویی شروع شود و تا نئوبانک غیرمتمرکز ادامه پیدا کند.
امامی با تاکید بر چند بعدی بودن این مفهوم اضافه کرد: «ابعاد اثرگذاری مفهوم عدم تمرکز و حاکمیت غیرمتمرکز فراتر از موضوعات اقتصادی است و حتی در لایه سیاسی هم اثرگذار باشد. برای مثال در حال حاضر معاملات بین‌المللی وابسته به دلار آمریکا است ولی رمزارزها خصوصا رمزارزهای فراگیری نظیر بیت‌کوین که ساختاری مستقل از حاکمیت ها دارند در حال تضعیف این نظام مسلط هستند و در آینده قطعا شاهد تعادل جدیدی در این عرصه خواهیم بود.
ساخت آرمانشهر اقتصادی
امامی در خصوص چالش‌های پیش روی فینوپیا گفت:« فاصله اکوسیستم ما با دنیا در حوزه بلاکچین نسبت به حوزه‌های دیگر زیاد نیست هرچند که در این زمینه پیشرو نیستیم. با این حال تلاش ما در فینوپیا این است که بتوانیم در بسیاری حوزه ها پیشرو باشیم و در این مسیر از حداکثر تجربه اکوسیستم ایران و جهان بهره خواهیم برد و تلاش خواهیم کرد با نوآوری‌های خود و تعمیق ارتباط با سیاست‌گذاران بر سیاست‌های کلان کشور در این حوزه نیز اثر مثبت بگذاریم. به طور کلی ما به دنبال نوآوری‌هایی هستیم که بتواند مردم را بیشتر و بیشتر با این پارادایم آشنا و از مزیت‌ها و منافع اقتصادی آن بهره مند کند. مسلما این اتفاق منجر به نفع عمومی برای کلیت اقتصاد نیز خواهد شد.
برای مثال توکن‌های غیرمثلی یاNFT ها ابزار بسیار توانمندی برای ارتقای اقتصاد هنر هستند و می‌تواتند به رشد و بالندگی هنر کشور در همه ابعاد کمک کنند و دایره تامین مالی را از فضای جغرافیایی ایران به فضایی بین‌المللی ارتقا دهند. هرچند به شکل سنتی معمولاً هنرمندان از فضای تکنولوژی کمی فاصله دارند اما ظرفیت‌های این فضا برای حوزه هنر فوق العاده قابل توجه است و مسلما به مرور جایگاه خود را در بین هنرمندان باز خواهد کرد. بخش دیگر فینوپیا بخش آکادمی است که اساسا نگاه غیر درآمدزایی دارد و مربوط به آموزش و ترویج مفاهیم این حوزه است تا بتوان از طریق آن افراد بیشتری را با این تکنولوژی و کارکردهای آن به شکل اصولی آشنا کرد.»
فروزان نیز تاکید کرد: «ما به‌دنبال تأثیر اکوسیستم بلاک‌چینی فینوپیا در اقتصاد کلان و ایجاد بستری برای تجارت و تبادلات پولی هستیم، زیرا در کشوری مثل ایران که محدودیت‌هایی وجود دارد فینوپیا می‌تواند تاثیرگذار باشد.»
چالش‌های فینوپیا
فروزان در پاسخ به این سوال که با توجه به شرایط فعلی اقتصادی ایران نقاط ضعف و قوت ایجاد این آرمانشهر اقتصادی چیست، گفت: «تهدیدی که بتواند ما را در زمینه فینوپیا به شکل جدی نگران کند وجود ندارد هر چند از مواجهه با چالش‌های متداول کسب‌وکاری نظیر مسائل تحریمی و موانع رگولاتوری گریزی نیست. با توجه به شرایط خاص اقتصادی کشور و افزایش نرخ دلار و روند مهاجرت نیروی کار متخصص، چالش نیروی انسانی یکی دیگر از چالش های جدی ما است. چالش مهم بعدی بحث توسعه بین المللی کسب و کار است که در شرایط فعلی کار دشواری است. البته این‌ها چالش‌هایی نیست که بتواند ما را از حرکت بازدارد و ما تلاش خود را برای تحقق اهداف خود انجام خواهیم داد. به طور کلی ساختن فینوپیایی که در ذهن ماست کار بسیار سختی است اما ما برنامه‌ریزی‌های زیادی برای آن انجام داده‌ایم و حداقل مسیر ده‌ساله‌ای را در برابر خود پیش‌بینی کرده‌ایم.»
