معرفی ۳ پارامتر مهم انتخاب صندوق
انتخاب یک گزینه در میان صندوق‌های متعددی که در بازار سرمایه فعالیت می‌کنند، کار ساده‌ای نیست. هر سرمایه‌گذار پس از تشخیص میزان ریسک‌پذیری خود و بازدهی مورد انتظارش از صندوق، به مرحله انتخاب از میان گزینه‌‌های موجود می‌رسد. این انتخاب باید با چه معیارهایی انجام شود؟ در ادامه این مطلب با مهم‌ترین ویژگی‌های یک صندوق آشنا می‌شویم و به این سوال هم پاسخ خواهیم داد.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری، ابزار محبوب بازار
گرچه فعالیت مستقیم در بازار سرمایه جذابیت بالایی دارد و انتظار کسب سود چشمگیری از آن می‌رود، با این حال گزینه مناسبی برای همه افراد به شمار نمی‌رود. اگر واقع‌بینانه به این مساله نگاه کنیم، معامله مستقیم نمادها در بازار بورس دردسرهای فراوانی به همراه دارد. کسب سود از این روش وابسته به استفاده از ابزارهای تحلیلی و تصمیم‌گیری‌های روزانه است. سرمایه‌گذاری که شخصا وظیفه مدیریت سبد دارایی خود را به عهده گرفته، زمان زیادی از روز خود را به بررسی وضعیت بازار و پیگیری اخبار آن اختصاص می‌دهند. این افراد با هر تغییری در صنعت باید در مورد سرنوشت سرمایه خود تصمیم‌گیری کنند. علاوه بر این، هر خبر و شایعه‌ای در بازار می‌تواند دارایی این افراد را به خطر بیندازد و موجب زیان‌دهی سبد دارایی آن‌ها شود. این مسائل، سرمایه‌گذاری مستقیم در بازار بورس را تبدیل به امری حرفه‌ای می‌کند. افرادی که با دانش روز بازار آشنایی دارند، ابزارهای تحلیل بازار را می‌شناسند و فرصت کافی برای بررسی روندهای روزانه بازار دارند، می‌توانند از این مسیر به سود برسند.
این محدودیت‌ها موجب شد که طیف محدودی از افراد بتوانند از فرصت‌های موجود در بازار سرمایه بهره‌مند شوند. در پاسخ به این مسائل، ابزارهایی برای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه ایجاد شدند که صندوق‌های سرمایه‌گذاری را می‌توان محبوب‌ترین آن‌ها به شمار آورد.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری در واقع نهادهایی هستند که منابع مالی سرمایه‌گذاران خود را جمع‌آوری می‌کنند و پس از آن، به دارایی‌های ذکرشده در اساسنامه و امیدنامه صندوق اختصاص می‌دهند. سود حاصل از این سرمایه‌گذاری به دو روش به سرمایه‌گذاران می‌رسد. این سود یا به صورت دوره‌ای به حساب سرمایه‌گذاران واریز می‌شود یا آن‌ها از محل افزایش ارزش دارایی‌ها، از این سود منتفع خواهند شد.
امروزه انواع مختلفی از صندوق‌ها در بازار سرمایه فعالیت می‌کنند که ریسک‌پذیری طیف گسترده‌ای از سرمایه‌گذاران را پوشش می‌دهند. فعالیت این صندوق‌ها، مزایای بسیاری به دنبال داشته است.
معیارهای مهم در انتخاب یک صندوق سرمایه‌گذاری
با گذشت زمان و به مرور، انواع مختلفی از صندوق‌ها به بازار سرمایه عرضه شدند. هر یک از این صندوق‌ها با توجه به سبد دارایی ارائه شده، میزان مشخصی از ریسک و بازدهی را به سرمایه‌گذاران خود عرضه می‌کنند. تنوع بالایی که صندوق‌ها دارند، موجب شد طیف گسترده‌ای از سرمایه‌گذاران به این روش کسب سود جمع شوند. با نگاهی به سبد دارایی صندوق‌ها می‌توان آن‌ها را به گروه‌های زیر تقسیم کرد:
- صندوق‌های درآمد ثابت
- صندوق‌های سهامی
- صندوق‌های مختلط
- صندوق‌های کالایی
- صندوق‌های بخشی
سرمایه‌گذاران پس از کسب اطمینان در مورد میزان ریسک‌پذیری خود می‌توانند دارایی‌هایشان را به یکی از این نوع صندوق‌ها بسپارند. با این حال در هر یک از این گروه‌ها، تعداد زیادی صندوق با ویژگی‌های مختلف در حال فعالیت هستند و انتخاب از میان آن‌ها ساده نیست. گرچه ابزارهایی مانند غربالگر صندوق می‌توانند در این انتخاب به سرمایه‌گذاران کمک کنند اما باز هم نیاز به آشنایی با فاکتورهای مهم صندوق‌ها وجود دارد. نمونه گزارشی که یک غربالگر می‌تواند تولید کند را در تصویر زیر مشاهده کنید:
