از BNPL تا خرید اقساطی سازمانی در دیجیپی
صنعت لندتک در سال‌های اخیر به مرحله‌ی تازه‌ای از فعالیت و تاثیرگذاری در کشور وارد شده است. تا پیش از این بانک‌ها تنها بازیگران وام‌های خرد و ارائه کنندگان سرویس‌های مالی مورد نیاز کاربران در کشور بودند و بر اساس آمار نزدیک به ۷۰ درصد از کل تسهیلات‌شان به کارمندان و پرسنل فعال در صنعت بانکداری اختصاص پیدا می‌کرد. حضور لندتک‌ها به گسترش و دسترس‌پذیری اعتبارها و تسهیلات خرد منجر شده است و اکنون کاربران نهایی می‌توانند با آسودگی خاطر و سهولت بیشتری به محصولات اصلی این کسب‌وکارها دسترسی پیدا کنند. این اعتبارها در دو دسته‌بندی اصلی خرید اقساطی (بلند مدت) و BNLP (اکنون بخر، بعداً پرداخت کن!) بر اساس رتبه اعتباری متقاضی به کاربران اختصاص پیدا می‌کند.
از BNPL تا خرید اقساطی سازمانی در دیجیپی
یکی از این لندتک‌ها، دیجیپی است. دیجیپی، در سال 97 با سرمایه‌گذاری دیجی‌کالا بر استارت‌آپ هماپی تشکیل شد و امروز یکی از بازیگران اصلی این حوزه است که در چندین شاخه از فین‌تک از جمله خدمات لندتک فعالیت می‌کند و امکان خرید اعتباری و اقساطی از دیجی‌کالا و چند پذیرنده دیگر را برای کاربران فراهم می‌کند.
ما در عصربانک با پویان عطاآبادی، مدیر بازاریابی دیجیپی، درباره آخرین وضعیت دیجیپی و آخرین محصولات این شرکت به گفت‌وگو نشستیم.
عطاآبادی در شروع گفت: «در سال 97 دیجیپی با هدف تحقق فراگیری مالی و رونق بخشیدن به تجارت الکترونیک فعالیت خود را شروع کرد. بنیان‌گذاران این شرکت عقیده داشتند که فین‌تک میتواند با توسعه و رونق تجارت الکترونیک به رشد اقتصاد دیجیتال و در نهایت اقتصاد کلان کشور منجر شود و هم‌افزایی فین‌تک و تجارت الکترونیک را از راهکارهای حل مشکلات اقتصادی کشور می‌دانستند. حضور در گروه دیجی‌کالا و فعالیت در کنار بزرگ‌ترین بازارگاه خاورمیانه نیز موقعیتی فراهم می‌کرد تا دیجیپی بتواند فرصت‌های برابر در دسترسی به خدمات مالی و اعتباری را برای تمام مردم ایران فراهم کند و مزایای خرید اعتباری در قالب پرداخت اقساطی و BNPL را در اختیار همه کاربران تجارت الکترونیک ایران قرار دهد.
توسعه محصولات و خدمات در دیجیپی نیز با همین هدف، پایه‌گذاری شد و در سال ۹۹ خدمات اعتباری در قالب خرید اقساطی از دیجی‌کالا به کاربران دیجیپی ارائه شد، حالا هر هر یک از کاربران دیجی‌کالا می‌توانستند در روش‌های پرداخت خود علاوه بر پرداخت‌های نقدی، پرداخت اقساطی را هم تجربه کنند. از آذر ۱۴۰۰ خدمات خرید BNPL (الان بخر، بعدا پرداخت کن!) را هم به سرویس‌های اعتباری اضافه کردیم و در کم‌تر از یک‌سال نزدیک به ۲ میلیون اعتبار به کاربران تجارت الکترونیک کشور اختصاص دادیم.»