امامی نیز در پاسخ به این سوال که آیا در دنیا دولت‌ها به سمت آرمان شهر حرکت کرده‌اند یا امثال فینوپیا امکان تحقق آن را دارند توضیح داد: «آرمان ما فایننشال اتوپیاست است اما ساختن آرمانشهر به‌تنهائی و با استفاده از یک یا چند شرکت محدود امکان‌پذیر نیست و باید کل اکوسیستم در این مسیر حرکت کند. بدیهی است ما هم قصد مصادره این مفهوم و عنوان را نداریم و تحقق این موضوع را یک حرکت جمعی اکوسیستمی می دانیم. در واقع در این مسیر همه اکوسیستم باید همراه هم هر روز بالغ‌تر و پویاتر شوند تا بتوانیم اکوسیستم مالی غیرمتمرکز را در کشور بسط دهیم و آن را به اقتصاد غیرمتمرکز جهانی متصل کنیم.
یکی از مهمترین چالش‌ها در این مسیر چالش های رگولاتوری با حاکمیت است. ما در فینوپیا همان‌طور که در بخش آموزش سعی داریم بر جامعه اثر گذاری داشته باشیم باید تلاش کنیم که این نگاه آینده‌پژوهانه را به حاکمیت هم منتقل کنیم و در این خصوص یکی از فعالیت های کلیدی ما تعامل تنگاتنگ با حاکمیت برای تحقق رگولاتوری بهتر است.
امامی در خصوص چالش رگولاتوری اضافه کرد: زمانی‌که بلاکچین در بیت‌کوین متبلور شد ابتدا توسط حاکمیت‌ها جدی گرفته نشد تا اینکه بیت‌کوین از قیمت هیچ به اعداد بالایی رسید و پس‌از آن بود که نهادهای رگولاتوری مانند بانک‌های مرکزی نسبت به آن حساس شدند و احساس خطر کردند. در این بین این فهم هم در حاکمیت ها ایجاد شد که این تکنولوژی در کنار تهدیدات خود می‌تواند یکسری مزایا نیز برای آن‌ها داشته باشد. در این مسیر بانک‌های مرکزی تلاش کردند با ایجاد پول‌های دیجیتال بانک مرکزی یا CBDCها قدرت پولی خود را در مقابل رمزارزها حفظ کنند. در کنار این مسائل حاکمیت‌ها دغدغه‌های دیگری مانند پول‌شویی و فرار مالیاتی و اعمال مجرمانه نیز دارند که قطعا راهکار هیچ کدام سلبی و از جنس ممنوعیت نیست. تجربه جهانی در کشورهای پیشرو نیز این موضوع را اثبات کرده است. به طور کلی تقریبا همه کشورهای جهان با چالش رگولاتوری در این حوزه درگیرهستند اما این چالش چیزی نیست که بتواند این فضا را از میان بردارد و حاکمیت‌های هوشمند بیشتر به‌دنبال برقراری چارچوبی شفاف و قاعده مند برای آن هستند.»
رسیدن به نئوبانک غیر متمرکز
فروزان در ادامه درباره نئوبانک‌های غیرمتمرکز خاطرنشان کرد: «مفهومی که در ایران دیده می‌شود نئوبانک متمرکز است و چیزی که ما درباره آن صحبت می‌کنیم نئو بانک غیرمتمرکز بلاک‌چینی است. ایده‌ای که در ایران به‌راحتی نمی‌توان به آن رسید و قطعا در این مسیر با چالش‌های جدی‌ای مواجه خواهیم بود. به هر حال ما بقا را در این می‌دانیم که به سمت تکنولوژی و اقتصاد غیرمتمرکز حرکت کنیم و در جریان توسعه قرار بگیریم تا بتوانیم ارزش آفرینی کنیم .»
وی در پایان گفت:« از نظر فینوپیا یک اکوسیستم مالی باید همه اجزاء یک نظام جامع را داشته باشد یعنی باید دارای بسترهای بیمه، بازار سرمایه، وام‌دهی، اعتبارات حاکمیتی، پرداخت‌های بین‌المللی و غیره باشد و ما در تلاش هستیم در مسیر تحقق و ایجاد این اکوسیستم مالی حرکت کنیم. فینوپیا یک دستاورد نیست، فینوپیا یک ایدئولوژی جامع پولی و مالی است که نمودهای دستاوردی آن یکی پس از دیگری در خدمت عموم قرار می‌گیرد.