وبینار «آینده پلتفرم های بانکداری باز در ایران» برگزار شد
در این رویداد، همایون محبوبی، مدیرعامل فرابوم و وحید شامخی، عضو هیئت‌مدیره شرکت مشاوره مدیریت ایلیا به تحلیل وضعیت بانکداری باز در دنیا و ایران پرداخته و همچنین آینده بانکداری باز در افق 1410 را مورد بررسی قرار دادند.
همایون محبوبی، مدیرعامل فرابوم، ضمن تشریح سرفصل‌های این وبینار گفت: «در سال‌های اخیر با مطرح شدن مفاهیمی مانند اقتصاد اشتراکی و اقتصاد مبتنی بر API و بانکداری باز در ایران سؤالاتی در ذهن فعالان صنعت خدمات مالی و بانکی شکل گرفته و بر این اساس درصدد پاسخ به این سؤالات هستیم.»
محبوبی با اشاره به اقدامات فرابوم در زمینه توسعه بانکداری باز گفت: «از شهریور و مهر امسال خروجی کار آماده ارائه و برای استفاده داخلی شرکت آماده بهره‌برداری شد.»
وی با بیان اینکه گسترش بانکداری باز از دیدگاه فرابوم جذاب است افزود: «این مسئله را به نفع همه می‌دانیم و از هر مشارکتی در این زمینه استقبال می‌کنیم.»
بررسی و تحلیل وضعیت موجود بانکداری باز در دنیا
در ادامه این وبینار، وحید شامخی، عضو هیئت‌مدیره شرکت مشاوره مدیریت ایلیا، به بررسی و تحلیل وضعیت موجود بانکداری باز در دنیا پرداخت و گفت: «در بانکداری باز چند روند داریم. یکی اینکه مشتری نهایی در دنیای امروز انتظارات بالایی دارد و بر این اساس، کیفیت خدمات و محصولات برایش اهمیت دارد.»
وی در ادامه خاطر نشان کرد: «مسئله بعدی به رشد فین‌تک‌ها باز می‌گردد که روندی رو به رشد در ایران و جهان دارد و این مسئله فضا را به شدت رقابتی کرده است.»
شامخی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به کاهش قدرت بانک‌ها با رشد فین‌تک‌ها اشاره کرد و گفت: «در گذشته بانک‌ها بازیگران پرقدرتی بودند و نقش پررنگی داشتند؛ اما، با ظهور فین‌تک‌ها، بانک‌ها احساس خطر می‌کنند. وی مجموع این عوامل را باعث ظهور و توسعه بانکداری باز عنوان کرد.»
او با بیان اینکه بانکداری باز مفهوم نوآورانه‌ای از همکاری است، تأکید کرد: «در واقع در این نوع بانکداری، بانک‌ها به جای اینکه جداگانه خدمات خود را ارائه دهند، داده‌ها و محصولات را به اشتراک می‌گذارند. بنابراین در این نوع بانکداری تعامل‌ها نرم‌تر و بیشتر می‌شود.»
وی سابقه پیدایش بانکداری باز در جهان را از سال 2004 اعلام کرد و گفت: «پس از آن در سال‌های 2016 و سپس در سال 2018 در کانادا و آمریکا استاندارد بانکداری باز شکل گرفت.»
عضو هیئت‌مدیره شرکت مشاوره مدیریت ایلیا، در خصوص انواع محصولات بانکداری باز در دنیا خاطرنشان کرد: « در بررسی‌ها به 76 عنوان محصول برخوردیم که از این میان 16 محصول متمایز بودند. همچنین در بررسی‌ها 137 استفاده موردی را پیدا کردیم که از بین آن‌ها 21 محصول متمایز بودند.»
وی با اشاره به افزایش ارزش بازار بانک‌های باز مطرح کرد: «از سال 2018 تا 2026 و بر اساس تخمین‌ها شاهد رشد ارزش بازار از 7.3 میلیارد دلار به 43 میلیارد دلار خواهیم بود که رقمی در حدود 380 هزار میلیارد تومان می‌شود.»
او با بیان اینکه در 10 سال اخیر سرمایه‌گذاری‌های خوبی در حوزه بانکداری باز در جهان شکل گرفته تأکید کرد: «ارقام متعددی از 700 میلیون دلار تا 2.5 میلیارد دلار را در این حوزه شاهد بوده‌ایم.»
شامخی ضمن اشاره به استقبال بانک‌ها از پلتفرم‌های بانکداری باز گفت: «در بسیاری از بانک‌های معروف جهانی، از بانک جی‌پی مورگان تا گلدمن ساکس شاهد حضور پررنگ بانک‌ها بوده‌ایم. به عنوان مثال، اگر 4.5 میلیارد دلار سرمایه در این حوزه در نظر بگیریم، 20 درصد سرمایه مربوط به بانک‌ها است.»