نظارت بر چرخه پول
عطاآبادی افزود: «یکی از مزایای وجود لندتک‌ها اطمینان از سلامت چرخه پول است. برای مثال در دیجیپی اگر کالایی اعتباری خریداری و سپس بازگردانده شود، ما وجه نقدی در قبال کالای مرجوع شده به کاربر پرداخت نمی کنیم، بلکه این اعتبار به کیف پول اعتباری کاربر باز می گردد که این اعتبار همچنان در پذیرندگان درگاه اعتباری دیجیپی قابل مصرف است. از این طریق هیچ پولی به سیستم مالی و بانکی کشور تزریق نمی‌شود و اعتبار برای خرید کالای مورد نیاز کاربر صرف می‌شود.»
افزون بر این محل شفافیت در مصرف این اعتبارها نیز به بلوغ تسهیلات خرد در کشور کمک می‌کند. زیرا اعتبار پرداخت شده در مسیر رشد اقتصاد دیجیتال در گردش قرار می‌گیرد ونظام مالی کشور میتواند از محل صرف اعتبارهای خرد در اکوسیستم تجارت الکترونیک مطمئن شود.
خرید اعتباری با تنوع بیش از ۸ میلیون کالا
عطاآبادی با اشاره به مزایای دیجیپی توضیح داد: «یکی از مهم‌ترین وجوه تمایز اعتبار ما، قابلیت مصرف آن در گروه دیجی‌کالاست. کاربر با اعتباری که از دیجیپی کسب می‌کند، میتواند در بین بیش از 8 میلیون تنوع کالایی به راحتی انتخاب و خرید کند. البته با افزایش تعداد پذیرندگان‌مان سعی داریم که این تنوع را همچنان بیشتر و دست مشتری را بازتر کنیم.
ما تا پیش از آذر سال گذشته فقط خدمات اقساطی با بازپرداخت بلند مدت داشتیم و مشتری نمی‌توانست با اعتبار دریافت شده کالاهای زودمصرف و سوپرمارکتی بخرد. اما از آذر ۱۴۰۰ با ارائه خدمات BNPL و فعال کردن آن روی دیجی‌کالا جت امکان خرید اعتباری کالاهای سوپرمارکتی را هم برای کاربران فراهم کردیم.»
تفاهم‌نامه با بانک ملت
معاون بازاریابی دیجیپی با اشاره به قراردادی که اخیراً این شرکت با بانک ملت منعقد کرد گفت: «پیرو قراردادی که با بانک ملت در حوزه تامین مالی ارائه اعتبار خرد داشتیم، پس از آماده کردن زیرساخت‌ها این اعتبار را برای استفاده در اختیار مشتریان قرار دادیم. این اعتبار هم در دیجی‌کالا و دیگر پذیرندگان دیجیپی قابل مصرف است.»
عطاآبادی درباره نحوه همکاری با سایر پذیرندگان خارج از گروه دیجی‌کالا توضیح داد: «یکی از مهم‌ترین اهداف ما هم‌افزایی با سایر لندتک‌ها و دیگر بازیگران تجارت الکترونیک است. بنابراین در گروه دیجی‌کالا همواره از انحصار و محدودیت دوری جسته‌ایم و از تمام فرصت‌های همکاری سازنده که در نهایت به نفع کاربران تجارت الکترونیک باشد، استقبال کرده‌ایم. هم‌اکنون هم چند پذیرنده جدید خارج از گروه به فهرست پذیرندگان اعتبار دیجیپی اضافه شده‌اند و همچنان مشغول مذاکره با پذیرندگان بیشتر هستیم.»
قرارداد با بانک تجارت، بزرگ‌ترین قرارداد سرمایه‌گذاری در صنعت لندتک
معاون فروش و بازاریابی دیجیپی در ادامه این گفت‌وگو از قرارداد همکاری دیجیپی با بانک تجارت خبر داد و اعلام کرد: «پیرو سیاست‌های دیجیپی برای هم‌افزایی میان بانک‌ها و فین‌تک‌ها، در سال ۱۴۰۱ بزرگ‌ترین قرارداد سرمایه‌گذاری در صنعت فین‌تک کشور را با بانک تجارت امضا کردیم و این همکاری از نظر ابعاد و تاثیرگذاری، یکی از مهم‌ترین قراردادهای سرمایه‌گذاری در صنعت فین‌تک کشور به شمار می‌رود. امید داریم که از نتایج این همکاری بتوانیم به نفع کاربران اقتصاد دیجیتال کشور بهره‌برداری کنیم.»
