فرابوم؛ بستر خلق اثر شبکه‌ای در اکوسیستم بانکداری باز
اوایل خردادماه امسال بود که تاسیس شرکت فرابوم، در رسانه های حوزه پرداخت و البته مدیران بانکی سرو صدای زیادی به پا کرد . دوماهی از شروع به کار فرابوم نگذشته بود که نخستین محصول این شرکت با عنوان سرویس برداشت مستقیم «پیمان »ارائه شد. سرویسی برای آنکه کاربران بتوانند با استفاده از آن، به کسب و کارها اجازه برداشت مستقیم از حساب بانکی خود را برای خریدهای پرتکرار بدهند.
عصر بانک؛اما سبد خدمات فرابوم خیلی بیشتر از «پیمان» است. کاوه رعدی معاون کسب و کار این شرکت در گفتگویی با ما درباره دلایل استقبال بانک ها از فرابوم گفته و اشاره ای هم به ماهیت این شرکت می‌کند.
*آقای رعدی ! تاسیس فرابوم در اکوسیستم بانکداری، پرداخت و فینتک کشور بازتاب گسترده و غیر منتظره ای داشت، دلیل این استقبال را در چه می بینید؟
به نظرم در رابطه با این موضوع می توان دونکته را مطرح کرد ؛ اول اینکه سه شرکت عظیمی که غول‌های فناوری بانکی کشور محسوب می‌شوند و در صنعت، رقیب یکدیگر به نظر می‌رسیدند، تصمیم به مشارکتی استراتژیک گرفتند تا با هم‌افزایی مساعی و امکاناتشان در راستای گذر از بانکداری سنتی که بیشتر مبتنی بر جذب منابع و سود سپرده بود به بانکداری مبتنی بر کارمزد برای اکوسیستم بانکداری، پرداخت و فینتک کشور ارزش‌آفرینی کنند. نکته دوم این که سُکان شرکت را به یکی از خوشنام‌ترین و موفق‌ترین مدیران صنعت پرداخت سپردند که کارنامه اجرایی درخشانی دارد. این موضوع نشان از جدیت سهامداران شرکت در جامه عمل پوشاندن به ایده‌هایی است که ظرف چند سال اخیر در خصوص آن‌ها صحبت‌های بسیاری در قالب همایش ها و سخنرانی ها شده است. اینکه چند صباحی است به مرحله عمل رسیده ایم، حقیقتا جای قدردانی از همه فعالان این حوزه دارد . بی تردید دراین مسیر زحمات بسیار فراوانی کشیده شده است که از یک مفهوم نوظهور به یک راهکار مترقی رسیده‌ایم.
خوشبختانه اکوسیستم هم پیام این همکاری را به خوبی دریافت کرده و در همین بدو فعالیت شرکت شاهد استقبال ویژه از طرف اکوسیستم و حتی واگذاری پروژه‌های کلان و سطح ملی به فرابوم بوده‌ایم که در آینده نزدیک از آن‌ها بیشتر خواهید شنید.
*اساسا ماهیت فرابوم چیست و چه اهدافی را دنبال می کند؟
فرابوم شرکتی است مبتنی بر نوآوری باز که در اشتراک دو روند جدید اقتصادی و فناوری تعریف شده است؛ از منظر اقتصادی، فرابوم یک پلتفرم است. پلتفرم‌ها موجودیت‌هایی هستند که به تعادل عرضه و تقاضا کمک می‌کنند و در قرن جدید چنان به نحو مطلوب، این کار را انجام داده‌اند که ظهور آن‌ها را «انقلاب پلتفرم‌ها» نامیده اند. برای مثال اوبر، Airbnb، کیک‌استارتر، گروپ‌آن و مواردی از این دست پلتفرم‌هایی هستند که هر یک در رسته خود بخصوص پس از بحران اقتصادی جهان در دهه گذشته کمک شایانی به اقتصاد کشورها و حتی در گستره جهانی کرده‌اند چرا که بازارهایی که به دلیل بحران از تعادل خارج شده بودند را با به هم رساندن عرضه و تقاضا به شکلی برد-برد و پایدارتر از پیش به تعادل رساندند. نمونه‌های موفقی از این کسب و کارها در ایران نیز ظهور کرده‌اند که شاخص‌ترین آن‌ها کافه بازار، اسنپ، تپسی و کسب و کارهای مشابه هستند.
از منظر فناوری نیز فرابوم در پارادایم نوظهور Open API و مشخصا در صنعت بانکداری و پرداخت تحت عنوان Open Banking یا بانکداری باز شکل گرفته است. در این پارادیم بانک‌ها از طریق واسط‌های توسعه برنامه‌های نرم‌افزاری این امکان را به اپلیکیشن‌های متعلق به شرکت‌ها یا افراد ثالث می‌دهند که خدماتی را به مشتریانشان که عملا مشتری مشترک بین بانک و آن شرکت هستند ارائه دهند. در این پارادایم فرابوم به عنوان یک پلتفرم، سرویس‌های عرضه شده توسط بانک‌های متعدد را به اپلیکیشن‌ها و کسب و کارهای پرشمار که برایشان تقاضا دارند ارائه می‌دهد.
