نقش ماشین‌های بانکی خودگردان در بانکداری سلف‌سرویس؛ لوکس و تزئینی یا لازم و ضروری؟
بانکداری سلف سرویس، بانکداری غیرحضوری، ارائه خدمات بانکی بدون نیاز به حضور در شعبه و اتوماسیون وجه نقد از واژه‌های جذاب مدیران و کارشناسان بانکی علاقه‌مند در حوزه تحول دیجیتال است.
این واژگان شاید تا یکی دو سال گذشته در ایران بیشتر جنبه تبلیغی و شعاری داشت، ولی در یکی دو سال اخیر با ارائه راهکارهای نوین و متنوع بانکی توسط شرکت‌های مختلف از جمله شرکت توسن‌تکنو به عنوان یکی از ارائه‌دهندگان اصلی راهکارهای جامع نرم‌‌افزاری و سخت‌افزاری بانکی و پرداخت در ایران شکل واقعیت به خود گرفت.
این شرکت که در سالیان گذشته با ارائه ماشین‌های بانکی مثل ATM، BCR و VTM نقش مهمی در آشنایی بانک‌ها و مردم با خدمات سلف‌سرویس بانکی داشت، در دو سال اخیر با افتتاح سایت تولید و راه‌اندازی خط تولید ماشین‌های خودگردان با قابلیت پرداخت و دریافت پول مشتریان بانکی و همین‌طور خط تولید پایانه‌های پرداخت الکترونیک و فروشگاهی، ضمن داخلی سازی ماشین‌های بانکی و پایانه‌های پرداخت الکترونیک، ایجاد اشتغال و صرفه‌جویی در خروج ارز از کشور، با همراهی بانک‌های بزرگ کشور، نقش اساسی در ایجاد چرخه اتوماسیون وجوه نقد مشتریان شبکه بانکی داشته است.
جالب است بدانید قدیمی و آشناترین ماشین سلف سرویس بانکی، دستگاه خودپرداز است. این ماشین سالیان سال است که نه تنها بین مردم در شهرهای بزرگ و کوچک که حتی در روستاها هم نفوذ کرده است. اما امروزه مردم اگر از خدمات متنوع دیگر ماشین‌های سلف سرویس بانک‌ها استفاده نکرده باشند، به احتمال زیاد از مقابل یک شعبه 24 ساعته بانکی که دارای ماشین‌های متنوعی مثل VTM، CRS، BCR، ATM و … هستند، عبور کرده‌اند یا ماشین‌های خودگردان بانک‌های مختلف را در بیرون شعب، بازارها، پاساژها، بیمارستان‌ها، مراکز خرید یا سایر اماکن عمومی دیده‌اند
خودگردان یا خودپرداز/خوددریافت معادل فارسی ماشین‌های CRS یا BCR است. این ماشین‌ها به عنوان یکی از انواع ماشین‌های ارائه‌دهنده خدمات در بانکداری سلف‌سرویس، تمامی خدمات و امکانات نسل قبلی خودپردازها را ارائه می‌دهند، با این تفاوت که در خودگردان امکان واریز آنی وجه نقد به حساب نیز مهیا شده است و مشتریان در هر ساعتی از شبانهروز بدون نیاز به حضور در شعبه قادر خواهند بود وجه نقد خود را به حساب واریز نمایند. اسکناس دریافت‌شده از یک مشتری می‌تواند در تراکنش پرداخت بعدی به مشتری بعدی ماشین خودگردان واگذار شود و بدین‌ترتیب چرخه اتوماسیون وجوه نقد توسط ماشین خودگردان به وجود می‌آید.
این ماشین‌های سلف سرویس، نقش مهم و اساسی در کاهش هزینه‌های شعب دارند. همچنین از جمله مهمترین مزایای این ماشین‌ها می‌توان به کاهش حجم کاری متصدیان شعب و امکان ارائه خدمات مشاوره‌ای متصدیان بجای خدمات روتین بانکی، ارائه خدمات متنوع بصورت 7 در 24 به مشتریان، ارتقای کیفیت تجربه دریافت خدمات بانکی توسط مشتریان و کاهش تعداد شعب گران قیمت و هزینه‌های آن‌ها اشاره کرد.
موارد گفته شده تنها بخشی از تاثیرات مستقیم بانکداری سلف سرویس بر مشتریان و نطام بانکی است. با شیوع گسترده کرونا در کشور در چند ماه اخیر و اهمیت عدم حضور مشتریان در شعب، حالا نقش این تکنولوژ‌ی‌های مدرن در نظام بانکی و پرداخت ملموس تر شده است.
اگر در گذشته در نظام بانکی و پرداخت نگاه به ماشین‌های سلف سرویس مثل خودگردان یک نگاه هزینه‌ای، لوکس و تزئینی بود، ولی حالا مطمئنا مدیران و کارشناسان بانکی به ماشین‌های سلف سرویس به چشم یک کالای لوکس تزئینی در شعب نگاه نمی‌کنند. مطمئنا این روزها هر مدیر بانکی و پرداختی به فکر استفاده گسترده تر از خدمات بانکداری سلف سرویس برای حفظ سلامت کارکنان و مشتربان بانکی است و سرمایه‌گذاری روی این فناوری‌های نوین جزء سرمایه‌گذاری‌های لازم و ضروری محسوب می‌شود.
در انتها باید گفت کرونا با همه معایب‌اش یک مزیت داشته و آن تلنگری به مدیران بانکی برای مدرن سازی خدمات بر اساس نیازهای مشتریان طبق روندهای روز جهانی است. مشتریان بانکی نیاز دارند که خدمات مورد نیاز خود را در هر ساعتی از شبانه روز و با حفظ سلامت کامل و بدون نیاز به حضور در شعب دریافت کنند. البته بخشی از خدمات بانکی مورد نیاز مشتریان مثل دریافت و پرداخت پول نقد با توجه به وجود اسکناس در معاملات، بصورت آنلاین و غیرحضوری قابل ارائه نیست؛ اینجاست که نقش خدمات بانکداری سلف سرویس پررنگ می‌شود و وجود این ماشین‌های خودگردان در کنار خدمات شعب به یک امر مهم و ضروری تبدیل می‌شود.