شرایط خرید اقساطی دیجیپی
به گفته عطاآبادی، در حال حاضر کابران، امکان خرید اقساطی از 10 تا 30 میلیون در دوره‌های بازپرداخت، 12 تا 24 ماهه بر اساس امتیاز و رتبه اعتباری اشخاص برای کاربران دیجیپی فراهم شده است.
نرخ سود خرید اقساطی دیجیپی 18 درصد (همانند نرخ سود شبکه بانکی کشور) است و جریمه دیر کرد هم مطابق قوانین بانک مرکزی اعمال می شود. با توجه به این‌که تامین‌کننده این اعتبارها شبکه بانکی کشور است، رفتار کاربران در بازپرداخت، خوش‌حسابی یا نکول میتواند روی رتبه اعتباری آن‌ها تاثیر مثبت یا منفی داشته باشد.
مدیر بازاریابی دیجیپی خاطر نشان کرد: «در شرایط فعلی هر کاربری که رتبه اعتباری A و B از شبکه بانکی داشته باشد می تواند اعتبار دیجیپی را دریافت کند. به این شرط که چک صیادی به نام خود داشته باشد. ولی در حال پیاده‌سازی راهکارهایی هستیم که برای افراد با رتبه‌های اعتباری پایین‌تر و افرادی که چک بانکی ندارند هم امکان خرید اقساطی را مهیا کنیم. راهکارهایی مثل بیمه خدمات اعتباری یا استفاده از سفته الکترونیک، راه‌حل‌هایی هستند که در این زمینه به خدمت خواهیم گرفت.
خیلی از افرادی که تا به حال وام دریافت نکرده‌اند، می توانند با دریافت اعتبارهای خرد و BNPL در دیجیپی رتبه اعتباری برای خود بسازند و در نظام اعتباری کشور حرکتی رو به جلو داشته باشد.
یکی از دغدغه‌های ما کار کردن روی آموزش کاربران در حوزه خرید اعتباری و ساخت فرهنگ خرید آنلاین اقساطی برای کاربران تجارت الکترونیک است. در حال حاضر مفاهیمی مثل خرید اعتباری آنلاین، رتبه اعتباری، اعتبارسنجی و مفاهیمی از این دست در میان کاربران بسیار ناشناخته و مهجورند. اگر بتوانیم این شیوه خرید را در کشور به یک فرهنگ فراگیر تبدیل کنیم، علاوه بر تاثیر مثبت در اقتصاد دیجیتال، گامی موثر در مدیریت مالی خانواده‌ها درشرایط تورمی فعلی برداشته‌ایم.»
شیوه دریافت اعتبار برای خرید اقساطی از دیجیپی
عطاآبادی با اشاره به ساده و سریع بودن شیوه دریافت اعتبار برای خرید اقساطی از دیجیپی گفت: «متقاضی برای خرید اقساطی باید درخواست خود را از طریق وب‌سایت یا اپلیکیشن دیجیپی اعلام کند تا اعتبارسنجی انجام گیرد. اگر در اعتبارسنجی موفق بود از فرد درخواست می شود که اسناد هویتی و چک صیادی خود را ارائه کند. پس از تایید مدارک و چک، در تهران از طریق مراجعه پیک و در شهرستان از طریق پست پیشتاز، اصل چک در اختیار دیجیپی قرار می‌گیرد. پس از آن مراحل فعال‌سازی اعتبار در کم‌تر از ۷۲ ساعت انجام می‌شود.»