*مزیت ارتباط از طریق این پلتفرم نسبت به ارتباط مستقیم بانک‌ها با اپلیکشن‌ها چیست؟
ما برای هر دو سمت اثر شبکه‌ای ایجاد می‌کنیم به بیان دیگر پلتفرم ما برای هر کدام مزیت‌های ناشی از مقیاس ایجاد کرده و با اثر شبکه‌ای ضمن کاهش قابل توجه هزینه‌های هر یک، درآمدهایشان را نیز به مراتب افزایش می‌دهد. تصور کنید n بانک بخواهند به m اپلیکیشن سرویس بدهند در این حالت هر بانک باید m ارتباط و هر اپلیکیشن باید n ارتباط داشته باشد که با توجه به مسائل فنی ناشی از یکپارچه‌سازی و هم‌گام سازی عملا بیش از اینکه هر یک بتوانند به توسعه کسب و کارشان بپردازند باید درگیر پایداری عملیاتشان باشند. در حالیکه برقراری ارتباط از طریق فرابوم این امکان را به آن‌ها می‌دهد که هر یک فقط یک ارتباط را مدیریت کنند آنهم بیشتر از جنس نظارت.
از طرف دیگر ما به پشتوانه سابقه چند ساله بوم، پیش از تاسیس فرابوم و پیاده‌سازی بیش از 200 سرویس بر روی آن و پنل‌های متعدد مدیریتی برای هر یک از وجوه این پلتفرم، می‌توانیم زمان ورود به بازار و تبدیل ایده به محصول را برای دریافت کنندگان سرویس تاحد زیادی کاهش داده و دسترسی آن‌ها را به خدمات پایه‌ای که یا نمی‌توانستند دریافت کنند و یا اگر می‌توانستند مستلزم صرف هزینه و زمان بسیار بود، فراهم کنیم و به آن ها این امکان را می‌دهیم تا با ترکیب این سرویس‌های پایه به ارزش‌های جدید برای مشتریان مشترکشان با بانک‌ها دست یافته و از طریق نوآوری برای خود نیز درآمد کسب کنند.
نکته حائز اهمیت برای فینتک‌ها بخصوص استارت‌آپ‌های فینتک این است که سریع بتوانند به سهمی از بازار و مقیاسی از تراکنش و مشتری دست یابند که کسب و کارشان پایدار شود. در این فرایند سرعت بیشترین اهمیت را دارد چراکه کندی این فرایند به معنای تمام شدن سرمایه‌های اولیه یا شکل‌گیری تردید‌های سرمایه‌گذاران خواهد بود. بنا به گزارش Impact Alpha نرسیدن به مقیاس مناسب از سهم بازار موجود عامل اصلی شکست استارت‌آپ‌های حوزه فینتک است. فرابوم به نمایندگی از حدود 20 بانک کشور بهترین بستر جهت مقیاس‌پذیری سریع یک کسب و کار فینتک است.
برای ارائه کنندگان سرویس هم که در حال حاضر بیشتر بانک‌ها هستند مزیتمان به صورت خلاصه این است که برای ارائه خدماتشان که پیش از این مستلزم صرف هزینه بوده است، درآمدزایی می‌کنیم. به بیان دیگر نه تنها از طریق توسعه کانالهای ارائه خدمات هزینه‌های ناشی از بانکداری مبتنی بر شعبه تا حد زیادی کاهش می‌یابد بلکه در راستای درآمدزایی مبتنی بر کارمزد، درآمدهای بانک را به صورت شبکه‌ای از محل گسترش کانالهای ارائه خدمات غیرحضوری افزایش خواهیم داد. پیش از این بانک‌ها برای ارائه خدمات غیرحضوری خود باید هزینه‌های بسیاری جهت توسعه و نگهداری کانال‌هایی مشابه اینترنت بانک، موبایل بانک و… صرف می‌کردند و عملا تنها ارزشی که ارائه خدمات در بسترهای این چنینی برایشان داشت کاهش هزینه انجام تراکنش بود و درآمد قابل توجهی به دست نمی‌آوردند اما فرابوم قاعده بازی را به نفع آن‌ها تغییر داده؛ اکنون بانک از محل ارائه خدمات غیرحضوری خود می‌تواند درآمد کسب کند.
به صورت خلاصه فرابوم با تحقق بانکداری در همه جا و نه فقط در بانک، به کل این اکوسیستم کمک خواهد کرد که به تعادل پایدار برد (بانک)- برد (توسعه‌دهنده ثالث) و برد (مشتریان مشترک) برسند.