سال 2024: سال توسعه فراگیری مالی
بر اساس گزارش بانک جهانی، حدود 1.4 میلیارد بزرگسال در سراسر جهان بدون بانک و حتی فاقد حساب‌های بانکی اولیه هستند.
این محرومیت مالی تأثیر نامتناسبی بر تمام جمعیت‌های حاشیه‌نشین می‌گذارد و عدم دسترسی به ابزارهای مالی ثبات، رشد و رفاه را به خطر می‌اندازد.
شاخص جهانی فراگیری مالی 24-2023 که توسط واحد اطلاعات اکونومیست منتشر شده است، میزان دسترسی و استفاده افراد از خدمات مالی را اندازه گیری کرده است. این شاخص 174 کشور و منطقه را بررسی کرده است و بر اساس 71 شاخص در سه بعد تنظیم شده است.
- دسترسی: این بعد در دسترس بودن محصولات و خدمات مالی و همچنین توانایی افراد برای دسترسی به آنها را می سنجد.
- میزان استفاده: این بعد میزان استفاده واقعی افراد از محصولات و خدمات مالی را می‌سنجد.
- کیفیت: این بعد کیفیت خدمات مالی از جمله مقرون به صرفه بودن، قابلیت اطمینان و راحتی این خدمات را ارزیابی می‌کند.
امتیاز کلی شاخص فراگیری مالی جهانی از 0 تا 100 متغیر است که نمره بالاتر نشان دهنده درجه بیشتر فراگیری مالی است.
در سال 2023، میانگین امتیاز جهانی 63.4 بود در حالیکه این میانگین در سال 2022 62.5 بوده است.
با این حال، هنوز شکاف قابل توجهی در فراگیری مالی بین کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه وجود دارد.
در کشورهای توسعه یافته، میانگین امتیاز در شاخص جهانی فراگیری مالی 78.6 است، در حالی که در کشورهای در حال توسعه میانگین امتیاز عدد 58.1 را نشان می‌دهد.
این نشان می‌دهد که هنوز باید کار زیادی انجام شود تا اطمینان حاصل شود که همه به خدمات مالی دسترسی دارند و از آن استفاده می‌کنند.
نمونه‌هایی از فراگیری مالی
سافاریکام در کنیا یک پلتفرم پول موبایلی پیشرو در جهان به نام M-Pesa را ایجاد کرده که از تلفن همراه برای پس انداز خرد و بیمه خرد در مقیاس ملی استفاده می‌کند.
کارت Aadhaar هند از شناسه‌های دیجیتال بیومتریک استفاده می‌کند تا امکان افتتاح حساب‌های غیرحضوری و بدون کاغذ را برای میلیون‌ها نفر فراهم کند.
پلتفرم‌های ابتکاری مانند بانکداری تلویزیونی، به مشتریان مسن اجازه می‌دهد تا از راه دور از طریق ابزارهای دیجیتال کاربرپسند تنظیم‌شده بر اساس نیازهایشان به خدمات بانک دسترسی داشته باشند.
در همین حال، ابزارهای دیجیتال نیز می‌تواند از افراد بی سواد مالی حمایت کنند. راه‌حل‌هایی مانند Finbow، یک برنامه ریز زندگی مالی است که هدف آن حمایت از رفاه اقتصادی و قادر ساختن کاربران به نظارت کامل‌تری بر وضعیت مالی خود با شبیه سازی رویدادهای بالقوه زندگی و تغییرات مالی می‌باشد.
روندهای کلیدی در فراگیری مالی
شاخص فراگیری مالی جهانی 24-2023 تعدادی از روندهای کلیدی در فراگیری مالی را مشخص می‌کند:
ظهور خدمات مالی دیجیتال: خدمات مالی دیجیتال، مانند بانکداری تلفن همراه و پول موبایلی، نقش مهمی را در گسترش فراگیری مالی ایفا می کنند. در سال 2023، 71٪ از بزرگسالان در سراسر جهان یک حساب تلفن همراه داشتند و 45٪ از بزرگسالان یک حساب در یک ارائه‌دهنده پول تلفن همراه داشتند.