پرداخت تک کلیک در BNPL دیجی پی
عطاآبادی در پاسخ به جزئیات خدمات BNPL گفت: «پرداخت BNPL یا همان “اکنون بخر، بعداً پرداخت کن!” تجربه پرداخت تک‌کلیکی یا (One Click Payment) را برای کاربران فراهم می‌کند. به این معنا که کاربران بدون این‌که در درگاه پرداخت منتظر پیامک و… شوند و بخواهند کدی وارد کنند، فقط با انتخاب گزینه پرداخت اعتباری، خرید خود را با یک کلیک کامل می‌کنند.
فعال کردن این روش هم بسیار ساده و سریع است به این ترتیب که در مرحله پرداخت اگر برای اولین بار گزینه پرداخت اعتباری را انتخاب کنید، فرآیند هوشمند سنجش رتبه اعتباری شما در کم‌تر از یک دقیقه اتفاق می‌افتد و به محض اعتبارسنجی اعتبار متناسب با رتبه به شما تخصیص داده می‌شود.»
دو مدل BNPL دیجیپی
عطاآبادی در این باره افزود: «ما دو مدل BNPL در دیجیپی ارائه می‌کنیم. یک روش با همکاری سازمان‌ها و برای کارکنان سازمان که به آن روش تضمین شده یا Secured BNPL می‌گوییم. در این روش هر کارمند به میزانی که سازمانش مشخص کند، اعتبار دریافت می‌کند.
روش دیگر به این صورت است که خود شخص با روش‌های هوشمند و به کمک ردپاهای دیجیتال در اکوسیستم تجارت الکترونیک، در لحظه خرید اعتبارسنجی می‌شود و اعتبار دریافت می‌کند.
در حالت تضمین نشده، مبلغ اعتبار BNPL ما با مبلغ 300 هزار تومان شروع می‌شود و به مرور بر اساس رفتارهای کاربر در خوش‌حسابی و استفاده درست از سرویس این اعتبار بیشتر می‌شود. در حال حاضر سقف این مبلغ تا 1 میلیون تومان در نظر گرفته شده است اما میتواند در آینده بیشتر هم باشد.
در اعتبار BNPL، شخص از اول تا سی‌ام ماه فرصت خرید و از یکم تا پنجم ماه بعد فرصت بازپرداخت دارد و البته هر فردی زودتر از موعد میتواند بازپرداخت خود را انجام دهد که هم در امتیاز آن فرد تاثیر دارد و هم می تواند بلافاصله اعتبار جدید دریافت کند. علاوه بر این در صورت دیرکرد هم به صورت روزشمار جریمه‌ای به پرداخت بدهی تعلق خواهد گرفت.»
آینده لندتک ایران
معاون بازاریابی دیجیپی در مورد آینده لندتک ایران توضیخ داد: «بازار تسهیلات خرد در کشور بازار بکری است که لندتک‌ها هم‌اکنون سهم بسیار اندکی در آن دارند. در سال ۱۴۰۰، صنعت بانکداری کشور نزدیک به ۴۵٬۰۰۰ همت (هزار میلیارد تومان)، اعتبار به متقاضیان اعطا کرده است. از این میزان سهم تسهیلات خرد اعطا شده، ۱۹٬۰۰۰ همت بوده است که فقط چیزی حدود ۲ تا ۳ همت از این تسهیلات از طریق پلتفرم‌های لندتک در اختیار متقاضیان قرار گرفته است.
از نظر ما پتانسیل تسهیلات‌یاری در اقتصاد دیجیتال میتواند تا 1600 همت رشد کند. بازار لندتک‌ها در سال آینده مطمئنا بازار داغ‌تری می‌شود و با فرهنگ‌سازی و فراگیری بیشتر، رقابت هم طبعا سخت‌تر و سازنده‌تر می‌شود و بازار به تدریج به بلوغ خواهد رسید. از طرفی لندتک‌ها می‌توانند هزینه‌های عملیاتی و فناورانه را برای نظام بانکی کشور به حداقل برسانند و با بر عهده گرفتن و مکانیزه کردن فرآیندها هزینه‌های تمام شده تسهیلات را برای بانک‌ها کاهش دهند.