وی در ادامه با بیان اینکه آمار بازگشت سرمایه نیز در این حوزه قابل توجه است افزود: «سرمایه گلدمن ساکس بعد از 5 سال نزدیک به 60 برابر شده است.»
بررسی و تحلیل وضعیت موجود بانکداری باز در ایران
عضو هیئت‌مدیره شرکت مشاوره مدیریت ایلیا، در بخش دیگری از این وبینار به بررسی و تحلیل وضعیت موجود بانکداری باز در ایران پرداخت و گفت: «در سال 98 «توسن بوم» با خون تازه‌ای فعالیت خود را در این زمینه آغاز کرد. همینطور «پادیوم» و بعد آن در سال 99 «سندباد» و در سال 1400 نیز اگزیم بانک در بانکداری باز شروع به فعالیت کردند. تنها 5 یا 6 بانک در ایران هنوز بانکداری باز را عملیاتی نکرده‌اند؛ اما در سایر بانک‌ها، بانکداری باز در حال اجراست.»
شامخی در ادامه پیش‌بینی کرد، ارزش بازار بانکداری باز در ایران به 1200 میلیارد تومان خواهد رسید.
وی مجموع سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه بانکداری باز در کشور را 300 میلیارد تومان برآورد کرد و خاطرنشان کرد: «این رقم در مقایسه با دنیا 400 تا 600 برابر داخل است. بنابراین برای سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در این حوزه فرصت‌های زیادی باقی مانده، ضمن اینکه باید توجه داشت که بانکداری باز در دنیا و ایران جریان تازه‌ای است.»
آینده بانکداری باز در ایران در افق 1410
شامخی بخش سوم اظهارات خود را به آینده بانکداری باز در ایران در افق 10 سال آینده اختصاص داد و گفت: «در این میان دو سناریو پیش‌بینی شده است یکی از آن‌ها سناریوی کندوی عسل است که در این سناریو آینده خوبی را می‌توان در حوزه بانکداری باز برای کشور متصور بود. به گفته او در این سناریو بانک‌ها بیشتر از اینکه رقیب همدیگر باشند با یک یا دو پلتفرم اصلی بانکداری باز با هم همکاری می‌کنند.
سناریو دوم، تار عنکبوت است. در این سناریو پلتفرم‌های متعددی پیش‌بینی می‌شود و حتی خود بانک مرکزی نیز می‌تواند در مقام رقبای بانک‌ها باشد که این فضا برای تحقق اهداف این حوزه مناسب نخواهد بود.»
به گفته او در سناریو اول رشد 24 برابری بانکداری باز را می‌توانیم داشته باشیم اما در سناریو تار عنکبوت به لحاظ ارزش بازار رشد 5 برابری را می‌توانیم تجربه کنیم. همچنین به لحاظ سرمایه‌گذاری نیز این رقم به ترتیب سناریوها 29 برابر و 6 برابر است.
به گفته او در طراحی کندو عسل همکاری پلتفرم‌های بانکداری باز زیاد و در تار عنکبوت به جای همکاری شاهد رقابت خواهیم بود که با اصل بانکداری باز منافات دارد.
عضو هیئت‌مدیره شرکت مشاوره مدیریت ایلیا، ذی‌نفعان حوزه بانکداری باز را بانک مرکزی، بانک‌ها، TPPها، پلتفرم‌ها و مشتریان عنوان کرد و گفت: «سهولت ساختاردهی و نظارت از مهمترین موارد توجه بانک مرکزی به بانکداری باز می‌تواند باشد.»
به گفته شامخی بهبود برند و سرعت در ارائه محصول و تنوع محصولات بانک‌ها هم از مؤلفه‌هایی است که در خصوص بانکداری باز می‌تواند مورد توجه بانک‌ها قرار گیرد.
وی در ادامه درباره مزیت بانکداری باز برای پلتفرم‌ها نیز افزود: «درآمد چندطرفه و تقاضا برای محصولات بانک‌ها برای پلتفرم‌ها از این بابت می‌تواند برای آن‌ها جذاب باشد.»
عضو هیئت‌مدیره شرکت مشاوره مدیریت ایلیا، ساخت محصولات متنوع و یکپارچه بانکداری باز را برای TPPها مهم عنوان کرد و افزود: برای مشتریان نیز بانکداری باز می‌تواند به دلیل دریافت یکپارچه خدمات و سرعت و محصولات، به‌صرفه باشد.
وی در پایان با بیان اینکه یکی دو سال پیش رو، سال‌های تعیین‌کننده‌ای برای توسعه بانکداری باز در کشور است گفت: ضروری است تا تمرکز را روی یک یا دو پلتفرم ببریم و این رویکردی راهبردی و مؤثر است.
برای دانلود فایل ارائه وبینار “آینده پلتفرم‌های بانکداری باز در ایران” می‌توانید از اینجا اقدام کنید.