فاکتورهای مهم در انتخاب صندوق، شامل موارد زیر هستند:
عملکرد صندوق
هر صندوق سرمایه‌گذاری که مجوز فعالیت در بازار سرمایه را دریافت می‌کند، وظیفه دارد گزارش‌های دوره‌ای از عملکرد خود منتشر کند. این گزارش‌ها در وبسایت صندوق موجود است. علاوه بر آن، وبسایت فیپیران هم این گزارش‌ها را منتشر می‌کند و سرمایه‌گذاران به راحتی می‌توانند آن‌ها را مشاهده کنند. در این گزارش‌ها، اطلاعات کاملی در مورد بازدهی، ارزش دارایی‌ها، جزئیات سود تولیدشده توسط صندوق، ترکیب سبد دارایی صندوق و … را مشاهده کنید. بازدهی صندوق در بازه‌های زمانی مختلف می‌تواند معیار خوبی برای تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران باشد. البته توجه کنید که در بررسی این بازدهی، شرایط اقتصادی و دیگر آماره‌های موثر بر عملکرد صندوق را نیز، در نظر بگیرید. به علاوه، میزان بازدهی صندوق باید در مقایسه با ریسک آن مورد بررسی قرار گیرد. برای مثال جزئیات مربوط به صندوق زرین شهر را در تصویر زیر مشاهده کنید:
صندوق گنجینه زرین شهر، صندوق درآمد ثابت است که از سال ۱۳۹۰ در بازار سرمایه فعالیت می‌کند. این صندوق تقسیم سود ماهانه دارد و از آغاز فعالیت خود تا کنون 96/245 درصد بازدهی برای سرمایه‌گذاران خود ایجاد کرده است. ترکیب سبد دارایی این صندوق از دارایی‌های مختلفی چون سهام شرکت‌های مختلف بورسی، سپرده‌های بانکی، اوراق مشارکت و … تشکیل شده است. این صندوق با توجه به عملکرد و مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها همواره در میان صندوق‌های درآمد ثابت بازار، درخشیده است.
ضریب آلفا و بتا
ضریب‌های آلفا و بتا نیز معیار مناسبی برای بررسی وضعیت یک صندوق سرمایه‌گذاری به شمار می‌روند. ضریب آلفا میزان بازدهی مازاد صندوق مورد نظر را در مقایسه با شاخص بازار نشان می‌دهد. این ضریب می‌تواند مقادیر منفی، مثبت و صفر را نشان دهد که هر کدام تفسیری جداگانه دارند. آلفای منفی به معنای عملکردی ضعیف در مقیاس با شاخص بازار، آلفای مثبت به معنای عملکردی مناسب‌تر از شاخص بازار و آلفای صفر به معنای ایجاد بازدهی متناسب با ریسک صندوق است.
ضریب بتا، میزان ریسک صندوق را در مقایسه با ریسک سیستماتیک شاخص کل بورس نشان می‌دهد. بررسی ضریب بتا در انتخاب یک صندوق، اهمیت بالایی دارد و سرمایه‌گذاران می‌توانند آن را عامل مهمی در انتخاب خود به حساب آورند. پس از محاسبه ضریب بتا می‌توان آن را تفسیر کرد. ضریب بتای صفر به این معنا است که صندوق با نوسانات بازار تغییر نمی‌کند. بتای کمتر از یک مربوط به صندوق‌هایی است که نوسانی کمتر از بازار را تجربه می‌کنند. بتای بیشتر از یک هم، وضعیت صندوق‌هایی را روایت می‌کند که نوسانی بیشتر از بازار را تجربه می‌کنند.
سبد دارایی صندوق
یکی از مهم‌ترین معیارهای سنجش صندوق‌ها، سبد دارایی آن‌ها است. سبد دارایی صندوق، منبع کسب سود آن است. به عبارت دیگر، چینش سبد دارایی می‌تواند میزان ریسک و بازدهی مورد انتظار صندوق را مشخص کند. توجه داشته باشید هر چه دارایی‌های صندوق گسترده‌تر باشند، به تیمی حرفه‌ای تر برای مدیریت آن نیاز است. به همین دلیل، بهتر است پیش از انتخاب یک صندوق در مورد عملکرد و سابقه تیم مدیریت دارایی آن هم تحقیق کنید.
کلام آخر
امروزه صندوق‌ها یکی از پرطرفدارترین دارایی‌هایی هستند که روزانه در بازار سرمایه معامله می‌شوند. این ابزار سرمایه‌گذاری غیرمستقیم، فرصتی فراهم کرد که افراد با دانش مالی محدود هم بتوانند از مزایای بازار سرمایه بهره‌مند شوند. با این حال، چالش امروزه سرمایه‌گذاران انتخاب یک گزینه از میان صندوق‌های مختلف است. در این مطلب مهم‌ترین عواملی را که باید پیش از انتخاب یک صندوق بررسی کنید، ارائه کردیم. استفاده از این نکات می‌تواند راهنمایی برای سرمایه‌گذاران در انتخاب بهینه‌ترین گزینه باشد.