بنابراین با توجه به وضعیت اقتصاد تورمی و قدرت خرید مردم از یک طرف و کمک لندتک‌ها در بهینه‌سازی فرآیندها و هزینه‌های عملیاتی اعطای وام‌های خرد (که بانک‌ها متحمل می‌شوند) از طرف دیگر، بازار لندتک‌ها و صنعت لندتک بازار پر رونقی در سال آینده خواهد بود.
البته نئوبانک‌ها هم در آینده می‌توانند نقش مهم و تاثیرگذاری در صنعت لندتک ایفا کنند.
ما در دیجیپی آمادگی داریم که با بانک‌ها و نئوبانک‌ها در حوزه لندتک و ارائه سرویس‌های اعتباری همکاری کنیم.»
تنخواه سازمانی، سرویسی جدید از دیجیپی
معاون بازاریابی دیجیپی درباره یکی از سرویس‌های جدید این شرکت توضیح داد: «یکی از محصولاتی که به تازگی از آن رونمایی کرده‌ایم، نوعی BNPL برای خود سازمان است که نام آن را تنخواه سازمانی گذاشته‌ایم. در این سرویس، دیجیپی، پس از بستن قرارداد با سازمان، در ابتدای هر ماه، تنخواه سازمانی را مطابق توافق برای سازمان به روش BNPL شارژ می‌کند و پس از تسویه سازمان در ابتدای ماه بعد، این تنخواه مجددا تا سقف توافق شده دوباره شارژ خواهد شد.
هدف از ارائه این محصول توانمند کردن سازمان‌ها به ویژه کسب‌وکارهای کوچک در تامین هزینه‌های جاری شرکت و مدیریت نقدینگی است.»
خدمات اعتباری دیجیپی در سال آتی
عطاآبادی در انتها گفت: «ما در سال آینده سعی می‌کنیم به سهم خود به توسعه فضای کار و بازار لندتک کمک کنیم و با روش‌های نوآورانه و هوشمندانه دسترسی به اعتبارهای خرد را برای کاربران تجارت الکترونیک بیش از پیش تسهیل کنیم.
ما برنامه‌های جامعی برای آموزش و فرهنگ‌سازی در حوزه اعتبارسنجی، رتبه اعتباری، لندتک و … داریم و امیدواریم با همکاری همه بازیگران صنعت لندتک فرهنگ‌سازی هم به غنای لازم در کشور برسد.
همچنین برنامه‌های گسترده‌ای برای جذب سرمایه‌های بیشتر در این حوزه داریم که به کمک آن‌ها کمبود منابع برای تخصیص اعتبار به کاربران را بهبود خواهیم بخشید.
در کنار مشتریان نهایی، ارائه خدمات به مشتریان سازمانی هم، از مهم‌ترین اهداف ما در سال آینده خواهد بود. ما علاقه‌مندیم بتوانیم BNPL و خرید اقساطی سازمانی را به کاربران بیشتری ارائه کنیم، چرا که هم سرعت عملیاتی بیشتری دارد و هم برای خود سازمان می تواند تجربه لذت بخش‌تری ایجاد کند. در کنار این به دلیل تضمین‌های سازمان، مدیریت نرخ نکول هم بسیار بهتر انجام می‌شود. به این معنا که در مقایسه با روش غیرسازمانی، تعداد افراد بسیار بیشتری در مدت زمان کوتاه‌تر به اعتباری که سازمان تعیین می‌کند، دسترسی پیدا خواهند کرد و در بازپرداخت هم نرخ نکول به صفر بسیار نزدیک می‌شود. این فرآیند یک بازی دو سربرد برای کاربران و نظام بانکی کشور خواهد بود.»
او افزود: «در اعتبار سازمانی، به دلیل این که خود شرکت‌ها، افراد را تضمین می کنند، چرخه رتبه‌سنجی و فرهنگ اعتباری در کشور سریع‌تر نهادینه می‌شود. ما تلاش می‌کنیم که امسال و سال آینده فروش سازمانی و ارائه خدمات به سازمان‌ها را بیش از گذشته گسترش دهیم.»