اهمیت روزافزون آموزش مالی: آموزش مالی برای کمک به درک بهتر مردم و استفاده مؤثر از خدمات مالی ضروری است. در سال 2023، 58 درصد از بزرگسالان در سراسر جهان نوعی آموزش مالی دریافت کرده بودند.
لزوم رسیدگی به نیازهای خاص گروه‌های آسیب‌پذیر: گروه‌های آسیب‌پذیر مانند زنان، فقرا و افرادی که در مناطق روستایی زندگی می‌کنند، اغلب به‌طور نامتناسبی از سیستم مالی حذف می‌شوند.
در سال 2023، شکاف جنسیتی جهانی در فراگیری مالی 5.1 واحد درصد و شکاف بین مناطق روستایی و شهری 10.9 درصد بود.
عملکرد کشورها
10 کشور برتر در شاخص جهانی فراگیری مالی 2023 عبارتند از:
- سنگاپور
- سوئد
- هلند
- فنلاند
- نروژ
- دانمارک
- هنگ کنگ
- سوئیس
- استرالیا
- کانادا
این کشورها همگی سیستم‌های مالی بسیار توسعه یافته‌ای دارند و طیف وسیعی از محصولات و خدمات مالی را در اختیار شهروندان خود قرار می‌دهند.
10 کشور آخر در شاخص جهانی فراگیری مالی 2023 عبارتند از:
- یمن
- سومالی
- اریتره
- چاد
- جمهوری آفریقای مرکزی
- افغانستان
- بوروندی
- هائیتی
- جمهوری دموکراتیک کنگو
- سودان جنوبی
این کشورها سیستم‌های مالی کمتر توسعه یافته‌ای دارند و شهروندان آنها دسترسی محدودتری به محصولات و خدمات مالی دارند.
چالش‌ها و فرصت‌ها
شاخص فراگیری مالی جهانی 24-2023 تعدادی از چالش‌ها و فرصت‌ها را بررسی کرده است که باید به منظور گسترش فراگیری مالی مورد توجه قرار گیرند:
چالش‌های فراگیری مالی
هزینه بالای خدمات مالی: در بسیاری از کشورها، هزینه خدمات مالی برای افراد و مشاغل کم درآمد بسیار بالاست. این امر دسترسی و استفاده از خدمات مالی را برای آنها دشوار می کند.
فقدان آموزش مالی: بسیاری از افراد فاقد دانش و مهارت‌های مورد نیاز برای استفاده موثر از خدمات مالی هستند. این می‌تواند منجر به مشکلات مالی مانند بدهی بیش از حد و کلاهبرداری شود.
حذف گروه‌های آسیب‌پذیر: گروه‌های آسیب‌پذیر مانند زنان، فقرا و افرادی که در مناطق روستایی زندگی می‌کنند، اغلب به‌طور نامتناسبی از سیستم مالی حذف می‌شوند. این امر می تواند مانع توسعه اقتصادی و رفاه اجتماعی آنها شود.
فرصت‌های فراگیری مالی
ظهور خدمات مالی دیجیتال: خدمات مالی دیجیتال، مانند بانکداری تلفن همراه و پول موبایلی، می تواند به کاهش هزینه خدمات مالی و گسترش دسترسی به خدمات مالی در مناطق دورافتاده کمک کند.
اهمیت روزافزون آموزش مالی: آموزش مالی می‌تواند به مردم کمک کند تا خدمات مالی را به طور موثر درک کنند و از آنها استفاده کنند که این امر منجر به کاهش مشکلات مالی می‌شود.
تمرکز فزاینده بر سیاست فراگیری مالی: دولت ها و سیاست‌گذاران به طور فزاینده ای بر فراگیری مالی متمرکز شده‌اند و در حال توسعه سیاست‌ها و برنامه برای ارتقای فراگیری مالی هستند.
نتیجه
شاخص جهانی فراگیری مالی 24-2023 نشان می‌دهد که در سال گذشته پیشرفت‌هایی در فراگیری مالی حاصل شده است. با این حال، هنوز شکاف قابل توجهی در فراگیری مالی بین کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه وجود دارد و گروه های آسیب پذیر اغلب به طور نامتناسبی کنار گذاشته می شوند.